Nowa lista władców majańskiego miasta Cobá (stan Quintana Roo, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Identifican a 14 gobernantes prehispanicos de la ciudad maya de Coba

Ze względu na znaczny stopień erozji kamiennych zabytków z inskrypcjami w majańskim mieście Cobá (stan Quintana Roo, Meksyk), niewiele było wiadomo o tamtejszych władcach, choć część z nich została zidentyfikowana przez takich epigrafików, jak Sven Gronemeyer, David Stuart, Daniel Graña-Behrens i Stanley Guenter. Obecnie, jak podaje Octavio Esparza Olguín (z Centrum Badań Majów Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku), prace prowadzone w ramach Projektu Archeologicznego Cobá, nowe fotografie w wysokiej rozdzielczości i dokładna analiza kolejnych tekstów odkrytych w minionych latach, rzuciły więcej światła na dzieje tego miasta. Dr Octavio Esparza Olguín zwrócił uwagę na Panel 7, odkryty w 2004 roku w pobliżu głównego boiska do gry w piłkę. Wyrzeźbiona na zabytku inskrypcja obejmuje 74 bloki glificzne, zawiera dwie daty w systemie tzw. Długiej Rachuby (pozwalającej na skorelowanie kalendarza Majów z kalendarzem gregoriańskim) i wspomina początki dynastii w Cobá, sięgające V w. n.e.

Po prawej: fotografia Panelu 7. Po lewej: dwa fragmenty inskrypcji z Panelu 7.
U góry przedstawiono bloki glificzne z tekstem opowiadającym o poświęceniu kamienia
(przypuszczalnie właśnie Panelu 7) na boisku do gry w piłkę w Cobá, które to wydarzenie
odbyło się pod auspicjami władcy o imieniu Ju’npik Took’. Na dole mamy część inskrypcji,
która wspomina początki dynastii i odnosi się do tego samego władcy.
Co prawda czasownik w pierwszym bloku glificznym nie został jeszcze satysfakcjonująco
odczytany, ale w inskrypcjach Majów poprzedza nazwy miejsc wybranych
na siedziby dworu królewskiego i w takim kontekście pojawia się też
w tekstach z innych miast Majów, na przykład w Palenque i w La Corona
(fot. Octavio Esparza Olguín)

Dzięki nowym badaniom epigraficznych zdołano uzupełnić dotychczasowe dane i sporządzić listę czternastu władców, którzy sprawowali rządy w Cobá w latach 475-780 n.e. Są to: 1) Ju’npik Took’, 2) K’ahk’ Chitam?, 3) Ux Man, 4) ? K’awiil, 5) Yopaat Taj ? Nah, 6) Ixik ? Yopaat, 7) K’ahk’ ? Yopaat, 8) Kalo’mte’ ?, 9) Władca A, 10) Xaman K’awiil, 11) Władca B, 12) Władca C, 13) Władca D, 14) Władca E. Stan zachowania wyrzeźbionych inskrypcji nie zawsze jednak pozwala na odczyt pełnych imion królewskich i dlatego część z nich jest zastąpiona znakami zapytania lub stosowane są po prostu litery alfabetu dla określenia kolejnych władców.

Po prawej: fotografia Steli 25. Po lewej: fragment inskrypcji z imieniem władcy Ux Man,
poprzedzonym prestiżowym tytułem kalo’mte’ (fot. Octavio Esparza Olguín)

Octavio Esparza Olguín podkreślił również, że zdołano powiązać królów Cobá z poszczególnymi kompleksami architektonicznymi na terenie miasta. Wiadomo, że pierwszych czterech lub pięciu władców odegrało ważną rolę w tworzeniu najstarszej części, znanej jako Grupa Cobá. Na przełomie wczesnego i późnego okresu klasycznego powstały kolejne zespoły budowli: Grupa D i Macanxoc. Inskrypcje wyrzeźbione na Stelach 11 i 25 oraz na Panelu 19 zostały ponownie sprawdzone i dostarczyły interesujących danych na temat relacji Cobá z innymi ośrodkami Majów. Na zabytkach przedstawiono postacie jeńców, którzy pochodzili z Motul de San José (leżącego na brzegu jeziora Petén Itzá w Gwatemali) i z Uxul (stan Campeche, Meksyk).

U góry, po lewej: fotografia fragmentu Steli 11 z wizerunkiem jeńca u stóp władcy.
Na dole: fragment inskrypcji wspominającej władcę o imieniu Xaman K’awiil,
również używającego tytułu kalo’mte’. Tekst opowiada o rytuale symbolicznego zasiewu chok ch’aaj, odprawionym w dniu 9.10.0.0.0 1 Ajaw 8 K’ayab (27 czerwca 633 r. n.e.).
Po prawej stronie postać jeńca i fragment tekstu, który wskazuje na jego pochodzenie
z miasta Motul de San José, znanego w czasach Majów jako królestwo Ik’.
Obok zamieszczono dla porównania glify-emblematy tegoż królestwa, pochodzące
z innych inskrypcji Majów (fot. Octavio Esparza Olguín)

W inskrypcjach z Cobá wspominane są również inne ośrodki Majów, między innymi Ek’ Balam (stan Jukatan, Meksyk), Naranjo i La Corona (Petén, Gwatemala). Chociaż do tej pory brak bezpośrednich odnośników do innych miast, to Esparza Olguín zaznacza, że musiały istnieć jakieś relacje z Calakmul, a przede wszystkim związki Cobá z Chichén Itzá, gdyż oba ośrodki były regionalnymi potęgami na przełomie późnego i końcowego okresu klasycznego, w latach 600-1000 n.e.

Czytaj też: Miasta Majów: Coba (stan Quintana Roo, Meksyk)