niedziela, 29 listopada 2020

Malowidło z jaskini Pinwheel (Kalifornia) przedstawia kwiat bielunia, rośliny o właściwościach psychoaktywnych

Oryginalny artykuł: Pinwheel Cave rock art in California may depict hallucinogenic 'trance flower'

Od wielu lat toczy się debata na temat ewentualnego związku pomiędzy sztuką naskalną a zażywaniem przez jej twórców środków halucynogennych. Niektórzy uczeni uważali, że do miejsc ze sztuką naskalną w Kalifornii mieli dostęp jedynie szamani, a malowidła przedstawiają ich wizje doświadczane podczas transu. Jednak prace archeologiczne prowadzone w południowo-środkowej Kalifornii pokazały, że większość tego typu miejsc znajduje się w pobliżu terenów zamieszkanych. Analizy malowideł również sugerują, że piktogramy przedstawiały motywy ikonograficzne nawiązujące do mitologii, zwierząt, roślin i ciał niebieskich. Naukowcy z Wielkiej Brytanii i USA postanowili zbadać położoną w południowej Kalifornii jaskinię Pinwheel („Wiatraczek”). Jej nazwa pochodzi od namalowanego czerwoną ochrą „wiatraczka”, który prawdopodobnie przedstawia rozwijający się kwiat bielunia (Datura wrightii), wywołującej halucynacje rośliny o właściwościach psychoaktywnych. W szczelinach stropu jaskini, na którym zachowało się malowidło znaleziono kępki włókien roślinnych zwanych prymkami. Wcześniej natrafiano na podobne, służące do żucia prymki z juki, agawy lub tytoniu, ale tym razem uczeni podejrzewali, że prymki z jaskini Pinwheel mogły być związane z bieluniem i przeprowadzili dokładne analizy.

Jaskinia Pinwheel w Kalifornii (fot. Rick Bury)

środa, 25 listopada 2020

Dawni Indianie Pueblo znaleźli sposób na przetrwanie okresów suszy

Oryginalny artykuł: Geoscientists discover ancestral puebloans survived from ice melt in New Mexico lava tubes

Uczeni z University of South Florida, National Park Service, University of Minnesota oraz instytutu badawczego w Rumunii odkryli, że dawni Indianie Pueblo zdołali przetrwać okresy suszy, schodząc w głąb jaskiń lawowych i topiąc zalegający tam lód. Jak podaje kierujący badaniami profesor Bogdan Onac (z University of South Florida), pierwotnym celem prac prowadzonych w rurach lawowych było zebranie próbek w celu odtworzenia paleoklimatu przez wykorzystanie systematycznie topniejących złóż lodowych. Kiedy jednak weszli do wypełnionej lodem rury lawowej w El Malpaís (stan Nowy Meksyk), zaskoczyła ich ilość węgla drzewnego i sadzy znajdujących się w głębi jaskini.

Wejście do rury lawowej (fot. University of South Florida)

sobota, 21 listopada 2020

Dieta prekolumbijskich mieszkańców wyspy São Luís (Brazylia)

 Oryginalny artykuł: Diet of pre-Columbian societies in the Brazilian Amazon reconstructed

Międzynarodowa grupa uczonych z różnych instytucji naukowych w Hiszpanii, Holandii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Czechach i Brazylii przeprowadziła nowe badania, które pozwoliły na zrekonstruowanie diety ludności zamieszkującej w czasach prekolumbijskich niziny w rejonie dorzecza Amazonki w Brazylii. Wiedza na ten temat była do tej pory dość ograniczona ze względu na nieliczne szczątki ludzkie znalezione na tym terenie. 

Pochówek odkryty na terenie stanowiska archeologicznego Bacanga (fot. Andre Colonese)

niedziela, 15 listopada 2020

Tysiące artefaktów z wioski Irokezów

Oryginalny artykuł: Archaeological excavation continues in Fischer-Hallman area

W odległości około 100 km od Toronto, w Kitchener, w regionie Waterloo (Kanada) budowana jest nowa droga na trasie Fischer - Hallman. Podczas prac nad usuwaniem starej nawierzchni natrafiono na liczne pozostałości z czasów prekolumbijskich i w lipcu rozpoczęto zakrojone na szeroką skalę wykopaliska. Archeolodzy sprawdzają teren metr po metrze i przesiewają glebę, dzięki czemu do tej pory znaleziono tam ponad 35 000 najróżniejszych artefaktów. Okazało się, że niegdyś była to wioska Irokezów. 

Prace wykopaliskowe w rejonie Fischer-Hallman
(fot. Luke Schulz/Kitchener Today)

wtorek, 10 listopada 2020

W czasach prehistorycznych kobiety również polowały na zwierzęta

Oryginalny artykuł: Un entierro en los Andes peruanos muestra que las mujeres prehistoricas tambien cazaban

W 2018 roku, w Wilamaya Patjxa, w rejonie Puno, w peruwiańskich Andach odkryto pochodzące sprzed 9000 lat pochówki sześciu osób, w tym dwóch łowców. Obecnie Randall Haas (z University of California, Davis) i jego współpracownicy z innych uczelni w USA i Peru opublikowali wyniki przeprowadzonych badań. Analiza kości i zębów należących do tych dwóch łowców wykazała, że jednym z nich był mężczyzna zmarły w wieku 25-30 lat, a drugim była kobieta zmarła w wieku 17-19 lat.  Podważa to dotychczasowy pogląd, zgodnie z którym w owych czasach kobiety zajmowały się wyłącznie zbieractwem, a mężczyźni łowiectwem. Wszystko wskazuje bowiem na to, że kobiety również polowały na zwierzęta.

Kobieta polująca na wigonie
(ilustracja: Matthew Verdolivo, University of California, Davis)

piątek, 6 listopada 2020

Majowie z Tikal filtrowali wodę

 Oryginalny artykuł: Archaeologists discover sophisticated water filters in ancient Maya city

Interdyscyplinarne badania przeprowadzone przez grupę antropologów, geografów i biologów z University of Cincinnati (USA) wykazały, że mieszkańcy majańskiego miasta Tikal (Gwatemala) mieli system filtrowania wody spływającej do zbiornika Corriental, który był ważnym źródłem wody pitnej od późnego okresu preklasycznego do późnego okresu klasycznego. Okazało się, że już 2000 lat temu Majowie stosowali w tym celu kwarc i zeolit, które tworzą naturalne, molekularne sito i oba minerały są używane również obecnie do filtrowania wody. 

Badacze z University of Cincinnati podczas pobierania próbek osadów ze zbiornika Corriental w Tikal
(fot. Liwy Grazioso Sierra)

poniedziałek, 2 listopada 2020

Rezultaty badań zmumifikowanych lam odkrytych w Tambo Viejo

W 2018 roku rozpoczęto wykopaliska na terenie stanowiska archeologicznego Tambo Viejo w Dolinie Acari, na południowym wybrzeżu Peru. Był to jeden z ośrodków administracyjnych założonych przez Inków po podboju tych ziem. Podczas prowadzonych prac odkryto wiele naturalnie zmumifikowanych lam i świnek morskich złożonych w ofierze podczas rytuałów. Obecnie Lidio M. Valdez, Katrina J. Bettcher i Marcelino N. Huamani z University of Calgary (Kanada) przedstawili wyniki swych badań. Wiadomo, że Inkowie często składali lamy w ofierze swym bogom, ale w tym przypadku były one związane z jedynym w swoim rodzaju kontekstem. 

Zmumifikowane lamy znalezione w budowli 1C
(fot. Lidio M. Valdez)