Badania w Teopancazco potwierdzają multietniczność Teotihuacan

Oryginalny artykuł: Estudios en Teopancazco confirman multietnicidad de la urbe teotihuacana

Meksykańska archeolog, Linda Rosa Manzanilla Naim, chcąc poznać zasady funkcjonowania dawnego Teotihuacan, postanowiła wykorzystać techniki stosowane w innych dziedzinach nauki, aby potwierdzić multietniczność tego wielkiego prekolumbijskiego ośrodka i dowiedzieć się więcej na temat diety i zajęć mieszkańców jednej z jego dzielnic. Linda Manzanilla z Instytutu Badań Antropologicznych UNAM w Meksyku, podczas 13 sezonów wykopaliskowych, w latach 1997 – 2005, prowadziła prace w centrum dzielnicy Teopancazco, na południowym wschodzie Teotihuacan. Badania interdyscyplinarne pozwoliły określić pochodzenie części osób, których szczątki znaleziono w 117 miejscowych pochówkach.

Archeolog Linda Rosa Manzanilla w Teopancazco (fot. Linda Manzanilla)

Jak podaje Linda Manzanilla, Teopancazco nie było wcześniej zbyt dokładnie badane, gdyż wykopaliska prowadził tam jedynie Leopoldo Batres pod koniec XIX wieku. Teraz wiadomo, że tę dzielnicę zamieszkiwały osoby pochodzące z ziem należących obecnie do stanów Puebla, Veracruz, Tlaxcala, Hidalgo i przypuszczalnie Guerrero, co wykazano w oparciu o badania izotopowe przeprowadzone w Instytutach Geofizyki i Geologii UNAM..

Naczynie ceramiczne, którego ikonografia wskazuje na związki z mieszkańcami
ziem polożonych wokół Zatoki Meksykańskiej (fot. Linda Manzanilla)

Teopancazco jest najlepszym przykładem multietniczności w potężnym Teotihuacan. Dzielnica ta była zamieszkiwana od około 150 r. n.e. do około 600 r. n.e. Badania podcieni budowli, dziedzińców i placów wykazały, że tamtejsza ludność stanowiła bardzo dynamiczną część społeczności Teotihuacan. Sprowadzano z innych rejonów siłę roboczą, surowce i przedmioty zbytkowne, a przy okazji z pewnością zawierano także przymierza. Linda Manzanilla uważa, że było czterech współrządzących, a co najmniej jeden pochodził z innego rejonu i chronił interesów ludności przybywającej z zewnątrz. Mogły też istnieć jakby przedstawicielstwa, zajmujące się odpowiednio rytuałami religijnymi, administracją, armią, lecznictwem i wyspecjalizowanym rzemiosłem.

Naczynie znalezione w Teopancazco (fot. Linda Manzanilla)

Podstawą bogactwa dzielnicy stała się wymiana tkanin bawełnianych (tzw. mantas), mięczaków morskich, barwników i kosmetyków do malowania twarzy. Podczas prac wykopaliskowych znaleziono igły, szpilki, kościane szpikulce i guziki z muszli, które wskazują na to, że w tej dzielnicy wyrabiano stroje dla elity rządzącej, a pasy tkanin wymieniano przypuszczalnie z elitami z innych dzielnic.

Paciorki znalezione w depozycie ofiarnym Budowli 4 w Teopancazco
(fot. Linda Manzanilla)

Jedna trzecia pochówków w Teopancazco należy do noworodków i wiele z nich zostało umieszczonych w północno-wschodnim sektorze dzielnicy, co może świadczyć o tym, że tam się rodziły i być może z powodu nieodpowiednich warunków higienicznych, umierały w momencie porodu i zostały od razu pogrzebane. Natrafiono bowiem na 22 takie pochówki. W przypadku innych grobów zauważono, że głowy zmarłych były układane na naczyniu i przykrywane innym, który to rytuał był typowy dla mieszkańców ziem obecnego stanu Veracruz, zwłaszcza w Cerro de Las Mesas. Znaleziono także szczątki 29 osób zmarłych przez ścięcie w tym samym momencie w 350 r. n.e. Linda Manzanilla wyjaśniła, że część osób, które przybyły do Teotihuacan nigdy nie wróciła w swe rodzinne strony, gdyż zostali ścięci i rozczłonkowani, a z ich kości wykonano narzędzia pracy, igły i szpile. Niektóre pochówki, odkopane pod ołtarzami lub fosami grobowymi zawierały szczątki dzieci zmarłych w wieku od trzech do ośmiu lat. Znaleziono też groby, w których osoby pochowano w pozycji siedzącej.

Malowidło ścienne pochodzące z Teopancazco
(rys. Adelna Breton; fot. Linda Manzanilla)

Linda Manzanilla dodała, że przeprowadzona w Instytucie Geologii UNAM analiza stabilnych izotopów azotu (o bardzo długim okresie połowicznego rozpadu) wykazała, że większość mieszkańców Teopancazco jadała niemal codzienne tortille kukurydziane, podczas gdy inni mieli dietę bardziej zróżnicowaną, obejmującą owoce i proteiny zwierzęce. Przypuszczalnie praktykowano też kanibalizm, może rytualny, gdyż dowody na jadanie ludzkiego mięsa znaleziono u dwóch pochowanych przedstawicieli elity. Poza tym badania antropologiczne pozwoliły ustalić które osoby były za życia tragarzami i nosiły ciężary bądź też zajmowały się wyrobem tkanin i zmiękczały włókna zębami, przez co cierpiały na ubytki w siekaczach.

Wizerunek jaguara, wyrzeźbiony w kamieniu wulkanicznym,
pochodzący z dzielnicy Xalla w Teotihuacan (fot. Meliton Tapia / INAH)

Za swoją pracę na terenie dzielnicy Teopancazco, Linda Manzanilla otrzymała ostatnio Nagrodę Alfonso Caso, przyznawaną przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) za najlepsze badania acheologiczne. Taką samą nagrodą została już uhonorowana 20 lat temu za badania wielorodzinnej budowli w dzielnicy Oztoyahualco w Teotihuacan. Obecnie ekspertka prowadzi prace wykopaliskowe na terenie Xalla, na północ od Piramidy Słońca, w wielkim kompleksie pałacowym, obejmującym cztery budowle ozdobione  różnymi motywami ikonograficznymi.

Czytaj też: Prekolumbijskie Teotihuacan zamieszkiwało 1300 imigrantów