Teotihuacan nawiedziło pięć trzęsień ziemi, które mogły przyczynić się do upadku miasta

Oryginalny artykuł: 5 catastrophic megathrust earthquakes led to the demise of the pre-Aztec city of Teotihuacan, new study suggests

Nowe badania przeprowadzone przez hiszpańskich i meksykańskich uczonych, opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports sugerują, że kilka potężnych trzęsień ziemi mogło doprowadzić do upadku i ostatecznego opuszczenia Teotihuacan. Naukowcy od dawna zastanawiali się, co spowodowało dramatyczny spadek liczby mieszkańców Teotihuacan i brali pod uwagę różne hipotezy. Jednak nowa analiza trzech najważniejszych tamtejszych budowli wykazała, że w latach 100-600 Teotihuacan nawiedziło pięć trzęsień ziemi. Jak podaje Raúl Pérez-López (z Instytutu Geologii i Górnictwa w Hiszpanii) uczeni nie są w stanie z całkowitą pewnością określić ich źródła, ale uważają, że może to być Rów Środkowoamerykański (rów oceaniczny na Pacyfiku, będący jedną z największych stref subdukcji na świecie i stanowiący granicę między kilkoma płytami tektonicznymi). Takie trzęsienia ziemi wyróżniają się niezwykła magnitudą i stosunkowo rzadkim występowaniem w porównaniu z innymi zdarzeniami sejsmicznymi. Pierwsze trzęsienie ziemi nawiedziło Teotihuacan około 100 roku, wywołując zniszczenia w Piramidzie Księżyca i w pierwszej wersji Piramidy Słońca. Drugie nastąpiło około 225 roku, a jego skutki są widoczne w Piramidzie Księżyca. Trzecie i czwarte miało miejsce w latach 400-525 i doprowadziło do zniszczeń w Piramidzie Księżyca i w Świątyni Pierzastego Węża. Piąte trzęsienie ziemi nastąpiło około 600 roku.

Skutki trzęsienia ziemi widoczne na Świątyni Pierzastego Węża:
a) plan budowli, b) zachodnie schody świątyni, c) i d) zachodnia fasada świątyni,
e) przemieszczenia kamiennych bloków (kolor żółty), wyparcia kamieni (żółte strzałki), odłupane narożniki (białe strzałki) na zachodnich schodach światyni, f) odłupane narożniki na południowej stronie świątyni
(źródło ilustracji: Journal of Archeological Science: Reports)

W Apurimac archeolodzy odkryli centrum ceremonialne sprzed 3000 lat

Oryginalny artykuł: ¡Hallazgo en Apurímac! Arqueólogos descubren centro ceremonial de 3,000 años de antigüedad 

Grupa archeologów, którą kieruje Edison Mendoza (z Universidad Nacional San Cristóbal de Huamanga w Ayacucho) odkryła w miejscowości San Juan Bautista (dystrykt San Antonio de Cachi, prowincja Andahuaylas, region Apurimac, Peru) centrum ceremonialne z okresu formatywnego, sprzed około 3000 lat. Jest to czworokątna platforma o wymiarach 31 x 31 metrów i wysokości około czterech metrów, z wejściem od strony północnej. Natrafiono też na schody z siedmioma stopniami.

Schody odkryte podczas wykopalisk (źródło fot. Andina)

Kości lisa znalezione w Cañada Seca mogą świadczyć o jego udomowieniu

Oryginalny artykuł: Fox bones found in ancient Argentinian burial site might have been from a human pet 

Zespół archeologów, antropologów i specjalistów od ewolucji z Argentyny, Wielkiej Brytanii i Niemiec przedstawił możliwe dowody na to, że około 1500 lat temu oswojony lis towarzyszył łowcom-zbieraczom na terenach dzisiejszej Argentyny. Podczas prac wykopaliskowych na stanowisku Cañada Seca, położonym około 210 km od Mendozy w Argentynie, znaleziono szczątki lisa pochowanego wraz z człowiekiem. Cañada Seca została odkryta w 1991 roku i od tego czasu natrafiono tam na szkielety 24 łowców-zbieraczy, pochodzące sprzed około 1500 lat.

CS (czerwona gwiazdka) przedstawia położenie stanowiska Cañada Seca
(źródło ilustracji: Royal Society Open Science)

Rezultaty prac wykopaliskowych w Ucanal, mieście Majów w Gwatemali

Oryginalny artykuł: Maya ruler burned bodies of old dynasty during regime change, charred human remains reveal 

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Antiquty, Christina Halperin i Jean-Baptiste Le Moine (z University of Montreal, Kanada), Marta Lidia Perea Carrera (z Universidad de San Carlos, Gwatemala) i Katherine Miller Wolf (z University of West Florida, USA) przedstawiają rezultaty badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie stanowiska archeologicznego Ucanal w Gwatemali. Okazało się, że w królestwie Majów zwanym K’anwitznal (obecnie Ucanal) początek IX wieku związany był z ważnymi zmianami na arenie politycznej. Na tronie zasiadał tam wówczas Papamalil (lub Papmalil), którego imię zdaje się mieć obce pochodzenie. Władca ten nie używał typowego dla Majów tytułu k’uhul ajaw z glifem-emblematem miasta, a jedynie ochk’in kaloomte’, prestiżowego tytułu wysokiej rangi. Chociaż nie znamy dokładnej daty objęcia przez niego tronu, to inskrypcje z innych miast wspominają wydarzenia z jego życia z lat 814-859 i mogą dowodzić jego wpływów politycznych w południowej części Nizin Majów. Jego wizerunki pojawiają się na poświęconych w 820 roku Ołtarzach 12 i 13 w Caracol, w towarzystwie tamtejszego króla K’inich Toobil Yopaat. Z kolei inskrypcja na Steli 32 z Naranjo, również z 820 roku podaje, że Papamalil mógł nadzorować rytuały związane z tamtejszym władcą w 814 roku. Wzmianki pojawiają się też w Nakum i Ceibal.

Po lewej: Ołtarz 12 z Caracol, przedstawiający Papamalil i władcę Caracol, K'inich Toobil Yopaat (autor rysunku: Nikolai Grube),
po prawej: Ołtarz 13 z Caracol z wizerunkami tych samych dwóch osób (fot. University of Pennsylvania)

W Nowym Meksyku natrafiono na obozowisko sprzed 8200 lat

Oryginalny artykuł: 8,200-year-old campsite of 'Paleo-Archaic' peoples discovered on US Air Force base in New Mexico

Personel wojskowy wraz z zespołem geologów odkopał na terenie bazy sił powietrznych Holloman w Nowym Meksyku pozostałości dawnego obozowiska, które mogło być zamieszkiwane 8200 lat temu. Baza znajduje się 260 km na południowy wschód od Albuquerque i sąsiaduje z Parkiem Narodowym White Sands („Białe Piaski”), gdzie zachowały się najstarsze ze znanych śladów ludzkich stóp w Ameryce Północnej, pochodzące sprzed 23 000 lat (post: „Nowe dowody wskazują, że ślady stóp w Nowym Meksyku faktycznie pochodzą sprzed ponad 20 tysięcy lat”).

Matthew Cuba podczas prac wykopaliskowych (fot. Isaiah Pedrazzini)