Mija 60 lat od odkrycia groty Balamkanche

Oryginalny artykuł: Evocaran descubrimiento de Balamkanche en Coloquio dedicado a la arqueologia del Gran Acuifero Maya

Grota i cenote Balamkanché były po raz pierwszy badane przez specjalistów w 1959 roku. W ekspedycji, którą kierował wówczas amerykański archeolog Wyllys Andrews IV brali udział, między innymi, William Folan, George Stuart i Alfredo Barrera Vázquez. Wyprawa ta oficjalnie zapoczątkowała badania majańskich jaskiń.

Grota Balamkanche (fot. Karla Ortega)

Taniec Latających Ludzi

Danza de los Voladores („Taniec Latających Ludzi”) to ceremonia sięgająca czasów prekolumbijskich, która w 2009 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą Ceremonia Ritual de Voladores. W najnowszym wydaniu specjalnym czasopisma Arqueología Mexicana, jego wydawca Enrique Vela zebrał dotyczące tego rytuału informacje, pochodzące zarówno z czasów kolonialnych, jak i z prac opublikowanych przez współczesnych badaczy. Taniec nie ustał wraz z konkwistą hiszpańską i wprowadzeniem wiary chrześcijańskiej, choć w niektórych regionach władze kościelne zabraniały go ze względu na pogańskie korzenie. Jednak z czasem, gdy rytualne znaczenie tańca powoli ulegało zapomnieniu, ceremonię kontynuowano i traktowano raczej jako widowisko towarzyszące różnym okazjom, a i dziś przeznaczane jest niekiedy specjalnie dla turystów, gdyż można podziwiać je, na przykład, na placu przy Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk lub przy wejściu na teren stanowiska archeologicznego El Tajin (stan Veracruz, Meksyk).

Danza de los Voladores przed wejściem na teren stanowiska
archeologicznego El Tajin (stan Veracruz, Meksyk)

Prace wykopaliskowe na terenie X'baatun, majańskiego miasta na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Espanoles rescatan X'baatun, una antigua ciudad maya en el corazon de Yucatan

Grupa hiszpańskich archeologów z Barcelony, Madrytu i Santander, za zgodą i pod nadzorem Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzi prace wykopaliskowe na terenie dawnego miasta Majów – X’baatun, które położone jest na terenie parku ekoturystycznego Oxhuatz w Tekal de Venagas, w odległości 70 kilometrów od Izamal (stan Jukatan, Meksyk). Nie należy mylić go z noszącym taką samą nazwę cenote w rejonie San Antonio Mulix, w gminie Uman. Jak wyjaśnia Alfredo Barrera Rubio z Centrum INAH-Yucatan, nie jest to nowe odkrycie, gdyż ruiny miasta X’baatun zostały zarejestrowane po raz pierwszy w latach 80. XX wieku, kiedy przygotowywano Atlas Archeologiczny Jukatanu, a w 2000 roku sporządzono szkic X’baatun.

Ruiny majańskiego miasta X'baatun
(źródło fot. EFE)

Magia wielobarwnych ptasich piór

Wrześniowy numer czasopisma Arqueología Mexicana został poświęcony wykorzystywaniu wielobarwnych ptasich piór, wysoko cenionych przez wszystkie kultury Mezoameryki. Ze względu na swą delikatność i nietrwałość, do dzisiejszych czasów przetrwało niewiele artefaktów ozdobionych piórami i większość informacji opiera się na scenach zachowanych na rzeźbionych zabytkach, na malowidłach ściennych i ceramice oraz na zapiskach kronikarzy z okresu kolonialnego. Kolorowe ptasie pióra zdobiły stroje, nakrycia głów, wachlarze, tarcze wojowników czy sztandary. Były też atrybutami niektórych bóstw. Dekorowano nimi miejsca, w których odprawiano rytuały, płacono nimi daniny, stanowiły też przedmiot wymiany towarowej i często były sprowadzane z odległych regionów. Jednak używanie ozdób z piór było ograniczone i wiązało się ze statusem społecznym i pełnionymi funkcjami, a sama obróbka ptasich piór wymagała wyspecjalizowanych rzemieślników.

  

Dwie zrekonstruowane tarcze Mexików, zwane chimalli, ozdobione ptasimi piórami,

znajdujące się w kolekcji Narodowego Muzeum Antropologii w mieście Meksyk

Jak podkreśla Laura Filloy Nadal (z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii w Meksyku), w przypadku ozdób uważanych za przedmioty zbytkowne dominowały pióra w kolorze zielonym, niebieskim, czerwonym, pomarańczowym, żółtym, różowym i fioletowym, choć zdarzały się również białe, brązowe i czarne. Często łączono pióra z innymi materiałami, które odbijały światło, jak polerowane kamienie, perły, muszle, złoto i srebro. To właśnie połysk i paleta barw miały wyrażać bogactwo. W miarę poruszania się, ptasie pióra błyszczały i zmieniały odcienie, a wykonane z nich artefakty zdawały się nabierać życia, dzięki czemu kultury prekolumbijskie uważały, że pióra kryły w sobie boskie moce.

Na malowidłach w majańskim mieście Bonampak przedstawiono tancerzy,
których stroje są bogato zdobione piórami kwezala, poruszającymi się podczas tańca
(replika malowideł w Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk) 

Wyniki badań prowadzonych na terenie Rano Raraku na Wyspie Wielkanocnej

Oryginalny artykuł: Quarrying stone fro Easter Island statues made soil more fertile for farming

Grupa uczonych ze Stanów Zjednoczonych, Nowej Zelandii i Chile przeprowadziła nowe badania na Wyspie Wielkanocnej (Rapa Nui). Skoncentrowano się na wykopaliskach w regionie kamieniołomu Rano Raraku, skąd pozyskiwano skały pochodzenia wulkanicznego służące do rzeźbienia posągów moai. Jak podaje Sarah Sherwood (z University of the South w Sewanee, stan Tennessee, USA), dokładna analiza chemiczna i morfologiczna tamtejszej gleby wykazała, że została ona wzbogacona przez liczne pierwiastki, przede wszystkim fosfor, dzięki czemu wewnętrzne zbocza kamieniołomu, po stronie południowej i wschodniej, były wykorzystywane pod uprawę. Przebadanie mikroskopijnych szczątków roślin wskazuje, że mieszkańcy Rapa Nui uprawiali tam: słodkie ziemniaki, tykwę butelkową, banany, kolokazję jadalną (taro) i morwę papierową.

Częściowo zakopane posągi w regionie kamieniołomu Rano Raraku

(fot. Easter Island Statue Project)