niedziela, 9 listopada 2025

Tysiąc lat przed naszą erą Aguada Fénix w Tabasco została zaplanowana jako kosmogram

Oryginalny artykuł: Mil años antes de nuestra era, el sitio Aguada Fénix, en Tabasco, fue planeado como un cosmograma 

Wykorzystując technologię LiDAR, w 2017 roku międzynarodowy zespół archeologów udokumentował w stanie Tabasco, w pobliżu granicy z Gwatemalą, miejsce ukryte pod dżunglą: Aguada Fénix, ogromną platformę zbudowaną tysiąc lat przed naszą erą, najstarszą znalezioną w tym regionie, gdzie kilkaset lat później pojawiła się cywilizacja Majów (post: „W Aguada Fenix (stan Tabasco, Meksyk) zachowała się najstarsza i największa budowla Majów”). Postępy prac w ramach Projektu Archeologicznego Usumacinta Środkowa, koordynowanego przez badaczy Takeshi Inomata i Daniela Triadán z University of Arizona w Stanach Zjednoczonych, a zatwierdzonego przez Radę Archeologii Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), potwierdzają, że stanowisko zostało pomyślane jako kosmogram.

Platforma w formie kosmogramu (fot. Takeshi Inomata)

środa, 5 listopada 2025

Analizy archeologiczne i epigraficzne ujawniają nowe dane na temat wspaniałości Ek' Balam

Oryginalny artykuł: Análisis arqueológicos y epigráficos revelan nuevos datos sobre el esplendor de Ek’ Balam 

Badanie i konsolidacja Wschodniego Wyniesionego Placu Akropolu w Ek' Balam na Jukatanie pozwoliły na odkrycie nowych danych archeologicznych i epigraficznych na temat jego historii, a także jego władcy Ukit Kan Lek Took', wiązanego z okresem jego największego rozkwitu, przypadającym na późny okres klasyczny (lata 770-890). Inicjatywa, której przewodzi Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH), była związana z Programem Promeza i realizowana od grudnia 2022 r. do stycznia 2024 r. pod kierownictwem archeologów Leticii Vargas de la Peña i Víctora Rogerio Castillo Borgesa. 

Akropol w Ek’ Balam (fot. Isidro Ché Méndez)

sobota, 1 listopada 2025

Fragment ceramiki dostarcza dowodu na obecność grup Misteków w Tlaxcala

Oryginalny artykuł: Fragmento cerámico arroja indicios de la presencia de grupos mixtecos en la Tlaxcala prehispánica 

Do dziś powszechne jest postrzeganie społeczeństwa Tlaxcallan jako zamkniętego na resztę kultur Mezoameryki, z powodu blokady nałożonej przez Azteków w ciągu ostatnich 60 lat w czasach prekolumbijskich. Jednak niedawne badania przeprowadzone przez Dział Badań Muzeum Ocotelulco w Tlaxcala, obejmujące ceramikę polichromowaną przypominającą kodeksy z późnego okresu postklasycznego (lata 1350–1521), dowodzą, że kultura ta pozostawała pod silnym wpływem Misteków. Hipotezę tę wysunął José Eduardo Contreras Martínez, badacz z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), w ramach analizy różnych eksponatów z kolekcji muzeum. Jako przykład podaje on postać nagiej kobiety pływającej w naczyniu, narysowaną na fragmencie ceramiki z kolekcji, a także malowidło ścienne z Tizatlán (stan Tlaxcala).

Fragment naczynia znalezionego na ziemiach Taxcallan (fot. Enrique Chávez, Centro INAH Tlaxcala) 

wtorek, 28 października 2025

Epigraficy identyfikują Ix Ch'ak Ch'een, która rządziła Cobá

Oryginalny artykuł: Epigrafistas identifican a Ix Ch’ak Ch’een, mujer que gobernó Cobá

Skała Fundacyjna, pierwszy zabytek związany ze zbiornikiem wodnym w Cobá i jeden z największych odkrytych na tym stanowisku archeologicznym w Quintana Roo, wciąż odkrywa sekrety swojej inskrypcji. Najnowszy odczyt hieroglifów wskazuje, że Ix Ch'ak Ch'een, sprawowała rządy w Cobá w VI wieku n.e. Inskrypcja ta została odkryta nieco ponad rok temu (post: „W Cobá odkryto panel z długą inskrypcją glificzną”).

Fotogrametryczny model Skały Fundacyjnej autorstwa Salvadora Mediny i Francisco Luny (członków Promeza).

piątek, 24 października 2025

Zdjęcia satelitarne ukazują pułapki myśliwskie używane przez grupy społeczne Ameryki Południowej

Oryginalny artykuł: Satellite images reveal ancient hunting traps used by South American social groups 

Zdjęcia satelitarne ujawniły dawny system skomplikowanych, lejkowatych ogromnych pułapek, prawdopodobnie budowanych przez myśliwych i pasterzy w celu łapania zwierząt na dużych wysokościach w północnym Chile. Nowe badania krajobrazu Andów i zamieszkujących je ludzi pozwoliły na odkrycie 76 kamiennych chacus, często rozciągających się na setki metrów, które służyły do łapania wikunii, dzikiego krewnego alpaki. Podobne struktury odkryto w innych suchych rejonach świata, między innymi na Bliskim Wschodzie, ale jest to pierwsze tego typu skupisko odkryte w tym rejonie, co podnosi prawdopodobieństwo, że są one starsze niż te, o których wiadomo, że były używane przez Inków.

Zdjęcie lotniczne przedstawiające dwa chacu (fot. Adrián Oyaneder)