Jak Inkowie chronili swe budowle przed skutkami trzęsień ziemi

Oryginalny artykuł: Machu Picchu, supremacia inca

Obserwując imponujące budowle w Machu Picchu można zauważyć szczeliny pomiędzy kamiennymi blokami tworzącymi mury bądź połamane krawędzie, co nie wydaje się typowe dla Inków, gdyż ich konstrukcje wyróżniały się perfekcją w dopasowywaniu do siebie poszczególnych, odpowiednio obrobionych kamieni. Peruwiańscy uczeni z Instytutu Geologii, Górnictwa i Metalurgii (Ingemmet) wykazali, że około 1450 roku trzęsienie ziemi o sile co najmniej 6,5 stopni w skali Richtera doprowadziło do zniekształceń konstrukcji w Machu Picchu, co zmotywowało Inków do wprowadzenia zmian i wznoszenia budowli odpornych na wstrząsy. Jest to jeden z pierwszych rezultatów prac prowadzonych w ramach Projektu Cusco-Pata, którym kieruje Carlos Benavente Escobar. Celem badań jest poznanie ruchów ziemi, które miały miejsce w przeszłości i ich wpływu na dawne kultury Inków i Wari. Dzięki temu będzie można również ustalić okresowość wstrząsów sejsmicznych dla regionu Cusco i określić najbardziej zagrożone strefy.

Szczeliny pomiędzy blokami kamiennymi, widoczne na budowlach w Machu Picchu
(fot. Projekt Cusco-Pata)

Dzięki informacjom historycznym wiadomo, że w Cusco wstrząsy o dużej sile były odczuwalne również w 1650 roku i w 1950 roku, ale nie zdołano do tej pory stwierdzić, który z uskoków wywołał ruchy ziemi. Badacze z Ingemmet skupili się na dwóch aktywnych uskokach, znajdujących się w pobliżu Cusco: Tambomachay i Pachatusan, które są w stanie wywołać duże wstrząsy. Benavente Escobar przekazał, że po raz pierwszy połączono badania z dziedziny paleosejsmologii, archeosejsmologii i geotektoniki.

Prace prowadzone na terenie Choquepuquio (fot. Projekt Cusco-Pata)

W Chichen Itza zakończono prace w ramach Projektu GAM

Oryginalny artykuł: Investigadores del GAM concluyen el Proyecto Chichen Itza Subterraneo

Badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), National Geographic Society i California State University w Los Angeles zakończyli drugi etap prac poświęconych podziemnym tunelom na terenie majańskiego ośrodka Chichén Itzá i prowadzonym w ramach Projektu GAM (Gran Acuífero Maya), którym kieruje archeolog podwodny Guillermo de Anda. Celem projektu było poszukiwanie w Chichén Itzá i jego okolicach źródeł wody, które mogły zadecydować o założeniu miasta w tym miejscu.

Ekipa Projektu GAM podczas prac w Chichén Itzá (fot. Karla Ortega, Projekt GAM)

Turkus i jadeit - kamienie ognia i wody

Oryginalny artykuł: Museo del Templo Mayor presenta "Piedras de fuego y agua. Turquesas y jades entre los nahuas"

W Muzeum Templo Mayor w Mieście Meksyk zorganizowano wystawę poświęconą turkusowi i jadeitowi, które były uważane przez ludność Nahua z Centralnego Meksyku za kamienie ognia i wody. Na wystawie zaprezentowano 137 artefaktów (m.in. paciorki, ozdoby uszu i nosa, mozaiki, pektorały, noże i sceptry), z których niemal 100 pochodzi z depozytów ofiarnych w ceremonialnym centrum dawnego Tenochtitlan, a pozostałe – z ośrodków Huasteków, Misteków, Tarasków i kultury Chalchihuites. Jak podkreśla kurator wystawy, dr Emiliano Melgar Tisoc, chociaż do tej pory uważano, że ludy Nahua określały słowem chalchihuitl wszystkie kamienie o niebieskim i zielonym kolorze, to jednak nowe interpretacje dowodzą, że społeczności Mezoameryki wyraźnie je odróżniały. O ile turkus był związany z bóstwami ognia, o tyle jadeit – z bóstwami deszczu i żyzności.

Sceptr Xiuhcoatl, wykonany z krzemienia, pirytu i mozaiki turkusowej (fot. Héctor Montaño, INAH)

Zgodnie z kosmowizją ludów Nahua, turkus i jadeit wzajemnie się uzupełniają, symbolizują przeciwstawne bieguny i oba wykorzystywano do wyrobu ozdób i różnych artefaktów o przeznaczeniu religijnym i ceremonialnym. Te cenne kamienie docierały na drodze wymiany towarowej, w formie danin lub jako zdobycze wojenne. Złoża turkusów znajdują się w północno-zachodniej części Meksyku i w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, a złoża jadeitu – w rejonie rzeki Motagua w Gwatemali. W przypadku wielu kontekstów archeologicznych prawdziwy turkus i prawdziwy jadeit bywają jednak często wymieszane z innymi kamieniami w kolorach niebieskim i zielonym.

Wykonany z jadeitu wizerunek boga deszczu Tlaloka (fot. Héctor Montaño, INAH)

Kakao było znane w Ekwadorze już 5000 lat temu

Oryginalny artykuł: Origin of chocolate shifts 1400 miles and 1500 years

Kakao (Theobroma cacao), a szczególnie sporządzone z jego ziaren napoje od dawna wiązano z dawnymi cywilizacjami Mezoameryki, którą uważano za miejsce udomowienia tej rośliny. Najnowsze badania wykazały jednak, że kakao znane było na ziemiach dzisiejszego Ekwadoru około 1500 lat wcześniej, czyli ponad 5000 lat temu. Oznacza to, że już wówczas zostało udomowione na obszarze Amazonii. Profesor Michael Blake z University of British Columbia w Kanadzie, jeden z autorów publikacji, która ukazała się w czasopiśmie Nature Ecology & Evolution podaje, że odkrycia dokonano w południowo-wschodnim Ekwadorze, na terenie stanowiska archeologicznego Santa Ana-La Florida, które było zamieszkiwane 5500-3300 lat temu przez prekolumbijską społeczność, nazywaną obecnie kulturą Mayo-Chinchipe.

Kakaowiec Theobroma cacao (źródło fot.: The Guardian)

W Boliwii odkryto podziemną nekropolię

Oryginalny artykuł: Descubren en Bolivia tumbas colectivas de mas de 500 anos

Na terenie gminy Viacha, leżącej w odległości około 30 km na południowy zachód od La Paz, boliwijscy archeolodzy przypadkowo dokonali wyjątkowego odkrycia podziemnej nekropolii Pacajes, znanych jako „Ludzie Orły” – Paka Jakis, jednej ze wspólnot Indian Aymara, zamieszkujących ten region. Natrafiono na pochodzące sprzed ponad 500 lat cztery zbiorowe groby, chociaż dwa z nich zostały już wcześniej wyrabowane.

Zawiniątka grobowe odkryte na terenie gminy Viacha (fot. Ministerio de Cultura de Bolivia)