Wyrównany poziom życia mieszkańców Teotihuacan

Oryginalny artykuł: Stylish suburbs: how ancient Mexican metropolis dodged inequality trap

Fragmenty prekolumbijskich malowideł ściennych odkryte ostatnio na przedmieściach Teotihuacan wraz z wcześniejszymi świadectwami dowodzą, że nie tylko elita, ale i mieszkańcy o niższym statusie społecznym na peryferiach miasta wiedli życie na dobrym i w miarę równym poziomie. Jak podaje David Carballo (University of Boston, USA), malowidła zachowały się na ścianach trzech budowli w dzielnicy Tlajinga, położonej niemal trzy kilometry od centrum Teotihuacan, na jego południowych krańcach, gdzie prace wykopaliskowe rozpoczęto w lipcu bieżącego roku. Malowidła przedstawiają kwiaty i wizerunki śpiewających ptaków, przywołując obraz raju.

Fragmenty malowidła ściennego odkryte w Tlajinga
(źródło fot.: Reuters)

Dieta dawnych mieszkańców wioski La Consentida (stan Oaxaca, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Researchers analyze artifacts to better understand ancient dietary practices

Guy Hepp (z California State University, San Bernardino, USA), Shanti Morell-Hart i Éloi Bérubé (z McMaster University, Ontario, Kanada) przeprowadzili badania, które rzucają nowe światło na dietę dawnych mieszkańców La Consentida, położonego na wybrzeżu Oceanu Spokojnego, w stanie Oaxaca, w południowo-zachodnim Meksyku. Była to jedna z najwcześniejszych wiosek w Mezoameryce i dla uczonych stanowi bardzo dobry przykład przechodzenia od okresu archaicznego (lata 7000-2000 p.n.e.) do wczesnego okresu formatywnego (lata 2000-1000 p.n.e.), związanego ze stałym osadnictwem i początkami bardziej złożonego społeczeństwa.

Stanowisko archeologiczne La Consentida (fot. Guy Hepp)

Wyniki analiz szczątków ofiar znalezionych w Uxul

Oryginalny artykuł: Isotope analysis points to Mayan prisoners of war

W 2013 roku, na terenie majańskiego miasta Uxul (stan Campeche, Meksyk) archeolodzy z Uniwersytetu w Bonn natrafili na dnie zbiornika wodnego na kości około 20 osób zabitych w VII w. n.e. (post: "Masowy grobowiec odkryty w Uxul"). W tym masowym grobie znajdowały się szczątki co najmniej 14 dorosłych mężczyzn i jednej kobiety, a także kilku młodzieńców i osiemnastomiesięcznego dziecka. Obecnie Nicolaus Seefeld (z Uniwersytetu w Bonn) we współpracy z badaczami z Narodowego Autonomicznego Uniwersytetu Meksyku (UNAM) zdołali ustalić pochodzenie ofiar.

Szczątki odkryte w 2013 roku na dnie zbiornika w Uxul (fot. Nicolaus Seefeld)

Rezultaty kolejnych prac w Chichén Itzá

Oryginalny artykuł: Numerosos hallazgos en Chichen Itza derivan del trabajo entre el INAH y el gobierno de Yucatan

Dzięki współpracy Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) z władzami stanu Jukatan, na terenie Chichén Itzá prowadzone są badania, których celem jest przygotowanie nowej mapy miasta. Wykopaliska i wykorzystanie technologii LiDAR dały wspaniałe rezultaty i doprowadziły do ciekawych odkryć archeologicznych. Prace objęły przede wszystkim obszar leżący pomiędzy grupami Las Monjas i Serie Inicial, w części zwanej Chichén Viejo, która nie została jeszcze udostępniona zwiedzającym. Projektem kierują tam José Osorio Leon i Francisco Pérez Ruiz z Centrum INAH-Jukatan. Jednym z wyjątkowych znalezisk jest kamienna płyta, na którą natrafiono w budowli Casa de los Caracoles, stanowiącej część Palacio de los Falos, ważnej rezydencji zamieszkiwanej przez elitę dawnego Chichén Itzá.

Casa de los Caracoles (fot. Mauricio Marat, INAH)

Kamienna płyta odkryta w Casa de los Caracoles (fot. Mauricio Marat, INAH)

Nowe odkrycia na terenie majańskiego miasta Uxmal

Oryginalny artykuł: Descubren un pasaje en el Palacio del Gobernador en la zona arqueologica de Uxmal

Archeolodzy José Huchim i Lourdes Toscano, kierujący Projektem Uxmal poinformowali o nowych znaleziskach dokonanych na terenie tego miasta Majów na Jukatanie. Już w 2014 roku natrafiono tam na pozostałości wcześniejszej budowli pod Pałacem Gubernatora i na przejście w jego północno-wschodnim sektorze (post: "Odkrycie budowli pod Pałacem Gubernatora w Uxmal"). Obecnie odkryto drugi zamurowany korytarz o długości 25 metrów, na którego końcach zachowały się wejścia ze sklepieniami typowymi dla architektury Majów, mające 7 metrów wysokości i 2,50 m szerokości. Zdaniem archeologów są one wykonane we wczesnym stylu puuc i pochodzą z lat 670-770, a zatem zostały wzniesione około 200 lat wcześniej niż budowla, którą podziwiamy obecnie.

Odsłanianie wejścia do korytarza pod Pałacem Gubernatora w Uxmal
(fot. Mauricio Marat, INAH)

Miasta Majów: Motul de San José (Gwatemala)

Motul de San José położone jest w pobliżu jeziora Peten Itza, w departamencie Peten w Gwatemali. W 1895 roku dotarł tam badacz i fotograf Teobert Maler, choć już wówczas dawne miasto i jego zabytki były bardzo zniszczone. Okoliczna ludność nazywała ruiny Motul, ale Maler, nie chcąc, by mylono je z innym majańskim miastem Motul na ziemiach meksykańskiego stanu Jukatan, dodał „San José” od pobliskiej wioski. Od tego czasu stanowisko archeologiczne znane jest jako Motul de San José, choć w czasach Majów nosiło nazwę Ik’a.

Blok glificzny z tytułem k'uhul ik' ajaw ("Boski władca Ik'[a]"),
używanym przez władców Motul de San José

Prace archeologiczne, prowadzone w latach 1998-2008 w ramach projektu, którym kierowały Antonia Foias (z Willimas College) i Kitty Emery (z Florida Museum of Natural History) wykazały, że miasto powstało już w okresie preklasycznym. Jednak zachowane do dziś budowle, niestety nadal porośnięte roślinnością, pochodzą z późniejszego okresu, kiedy to ośrodek odgrywał ważniejszą rolę na scenie politycznej. Motul de San José było zamieszkiwane jeszcze w latach 1000-1250. Na terenie miasta znajduje się kilka grup architektonicznych, place i fragmenty kamiennych steli.

Dawne budowle porośnięte roślinnością

Fotogaleria: Psy w sztuce Mezoameryki

Najstarsze wizerunki psów w Mezoameryce sięgają okresu preklasycznego. Pochodzące z Tlatilco (Centralny Meksyk) i z ziem Zachodniego Meksyku figurki przedstawiają kobiety z pieskami na rękach, co dowodzi, że zwierzęta te były domowymi pupilami. Makiety domów znalezione w dzisiejszym stanie Nayarit ukazują również pieski jako wiernych towarzyszy w życiu codziennym.

a) b) c)

Trzy figurki z okresu preklasycznego przedstawiające kobiety z pieskami,

pochodzące z: a) i b) Tlatilco (Museo Nacional de Antropología, Miasto Meksyk),

c) ziem Zachodniego Meksyku (Museo “Rufino Tamayo”, miasto Oaxaca, Meksyk)

a) b)

Dwie makiety domów znalezione na terenie stanu Nayarit i znajdujące się w kolekcji

Museo Nacional de Antropología w Mieście Meksyk.

Na fot. a) widać pieska przed domem,

a na fot. b) można dostrzec pieska po lewej stronie, pod schodami

Psy towarzyszyły jednak ludziom nie tylko za życia, ale i po śmierci, stając się przewodnikami zmarłych w ich drodze w zaświaty. Uważano, że psy są istotami nocnymi, które z łatwością przemierzają pogrążone w ciemności ścieżki. W Mezoameryce wiązano psa z ogniem spadającym z nieba i z błyskawicami, które otwierały drogę do świata podziemnego. Nic zatem dziwnego, że w grobowcach znaleziono liczne naczynia w formie psów złożone jako dary pośmiertne, spośród których wyróżniają się artefakty z ziem Zachodniego Meksyku (zwłaszcza obecnych stanów Colima, Jalisco i Nayarit), przedstawiające psy w różnych pozach. Psy składano również bogom w ofierze oraz podczas uroczystości związanych z poświęcaniem świątyń i innych znaczących budowli. Mięsa psów nie jadano na co dzień, a jedynie przygotowywano z niego potrawy rytualne, spożywane podczas szczególnie ważnych ceremonii religijnych. 

kliknij na zdjęcie aby powiększyć/click on photo to enlarge

KULTURY ZACHODNIEGO MEKSYKU

Museo Nacional de Antropologia (Miasto Meksyk)

      

  

Wyniki badań artefaktów z groty Balamku na Jukatanie

Oryginalny artykuł: En la cueva de Balamku en Yucatan pudo usarse humo de pino para ofrendar a los dioses

W marcu bieżącego roku, Guillermo de Anda poinformował o odkryciu groty Balamkú, położonej w odległości 2,7 km od Piramidy Kukulkana (znanej też pod nazwą El Castillo) w Chichén Itzá, mieście Majów na Jukatanie (post: "Projekt GAM odsłania tajemnice jaskini w rejonie Chichen Itza"). W jaskini znaleziono siedem depozytów ofiarnych z setkami artefaktów, w tym naczynia ceramiczne, miniaturowe żarna i aż dwieście kadzielnic. Obecnie badacze przedstawili wyniki analiz zwęglonego materiału organicznego zachowanego we wnętrzu kadzielnic.

Jeden z depozytów ofiarnych w grocie Balamku
(fot. Karla Ortega, Projekt GAM)

W Huaca El Toro (Peru) odkryto świątynię sprzed 3000 lat

Oryginalny artykuł: Este es el ultimo descubrimiento arqueologico en Lambayeque: un templo con mas de tres mil anos de antiguedad

Podczas prac wykopaliskowych prowadzonych od września do listopada bieżącego roku w Huaca El Toro, w dystrykcie Oyotún (region Lambayeque, Peru), archeolodzy odkryli pozostałości dawnej świątyni, pochodzącej sprzed 3000 lat. Jest to jedyna tak ogromna budowla zachowana w tym rejonie. Jak podaje archeolog Walter Alva z Museo Tumbas Reales de Sipan, świątynię wzniesiono w miejscu zwanym tinkuy, gdzie rzeki Nanchoc i Udima łączą się, tworząc rzekę Zaña. Dla dawnych kultur miało ono charakter sakralny i idealnie nadawało się na sanktuarium związane z kultem wody i żyznością.

Pozostałości dawnej świątyni w Huaca El Toro (fot. Museo Tumbas Reales de Sipan)

Odkryto 143 nowe geoglify na Pampa Nasca

Oryginalny artykuł: 143 New Geoglyphs Discovered on the Nasca Pampa and Surrounding Area

Grupa badaczy, którą kieruje profesor antropologii kulturowej i archeologii Masato Sakai z Uniwersytetu Yamagata (Japonia) odkryła na terenie Pampa Nasca (Peru) 143 nowe geoglify, przedstawiające wizerunki ludzi, zwierząt i innych istot. Geoglify zostały zidentyfikowane dzięki pracom prowadzonym w terenie w ostatnich latach (post: "Tajemnicze linie Nazca nadal fascynują uczonych") i na podstawie szczegółowego przeanalizowania danych w latach 2018-2019. 

Geoglify odkryte na Pampa Nasca (fot. Yamagata University)

Zaskakujące pochówki niemowląt w Salango (Ekwador)

Oryginalny artykuł: Two infants were buried wearing helmets made from kids' skulls

Na terenie stanowiska archeologicznego Salango, dawnego kompleksu rytualnego kultury Guangala, położonego na centralnym wybrzeżu Ekwadoru, podczas wykopalisk prowadzonych w latach 2014-2016 odkryto jedenaście pochówków. Obecnie Sara Juengst i Abigail Bythell (z University of North Carolina w Charlotte, USA) oraz Richard Lunniss i Juan José Ortiz Aguilu (z Universidad Técnica de Manabí w Ekwadorze) opublikowali wyniki swych badań w czasopiśmie Latin American Antiquity. Na szczególną uwagę zasługują szczątki dwóch niemowląt, których główki zostały przykryte – niczym hełmami –  czaszkami innych dzieci, co stanowi jedyne tego typu znalezisko.

Główka niemowlęcia przykryta hełmem z czaszki starszego dziecka (fot. Sara Juengst)

Mija 60 lat od odkrycia groty Balamkanche

Oryginalny artykuł: Evocaran descubrimiento de Balamkanche en Coloquio dedicado a la arqueologia del Gran Acuifero Maya

Grota i cenote Balamkanché były po raz pierwszy badane przez specjalistów w 1959 roku. W ekspedycji, którą kierował wówczas amerykański archeolog Wyllys Andrews IV brali udział, między innymi, William Folan, George Stuart i Alfredo Barrera Vázquez. Wyprawa ta oficjalnie zapoczątkowała badania majańskich jaskiń.

Grota Balamkanche (fot. Karla Ortega)

Taniec Latających Ludzi

Danza de los Voladores („Taniec Latających Ludzi”) to ceremonia sięgająca czasów prekolumbijskich, która w 2009 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą Ceremonia Ritual de Voladores. W najnowszym wydaniu specjalnym czasopisma Arqueología Mexicana, jego wydawca Enrique Vela zebrał dotyczące tego rytuału informacje, pochodzące zarówno z czasów kolonialnych, jak i z prac opublikowanych przez współczesnych badaczy. Taniec nie ustał wraz z konkwistą hiszpańską i wprowadzeniem wiary chrześcijańskiej, choć w niektórych regionach władze kościelne zabraniały go ze względu na pogańskie korzenie. Jednak z czasem, gdy rytualne znaczenie tańca powoli ulegało zapomnieniu, ceremonię kontynuowano i traktowano raczej jako widowisko towarzyszące różnym okazjom, a i dziś przeznaczane jest niekiedy specjalnie dla turystów, gdyż można podziwiać je, na przykład, na placu przy Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk lub przy wejściu na teren stanowiska archeologicznego El Tajin (stan Veracruz, Meksyk).

Danza de los Voladores przed wejściem na teren stanowiska
archeologicznego El Tajin (stan Veracruz, Meksyk)

Prace wykopaliskowe na terenie X'baatun, majańskiego miasta na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Espanoles rescatan X'baatun, una antigua ciudad maya en el corazon de Yucatan

Grupa hiszpańskich archeologów z Barcelony, Madrytu i Santander, za zgodą i pod nadzorem Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzi prace wykopaliskowe na terenie dawnego miasta Majów – X’baatun, które położone jest na terenie parku ekoturystycznego Oxhuatz w Tekal de Venagas, w odległości 70 kilometrów od Izamal (stan Jukatan, Meksyk). Nie należy mylić go z noszącym taką samą nazwę cenote w rejonie San Antonio Mulix, w gminie Uman. Jak wyjaśnia Alfredo Barrera Rubio z Centrum INAH-Yucatan, nie jest to nowe odkrycie, gdyż ruiny miasta X’baatun zostały zarejestrowane po raz pierwszy w latach 80. XX wieku, kiedy przygotowywano Atlas Archeologiczny Jukatanu, a w 2000 roku sporządzono szkic X’baatun.

Ruiny majańskiego miasta X'baatun
(źródło fot. EFE)

Magia wielobarwnych ptasich piór

Wrześniowy numer czasopisma Arqueología Mexicana został poświęcony wykorzystywaniu wielobarwnych ptasich piór, wysoko cenionych przez wszystkie kultury Mezoameryki. Ze względu na swą delikatność i nietrwałość, do dzisiejszych czasów przetrwało niewiele artefaktów ozdobionych piórami i większość informacji opiera się na scenach zachowanych na rzeźbionych zabytkach, na malowidłach ściennych i ceramice oraz na zapiskach kronikarzy z okresu kolonialnego. Kolorowe ptasie pióra zdobiły stroje, nakrycia głów, wachlarze, tarcze wojowników czy sztandary. Były też atrybutami niektórych bóstw. Dekorowano nimi miejsca, w których odprawiano rytuały, płacono nimi daniny, stanowiły też przedmiot wymiany towarowej i często były sprowadzane z odległych regionów. Jednak używanie ozdób z piór było ograniczone i wiązało się ze statusem społecznym i pełnionymi funkcjami, a sama obróbka ptasich piór wymagała wyspecjalizowanych rzemieślników.

  

Dwie zrekonstruowane tarcze Mexików, zwane chimalli, ozdobione ptasimi piórami,

znajdujące się w kolekcji Narodowego Muzeum Antropologii w mieście Meksyk

Jak podkreśla Laura Filloy Nadal (z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii w Meksyku), w przypadku ozdób uważanych za przedmioty zbytkowne dominowały pióra w kolorze zielonym, niebieskim, czerwonym, pomarańczowym, żółtym, różowym i fioletowym, choć zdarzały się również białe, brązowe i czarne. Często łączono pióra z innymi materiałami, które odbijały światło, jak polerowane kamienie, perły, muszle, złoto i srebro. To właśnie połysk i paleta barw miały wyrażać bogactwo. W miarę poruszania się, ptasie pióra błyszczały i zmieniały odcienie, a wykonane z nich artefakty zdawały się nabierać życia, dzięki czemu kultury prekolumbijskie uważały, że pióra kryły w sobie boskie moce.

Na malowidłach w majańskim mieście Bonampak przedstawiono tancerzy,
których stroje są bogato zdobione piórami kwezala, poruszającymi się podczas tańca
(replika malowideł w Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk) 

Wyniki badań prowadzonych na terenie Rano Raraku na Wyspie Wielkanocnej

Oryginalny artykuł: Quarrying stone fro Easter Island statues made soil more fertile for farming

Grupa uczonych ze Stanów Zjednoczonych, Nowej Zelandii i Chile przeprowadziła nowe badania na Wyspie Wielkanocnej (Rapa Nui). Skoncentrowano się na wykopaliskach w regionie kamieniołomu Rano Raraku, skąd pozyskiwano skały pochodzenia wulkanicznego służące do rzeźbienia posągów moai. Jak podaje Sarah Sherwood (z University of the South w Sewanee, stan Tennessee, USA), dokładna analiza chemiczna i morfologiczna tamtejszej gleby wykazała, że została ona wzbogacona przez liczne pierwiastki, przede wszystkim fosfor, dzięki czemu wewnętrzne zbocza kamieniołomu, po stronie południowej i wschodniej, były wykorzystywane pod uprawę. Przebadanie mikroskopijnych szczątków roślin wskazuje, że mieszkańcy Rapa Nui uprawiali tam: słodkie ziemniaki, tykwę butelkową, banany, kolokazję jadalną (taro) i morwę papierową.

Częściowo zakopane posągi w regionie kamieniołomu Rano Raraku

(fot. Easter Island Statue Project)

W rejonie El Rosario (Baja California) zarejestrowano dziesiątki petroglifów

Oryginalny artykuł: INAH registra 16 sitios con petrograbados en El Rosario, BC

W okolicach El Rosario (stan Baja California, Meksyk) badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zdołali zarejestrować 16 miejsc z dziesiątkami przykładów sztuki naskalnej, głównie petroglifów, które pochodzą sprzed co najmniej 1500 lat. Pierwsze informacje o petroglifach INAH uzyskał w latach 2017-2018 od okolicznych mieszkańców, a w 2019 roku skupiono się na poszukiwaniu kolejnych.

Petroglify z okolic El Rosario (fot. Centrum INAH-Baja California)

Prekolumbijskie petroglify i reliefy zdobiące tunel w Albarradón de Ecatepec

Oryginalny artykuł: INAH descubre tunel virreinal con glifos prehispanicos en el Albarradon de Ecatepec

Zakonnik Juan de Torquemada podawał, że na początku XVII wieku około 3000 rdzennych mieszkańców Meksyku rozpoczęło budowę ogromnej grobli o długości czterech kilometrów, która miała regulować przepływ wody z jezior Xaltocan i Zumpango do jeziora Texcoco i tym samym zapobiegać powodziom nawiedzającym stolicę wicekrólestwa Nowej Hiszpanii. Konstrukcja ta, znana wcześniej jako Calzada de San Cristóbal, a obecnie Albarradón de Ecatepec, stała się miejscem ważnych odkryć archeologicznych dokonanych przez Narodowy Instytutu Antropologii i Historii (INAH), w tym bramy tunelu o długości 8,40 metra, ozdobionej 11 motywami prekolumbijskimi: petroglifami i reliefami.

Pozostałości dawnej grobli znanej jako Albarradon de Ecatepec
(fot. Edith Camacho, INAH)

Pola uprawne i kanały Majów ukryte w dżungli Belize

Oryginalny artykuł: Hallada una enorme red de canales y cultivos mayas oculta bajo la selva

Latem 2016 roku wykorzystano technologię LIDAR do zbadania, co znajdowało się na porośniętych dzisiaj dżunglą terenach Belize. Opublikowane ostatnio w Proceedings of the National Academy of Sciences wyniki badań wykazały pozostałości ogromnej liczby majańskich pól uprawnych i kanałów, a rezultaty uzyskane dzięki LIDAR zostały potwierdzone świadectwami archeologicznymi. Jak podaje Timothy Beach z University of Texas w Austin (USA), sieć kanałów zajmowała obszar około 14 kilometrów kwadratowych. Na podstawie wykopalisk prowadzonych w kilku miejscach okazało się, że teren był wykorzystywany głównie w późnym i końcowym okresie klasycznym (1400-1000 lat temu). Są jednak dowody na to, że pola uprawne służyły Majom już wcześniej, około 1800 lat temu oraz później, około 900 lat temu.

Sieć kanałów i pól uprawnych widoczna na mapie sporządzonej
dzięki technologii LIDAR (źródło: PNAS)

"Ubijak Majów" wykorzystywany przy budowie dróg

Oryginalny artykuł: El INAH restaura milenaria pieza en manos del Incay

Grupa specjalistów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przeprowadza prace restauratorskie, obejmujące głównie dokładne oczyszczenie wyrzeźbionego z wapienia dużego cylindra, nazywanego „ubijakiem Majów” i pochodzącego sprzed 1200 lat. Jest on przechowywany w Instytucie Infrastruktury Drogowej Jukatanu (INCAY), a pracami kierują Nancy Coronado Guajardo i Afifa Cetina.

Oczyszczanie kamiennego cylindra
(źródło fot.: Diario de Yucatan)

Wznowiono prace archeologiczne na terenie Kotosh

Oryginalny artykuł: Investigan sobre el modo de vida de los antiguos habitantes de Kotosh

Na terenie stanowiska archeologicznego Kotosh (region Huanuco, Peru) wznowiono prace wykopaliskowe, dzięki którym będzie można lepiej poznać życie dawnych mieszkańców tego ośrodka. Wcześniej koncentrowano się na centralnej części kompleksu Kotosh, gdzie znajdują się najważniejsze budowle. Tym razem skupiono się na Sektorze VI, położonym po jego południowo-zachodniej stronie i zajmującym obszar około 26 000 metrów kwadratowych, z czego badaniom poddano do tej pory około 3000 metrów kwadratowych.

Sektor VI na terenie stanowiska archeologicznego Kotosh
(źródło fot.: Andina)

W Sechin natrafiono na szczątki psa sprzed 1000 lat

Oryginalny artykuł: Hallan restos de perro de mas de mil anos de antiguedad en templo Sechin

W głównej budowli na terenie stanowiska archeologicznego Sechín (region Ancash, Peru) natrafiono na zachowane w dobrym stanie szczątki psa, pochodzące sprzed ponad 1000 lat. Jak poinformowała kierująca pracami Mónica Suárez Ubillus, nadal można dostrzec pozostałości sierści w kolorze żółtym i brązowym oraz poduszeczki na łapach.

Szczątki psa odkryte w Sechin (fot. Projekt Archeologiczny Sechin)

Tlacuache w mitach Mezoameryki

W pierwszych latach XX wieku, niemiecki badacz Edward Seler przyjrzał się bliżej wizerunkom zwierząt w kodeksach z różnych regionów Mezoameryki. Jego zainteresowanie wynikało, między innymi, z faktu, że zanim poświęcił się lingwistyce i archeologii dawnego Meksyku, zajmował się światem przyrody. Przeglądając strony manuskryptów, zwrócił uwagę na zwierzę o jasnej sierści, z wydłużonym pyszczkiem, małymi ostrymi ząbkami i ciemną linią otaczającą oczy i biegnącą wzdłuż głowy. Zwierzątko to pojawiało się w Kodeksach: Nuttal, Vaticano B, Fejervary-Mayer i Drezdeńskim. Musiało zatem odgrywać znaczącą rolę w mitologii Mezoameryki.

Strona z Kodeksu Fejervary-Mayer przedstawiająca zwierzę,
które tak zaintrygowało Edwarda Selera

Wzajemne kontakty dawnych łowców-zbieraczy w Ameryce Północnej

Oryginalny artykuł: An island grave site hints at far-flung ties among ancient Americans

Jak wykazały nowe badania, których wyniki opublikowano w czasopiśmie American Antiquity, już około 4000 lat temu łowcy-zbieracze w Ameryce Północnej utrzymywali ze sobą bliskie kontakty nawet pomimo dzielących ich znacznych odległości. Jak podaje kierujący pracami Matthew Sanger z Binghamton University w Nowym Jorku, do tej pory brakowało świadectw takiej bezpośredniej wymiany towarów prowadzonej pomiędzy dawnymi łowcami-zbieraczami we wschodniej części Ameryki Północnej. Nowe znaleziska w McQueen Shell Ring na wyspie St. Catherines (stan Georgia) sugerują, że wymiana dotyczyła nie tylko towarów, ale również praktyk grzebalnych. McQueen Shell Ring obejmuje plac otoczony masywnym, usypanym z muszli morskich kręgiem o średnicy około 70 metrów. Do tej pory na terenie obozowisk łowców-zbieraczy wzdłuż wybrzeży Oceanu Atlantyckiego i Zatoki Meksykańskiej natrafiono na ponad 50 kręgów usypanych z muszli i pochodzących sprzed 5800-3200 lat. Niektóre z nich mają nawet 200 metrów średnicy i wysokość około pięciu metrów, inne mają tylko 50 metrów średnicy i są stosunkowo płaskie.

Lokalizacja usypanych z muszli kręgów St. Catherines i McQueen
(źródło ilustracji: American Antiquity)

Modyfikacje świątyni Kalasasaya w Tiahuanaco (Boliwia)

Oryginalny artykuł: Bolivia: fotografias ineditas muestran que las ruinas de Tiahuanaco fueron modificadas

Archiwalne, nigdy niepublikowane fotografie wykonane podczas rekonstrukcji świątyni Kalasasaya w Tiahuanaco (Boliwia) dowodzą, że podczas pierwszych prac wykopaliskowych przeprowadzonych na terenie tego stanowiska archeologicznego dokonano pewnych modyfikacji, które odbiegały od oryginalnego wyglądu budowli. Kalasasaya jest jedną z największych konstrukcji architektonicznych w Tiahuanaco, ośrodku położonym na płaskowyżu boliwijskim i rozwijającym się w okresie od około 1500 r. p.n.e. do 1000 r. n.e.

Julio Condori pokazuje archiwalną fotografię świątyni Kalasasaya (fot. EFE)

Pożar zniszczył petroglify sprzed 2000 lat

Oryginalny artykuł: Incendios danaron petroglifos en zona arqueologica de Cusco

W wyniku dwóch pożarów na terenie stanowiska Miskypuquio, położonego na granicy parków archeologicznych Machu Picchu i Ollantaytambo, uległy zniszczeniu niedawno zarejestrowane petroglify, które powstawały w różnych okresach, najstarsze około 2000 lat temu.

Zniszczona przez pożar skała z petroglifami (źródło fot. El Comercio, Peru)

Preinkaska metoda gromadzenia wody deszczowej

Oryginalny artykuł: Tecnica preinca de 1400 anos puede ayudar a que Lima tenga mas reservas de agua

Ponad 1400 lat temu, dawni mieszkańcy prekolumbijskiego Peru potrafili odzyskiwać wodę spływającą z gór w porze deszczowej i pomagającą im przetrwać porę suchą. Słowo amuna, które w języku keczua oznacza „zachowywać, wstrzymywać”, określało jednocześnie system gromadzenia wody dzięki infiltracji. Niektórzy archeolodzy uważają, że metoda ta została wprowadzona przez kulturę Huari około 700 r. n.e., chociaż zdaniem innych uczonych była stosowana przez różne andyjskie wspólnoty rolnicze na przestrzeni wieków.

 Jeden z dawnych kanałów (fot. Forest Trends)

Ten preinkaski system polegał na tym, że w okresie od grudnia do marca spływająca z gór woda była kierowana specjalnie przygotowanymi kanałami do miejsc, gdzie połamane i porowate skały nasiąkały nią niczym gąbka. Filtrowana w ten sposób woda stopniowo i nieprzerwanie zasilała znajdujące się na dole zbiorniki wodne i tym samym zapewniała dostęp do wody w porze suchej.

Zbiornik wodny zasilany przez wodę deszczową spływającą z gór (fot. Forest Trends)

Mumia „La ñusta” powróciła do Boliwii

Oryginalny artykuł: El largo viaje de "La Nusta", la momia de una nina

W sierpniu bieżącego roku mumia ośmioletniej dziewczynki, nazwana „La ñusta” („Księżniczka” w języku keczua), po 129 latach przechowywania w Muzeum Uniwersytetu Stanowego w Michigan (USA) powróciła do Boliwii, gdzie została odkryta w XIX wieku. Mumia była prezentowana na różnych wystawach, ale nikt nie był szczególnie zainteresowany jej dokładnym zbadaniem, więc w 2016 roku rozpoczęto przygotowania do przekazania jej do Boliwii.

Mumia „La ñusta” (fot. Narodowe Muzeum Archeologii w La Paz, Boliwia)

INAH udostępnił dla zwiedzających stanowisko archeologiczne Mixcoac

Oryginalny artykuł: Abre INAH la zona arqueologica de Mixcoac, una ventana al pasado de la CDMX

Mixcoac, po Templo Mayor, Tlatelolco, Cerro de la Estrella i Cuicuilco jest piątym na terenie miasta Meksyk stanowiskiem archeologicznym udostępnionym dla zwiedzających przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH). Znajduje się w dzielnicy San Pedro de los Pinos, w pobliżu stacji metra San Antonio, zajmuje powierzchnię zaledwie 1200 metrów kwadratowych i otoczone jest współczesnymi budowlami.

Stanowisko archeologiczne Mixcoac (fot. Melitón Tapia, INAH)

Kolejne odkrycia w Pampa La Cruz

Oryginalne artykuły: Archaeologists find exotic feather headdress and tabard in Pampa Cruz
                               Sacrificio masivo en Huanchaco: hallan restos oseos de nino de la elite Chimu

W ostatnich dniach obecnego sezonu wykopaliskowego na terenie Pampa La Cruz (region La Libertad, Peru), archeolog Gabriel Prieto i jego zespół dokonali jeszcze ciekawych odkryć. Jednym z nich są szczątki przedstawiciela kultury Chimu, którego pochowano we wspaniałym stroju z piór egzotycznych ptaków. Ciało zmarłego pokrywał rodzaj płaszczyka, nieco przypominającego współczesne poncho, mającego 1,10 m długości i wykonanego z czerwonych i żółtych piór ptasich. Z kolei wielobarwne nakrycie głowy sporządzono z piór w kolorach: niebieskim, białym, zielonym, czarnym i żółtym.

Szczątki osoby pochowanej w stroju z barwnych piór egzotycznych ptaków
(fot. Johnny Aurazo)