piątek, 29 sierpnia 2014

Ślady Olmeków na ziemiach stanu Guerrero

Oryginalny artykuł: Identifican nuevos sitios de filiacion olmeca en Guerrero

Na terenie stanu Guerrero (Meksyk), specjaliści Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zidentyfikowali osiem nowych stanowisk archeologicznych kultury Olmeków. Tym samym zwiększają one liczbę 30 ośrodków olmeckich, zarejestrowanych do tej pory. Ślady Olmeków na ziemiach Guerrero zostały potwierdzone odkryciem licznych figurek, siekierek wotywnych z zielonego kamienia, przedmiotów z jadeitu i ceramiki. Podczas VI Okrągłego Stołu w Taxco, konferencji poświęconej antropologii i historii stanu Guerrero, w której uczestniczą badacze ze stanów Guerrero i Morelos oraz z Dystryktu Federalnego, Miguel Pérez Negrete z INAH przekazał, że w ostatnich dziesięciu latach natrafiono na kilkadziesiąt różnych przedmiotów, które pozwalają ustalić możliwe szlaki handlowe Olmeków, łączące centrum Meksyku z wybrzeżem Oceanu Spokojnego. Nowe stanowiska Olmeków zostały zarejestrowane na terenie San Marcos, San Luis Acatlán, Acapulco, Atoyac, Ometepe i Petatlán.
Figurka olmecka znaleziona na terenie stanu Guerrero (fot. INAH)

środa, 27 sierpnia 2014

Miasta Majów: Sayil (stan Jukatan, Meksyk)

Sayil położone jest w niewielkiej odległości od innych miast w rejonie Puuc: Uxmal, Kabah, Labná czy Xlapak. W XIX wieku dotarli tam dwaj słynni podróżnicy: John Lloyd Stephens i Fryderyk Catherwood, którzy zachwycili się wspaniałym Pałacem.

Rysunek Fryderyka Catherwooda przedstawiający Pałac w Sayil

poniedziałek, 25 sierpnia 2014

O czym pisali Majowie: Stela 35 z Yaxchilan

Stela 35 z Yaxchilan została odnaleziona w 1983 r. w częściowo zawalonej Budowli 21 – tej samej, w której niegdyś znajdowały się Nadproże 15, Nadproże 16 i Nadproże 17 (obecnie w Londynie). Dach komnaty zawalił się na długo przed rokiem 1882, kiedy dotarł tam Anglik Alfred Maudslay, skrywając swoją zawartość przed oczami podróżnika, który z pewnością dołączyłby ją do kolekcji Muzeum Brytyjskiego. Ponad 100 lat później archeolodzy oczyścili pomieszczenie z gruzu, w którym znaleźli m.in. Stelę 35 oraz fragmenty stiukowej płaskorzeźby, przedstawiającej postaci ludzkie naturalnej wielkości: pięć osób siedzących na tronie w formie dwugłowego węża.

Stela 35 z Yaxchilan na tle fragmentów stiukowej płaskorzeźby w Budowli 21 (fot. Gustavo Jeronimo / Wikimedia Commons)

sobota, 23 sierpnia 2014

Amerykanie chorowali na gruźlicę przed przybyciem Europejczyków

Oryginalny artykuł: Arizona State University. Seals and sea lions likely spread tuberculosis to humans. ScienceDaily 20.08.2014.

Najnowsze badania genomu mieszkańców Peru sprzed około 1000 lat dostarczają jednoznacznych dowodów, że mieszkańcy Ameryki Południowej chorowali na gruźlicę przed przybyciem Europejczyków. Według Anne Stone z Arizona State University prehistoryczne amerykańskie szczepy tej choroby są ściśle spokrewnione ze szczepami znajdowanym u płetwonogich, w szczególności fok i lwów morskich, natomiast różnią się od współczesnych ludzkich szczepów pochodzących z Europy. Pokazuje to, że gruźlica, która wyewoluowała około 6000 lat temu w Afryce jako choroba ludzka, prawdopodobnie przeniosła się z ludzi na foki i lwy morskie, które następie zaniosły ją do Ameryki Płd. i zainfekowały tamtejszą ludność, zanim dotarli tam pierwsi Europejczycy z europejskimi szczepami tej choroby. 

Płetwonogie (Pinnipedia): słoń morski południowy (Mirounga leonina) (w lewym górnym rogu), kotik nowozelandzki (Arctocephalus forsteri) (w prawym górnym rogu), foka szara (Halichoerus grypus) (z lewej po środku), uchatka grzywiasta (Eumetopias jubatus) (w prawym dolnym rogu) i mors (Odobenus rosmarus) (w lewym dolnym rogu) (fot. Wikimedia Commons)

czwartek, 21 sierpnia 2014

Niespodziewanie odkrycie w Huaca El Médano

Oryginalny artykuł: Descubren restos arqueologicos el la Huaca "El Medano"

Kilka tygodni temu, w dystrykcie Picsi (w prowincji Chiclayo, Peru) rozpoczęto prace ziemne, których celem miała być rozbudowa tamtejszego więzienia. Zgodnie z przepisami, teren miał zostać zbadany najpierw przez archeologów, którzy zaraz po rozpoczęciu wykopalisk natrafili na świadectwa z czasów prekolumbijskich.

Pozostałości dawnych budowli w Huaca El Médano (fot. Sandro Chambergo)

wtorek, 19 sierpnia 2014

Zrabowane artefakty powróciły do Kolumbii

Oryginalny artykuł: Llegan a Colombia piezas arqueologicas recuperadas

Do Kolumbii powróciło 691 zrabowanych artefaktów z czasów prekolumbijskich, które zostały przechwycone przez władze Hiszpanii. Cała historia rozpoczęła się w 2003 roku, kiedy zatrzymano jednego z Kolumbijczyków, zamieszanych również w przemyt narkotyków i pranie brudnych pieniędzy. Znaleziono wówczas około tysiąca przedmiotów, w tym również pochodzących z czasów prekolumbijskich, z różnych państw, choć w zdecydowanej większości z Kolumbii. Ich ogólna wartość została wyceniona na 4 384 080 euro.

Odzyskane przedmioty (fot. Cancilleria)

niedziela, 17 sierpnia 2014

Korę wierzby stosowano w Ameryce Płn. już 1300 lat temu

Oryginalny artykuł: 1,300-Year-Old Pottery Found in Colorado Contains Ancient ‘Natural Aspirin’. Western Digs.

Na fragmentach naczyń ceramicznych z VII w. n.e. znalezionych w płytkiej jaskini w Kolorado znaleziono ślady kwasu salicylowego - substancji pochodzącej z kory wierzby, która była prekursorem współczesnej aspiryny. Zdaniem archeologów jest to najstarszy znany dowód na używanie tej substancji w Ameryce Północnej. Oprócz fizycznego dowodu na prehistoryczne praktyki lecznicze znane już z zapisów etnograficznych, znalezisko to cofa o ponad 1000 lat naszą wiedzę na temat sposobu życia rdzennej ludności tego regionu i świadczy o ciągłości kulturowej od czasów prehistorycznych do dzisiaj.

Fragment ceramiki zawierający ślady substancji, której analiza chemiczna wykazała 70%-93% zgodność ze składem kwasu salicylowego, składnika aspiryny. (fot. Denise Regan)

sobota, 16 sierpnia 2014

Majańskie stanowisko archeologiczne Acanmul częściowo zniszczone przez robotników

Originalny artykuł: Archaeological site of Acanmul, Campeche partially destroyed by construction workers - The Yucatan Times 15.08.2014.

23 lipca starożytne majańskie miasto Acanmul padło ofiarą złodziei, którzy ukradli kamienie z prekolumbijskich budowli na budowę drogi. Pracownicy firmy budowlanej Bolio zniszczyli część stanowiska archeologicznego w trakcie prac nad budową drogi dojazdowej do terenów rolnych wioski Chemblás, 25 km od miasta Campeche, w ramach projektu finansowanego przez Państwową Komisję Wodną (CONAGUA). Mieszkańcy podejrzewają, że robotnicy nie tylko zniszczyli część stanowiska archeologicznego, ale także zrabowali ceramikę znalezioną podobno 800 m od głównej piramidy w Acanmul.

Acanmul, Campeche (fot. Yucatan Times)

piątek, 15 sierpnia 2014

Mur i schody Inków odkryte w pobliżu Plaza Mayor w Cusco

Oryginalny artykuł: Hallan muro y escalinata inca cerca a la Plaza Mayor de Cusco

W odległości około dwudziestu metrów od Plaza Mayor w Cusco, pomiędzy ulicami Mantas i Espinar, natrafiono pod ziemią na mur i schody z czasów Inków. Do tego przypadkowego odkrycia doszło podczas prowadzenia robót ziemnych, podjętych przed miesiącem w Cusco, w ramach prac mających na celu usprawnienie ruchu samochodowego i pieszego w Centrum Historycznym. Mur Inków ciągnie się na długości około 15 metrów i został wzniesiony z kamieni o długości 50 centymetrów i szerokości 15 centymetrów. Podobne bloki kamienne były wykorzystywane przez Inków przy budowie Koricancha i Cusicancha.

Pozostałości muru Inków znalezione podczas prac przy ulicy Mantas (fot. La Republica)

czwartek, 14 sierpnia 2014

Lagunita i Tamchèn - nowo odkryte miasta Majów


Archeologiczna ekspedycja z Centrum Badawczego Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki (ZRC SAZU), którą kierował Ivan Šprajc odkryła ruiny dwóch dużych miast Majów. Rozpościerają się one w niewielkiej odległości od Xpuhil i Zoh Laguna, w południowo-wschodniej części meksykańskiego stanu Campeche i jednocześnie w północnej strefie niezamieszkałej i trudno dostępnej części Rezerwatu Biosfery Calakmul. Jedno z tych miast odwiedził w 1970 roku amerykański archeolog Eric Von Euw, który natrafił tam na liczne zabytki kamienne i nadzwyczajną fasadę zoomorficzną, przedstawiającą otwartą paszczę ziemskiego potwora. Wyniki jego prac nigdy jednak nie zostały opublikowane, a wykonane przez niego rysunki były przechowywane w Peabody Museum of Archaeology and Ethnology Uniwersytetu Harvarda w USA i znane były tylko kilku specjalistom. Dokładne położenie miejsca, które Von Euw nazwał Lagunita było tajemnicą. Pomimo poszukiwań Lagunita pozostawała zagubiona w dżungli aż do teraz, kiedy dotarli tam Ivan Šprajc i jego zespół.

Budowla z fasadą zoomorficzną w Lagunita (fot. MISLI) 
Ivan Šprajc wyjaśnia, że zdołali znaleźć to miejsce dzięki fotografiom lotniczym, ale o tym, że jest to Lagunita przekonali się dopiero wówczas, gdy ujrzeli fasadę zoomorficzną i inne zabytki, i porównali je z rysunkami Von Euw, udostępnionymi przez znanego eksperta Karla Herberta Mayera.

Budowla I w Lagunita (fot. MISLI)

środa, 13 sierpnia 2014

Stroje mężczyzn w Mezoameryce

Podstawą stroju męskiego w Mezoameryce i to juz od okresu preklasycznego były proste przepaski na biodra. Choć nie wiemy, jakim słowem określali je dawni Majowie, to u Azteków znane były jako máxtlatl. Kiedy na ziemie Meksyku dotarli Hiszpanie, zaczęli nazywać je taparrabos. Były to pasy tkaniny, które miały zasłaniać intymne części ciała, a zatem przechodziły między nogami, owijane były wokół bioder i wiązane w pasie, z przodu lub z tyłu. Ze względu na gorący klimat strój taki był zupełnie wystarczający. 

  
 
Figurki pochodzące z rejonu Oaxaki oraz z ziem Azteków, Totonaków i Majów,
przedstawiające mężczyzn w skromnych przepaskach na biodra
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

poniedziałek, 11 sierpnia 2014

Dowody na rewolucję neolityczną w wiosce w Kolorado

Oryginalny artykuł: 1,500-Year-Old Village, A Sign of ‘Revolution’ in the Southwest, Excavated in Colorado. Western Digs 17.07.2014.

W trakcie budowy luksusowego osiedla na północ od miasta Cortez w stanie Kolorado - zaledwie 25 km od skalnych osiedli mieszkalnych w parku narodowym Mesa Verde - archeolodzy odkryli grupę domów sprzed 1500 lat oraz dużą budowlę ceremonialną (kiva), które razem stanowią najwcześniejsze znane stanowisko tego typu w regionie. Osada obejmuje 10 ziemianek wzniesionych w różnych stylach, skupionych wokół dużej kivy, która zdaniem archeologów prawdopodobnie służyła jako rodzaj centrum kulturalnego dla zróżnicowanej społeczności lokalnej. Na podstawie analiz próbek węgla drzewnego i innych materiałów organicznych wiek budowli oceniono na koło 570 r. n.e.

Wielka kiva na stanowisku Dillard w Kolorado (fot. Western Digs)

sobota, 9 sierpnia 2014

O czym pisali Majowie: Nadproże 14 z Yaxchilan

To przepiękne nadproże zdobi północno-zachodnie wejście do Budowli 20 w Yaxchilan. Wyrzeźbione zostało w bloku wapienia o wymiarach 80x80 cm i głębokości reliefu do 1,9 cm. Jego treść jest nieco enigmatyczna, niewątpliwie przestawia dwie postaci – kobiety i mężczyzny oraz głowę i rękę trzeciej postaci, wyłaniającej się z rozwartej paszczy węża wizji.

Nadproże 14 z Yaxchilan (fot. Wikimedia Commons)

czwartek, 7 sierpnia 2014

Prace archeologiczne na terenie Tepeticpac (Tlaxcala, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Explora INAH sitio prehispanico que dio origen a Tlaxcala

Stanowisko archeologiczne Tepeticpac, położone na terenie gminy Totolac w stanie Tlaxcala, zajmuje obszar 98 hektarów i rozciąga się na szczytach wzgórz Cuauhtzi, El Fuerte i Tlaxistlan, na wysokości ponad 2450 metrów nad poziomem morza. Spośród gęstych traw wyłaniają się pozostałości wielkiego muru. W czasach prekolumbijskich Tepeticpac stanowiło w rejonie Tlaxcala jedną z czterech jednostek terytorialnych, zwanych altepemeh. Pozostałymi były Ocotelulco, Tizatlán i Quiahuixtlán. Tepeticpac obejmuje około 150 tarasów i 15 budowli o charakterze zarówno świątynnym, jak i mieszkalnym i administracyjnym. Ośrodek ten został zasiedlony po raz pierwszy w latach 600 – 900 n.e., później opuszczony około 900 - 1000 r. n.e. i ponownie zamieszkiwany w XII – XIII wieku przez Chichimeków, po ich najeździe na ziemie Tlaxcali.

Mury ciągnące się na terenie Tepeticpac (fot.Melitón Tapia / INAH)

wtorek, 5 sierpnia 2014

Wichury w rejonie Nasca odsłoniły nowe geoglify

Oryginalny artykuł: Fuertes vientos revelan nuevas figuras en Nasca

W Dolinie El Ingenio, szalejące w ostatnim czasie piaskowe burze i wichury odsłoniły grupę geoglifów, które zdaniem ekspertów pochodzą z czasów kultury Paracas. Nowe figury odkrył pilot i badacz Eduardo Herrán Gómez de la Torre, przelatując nad tym pustynnym rejonem. Niezwykłe rysunki znajdują się na zboczach dwóch wzgórz wznoszących się po bokach Doliny El Ingenio, gdzie znajdują się słynne Linie Nasca. Zdaniem badacza tajemnicze geoglify mogą liczyć ponad 2000 lat.

Nowe geoglify z Doliny El Ingenio (fot. USI)

poniedziałek, 4 sierpnia 2014

Miniaturowa balsa z trzciny totora sprzed 3500 lat

Oryginalny artykuł: Descubren evidencia mas antigua del caballito de totora

W Huanchaquito (Trujillo), na terenie stanowiska archeologicznego Pampas de Gramalote, natrafiono na najstarsze ślady balsy wykonanej z trzciny totora. Jest ona podobna do tych, które do dziś są używane przez peruwiańskich rybaków i nazywane „konikami z totory”. Badania dowodzą, że takie balsy wykorzystywano w dawnym Peru podczas połowów już około 1500 r. p.n.e., a zatem 3500 lat temu. Do tej pory jedynym niezbitym dowodem archeologicznym, wskazującym na tak długą historię balsy było naczynie ceramiczne sprzed 1200 lat, wykonane w formie balsy z trzciny totora z dwiema osobami. Naczynie to, będące dziełem kultury Cupisnique, znajduje się obecnie w Chilijskim Muzeum Sztuki Prekolumbijskiej. Najnowsze odkrycie potwierdza, że „koniki z totory” nie tylko są znacznie starsze, ale były wykonywane tak samo, jak współczesne. 

Zachowany fragment miniaturowej balsy z trzciny totora, znaleziony na terenie Pampas de Gramalote
(fot. El Comercio, Peru)

niedziela, 3 sierpnia 2014

Obserwatorium astronomiczne sprzed 3,5-4 tys. lat w Peru

Oryginalny artykuł: Archaeologists discover ancient astronomy lab in northern Peru. Peru This Week 23.07.2014.

W kompleksie archeologicznym Licurnique w północnoperuwiańskim regionie Lambayeque odkryto obserwatorium astronomiczne z okresu preklasycznego. Według specjalistów znaki na skale przestawiają obiekty astronomiczne, a ich wiek oceniono na 3500-4000 lat.

Petroglify wyryte na płaskiej skale ilustrują prawdopodobnie wierzenia mieszkańców Licurnique oraz stanowią zapis obserwacji astronomicznych, które następnie były używane do śledzenia gwiazd, a tym samym do przewidywania nadejścia pory deszczowej, co miało kluczowe znaczenie dla rolnictwa.

Obserwatorium astronomiczne było położone nad rzeką, której ślady są nadal widoczne, ale wymagają konserwacji. Licurnique jest jednym z 24 stanowisk archeologicznych, które mają zostać objęte ochroną w ramach umowy między dystryktem Olmos a zespołem wykonawczym Naylamp-Lambayeque.

Kamienny ołtarz z symbolami astronomicznymi sprzed 3,4-4 tys. lat, Licurnique, Lambayeque, Peru (fot. Silvia Depaz/Andina)

piątek, 1 sierpnia 2014

Fotogaleria: Alabaster i trawertyn

W Mezoameryce bardzo ceniono nie tylko kamienie o barwie zielonej, ale również białej, szczególnie alabaster i trawertyn. Wyrabiano z nich naczynia, figurki, maski lub inne drobne przedmioty. Wszystkie jednak przeznaczone były wyłącznie na dary składane w depozytach ofiarnych i grobowcach, i to już od wczesnego okresu klasycznego. Mexikowie określali trawertyn słowem tecalli, od nazwy miejscowości na ziemiach Misteków, gdzie znajdowały się złoża tego kamienia. Mieszkańców Mezoameryki fascynował prawdopodobnie nie tyle sam odcień bieli, ale fakt, że wyroby z alabastru lub trawertynu można było polerować, dzięki czemu stawały się lśniące, niemal półprzezroczyste, co nadawało im szczególnego i magicznego wygładu. 

kliknij na zdjęcie aby powiększyć/click on photos to enlarge

TEOTIHUACAN
Figurki, fragment płyty z wizerunkiem boga Tlaloka i maska (Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk)

     

Maski i naczynia (Museo Regional de Puebla, Meksyk)

     
  

Artefakty z Museo Anahuacalli (miasto Meksyk)

      

XOCHICALCO
Naczynie ozdobione wizerunkiem kwezala i fragment drugiego naczynia (Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk)

 

Artefakty znajdujące się w kolekcji Museo del sitio de Xochicalco (stan Morelos, Meksyk)

   

CACAXTLA
Naczynie w kolekcji Museo del sitio de Cacaxtla (stan Tlaxcala, Meksyk)


TULA
Naczynie (tzw. tecomate) Tolteków (Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk)

 

VERACRUZ
Dwa pierwsze naczynia znajdują się w kolekcji Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk), trzecie w Museo de las piezas prehispánicas “Rufino Tamayo” (miasto Oaxaca, Meksyk)

   

Naczynie Totonaków (Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk)


Naczynia znalezione na Isla de Sacrificios („Wyspa Ofiar”) (Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk)

         

OAXACA
Naczynia znalezione w Grobowcu 7 w Monte Albán (Museo de las Culturas de Oaxaca “Santo Domingo”, miasto Oaxaca, Meksyk) i jedno naczynie Misteków z Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk)

        

Niewielka rzeźba i tak zwana "Lápida de Bazán" (pochodząca z Monte Albán), przedstawiająca postacie dwóch dostojników (Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk)

  

MAJOWIE
Alabastrowe naczynia znalezione na ziemiach Majów. Pierwsze znajduje się w kolekcji Museo de Arqueología Maya “Fuerte de San Miguel” (miasto Campeche, Meksyk), drugie i trzecie – w Museo Arqueológico de Comitán (Chiapas, Meksyk), czwarte i piąte – w El Gran Museo del Mundo Maya de Mérida (Jukatan, Meksyk), szóste – w El Museo Maya de Cancún (Quintana Roo, Meksyk), siódme – w Museo Nacional de Antropología, miasto Meksyk. Pięć ostatnich artefaktów znajduje się w Muzeum Popol Vuh (miasto Gwatemala), choć niektóre wykonane są z marmuru, również białego kamienia.

            

MEXIKOWIE
Pierwsza maska pochodzi ze zbiorów Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk), a pozostałe artefakty z Museo Templo Mayor (miasto Meksyk)

  
           
     

KULTURA MEZCALA
Alabastrowe maski z kolekcji Museo Anahuacalli (miasto Meksyk)

      

NAYARIT
Naczynia z kolekcji Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk)

  
 

SINALOA
Dwa naczynia z kolekcji Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk)

  

SAN LUIS POTOSI
Naczynie z kolekcji Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk)