Kości lisa znalezione w Cañada Seca mogą świadczyć o jego udomowieniu

Oryginalny artykuł: Fox bones found in ancient Argentinian burial site might have been from a human pet 

Zespół archeologów, antropologów i specjalistów od ewolucji z Argentyny, Wielkiej Brytanii i Niemiec przedstawił możliwe dowody na to, że około 1500 lat temu oswojony lis towarzyszył łowcom-zbieraczom na terenach dzisiejszej Argentyny. Podczas prac wykopaliskowych na stanowisku Cañada Seca, położonym około 210 km od Mendozy w Argentynie, znaleziono szczątki lisa pochowanego wraz z człowiekiem. Cañada Seca została odkryta w 1991 roku i od tego czasu natrafiono tam na szkielety 24 łowców-zbieraczy, pochodzące sprzed około 1500 lat.

CS (czerwona gwiazdka) przedstawia położenie stanowiska Cañada Seca
(źródło ilustracji: Royal Society Open Science)

Rezultaty prac wykopaliskowych w Ucanal, mieście Majów w Gwatemali

Oryginalny artykuł: Maya ruler burned bodies of old dynasty during regime change, charred human remains reveal 

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Antiquty, Christina Halperin i Jean-Baptiste Le Moine (z University of Montreal, Kanada), Marta Lidia Perea Carrera (z Universidad de San Carlos, Gwatemala) i Katherine Miller Wolf (z University of West Florida, USA) przedstawiają rezultaty badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie stanowiska archeologicznego Ucanal w Gwatemali. Okazało się, że w królestwie Majów zwanym K’anwitznal (obecnie Ucanal) początek IX wieku związany był z ważnymi zmianami na arenie politycznej. Na tronie zasiadał tam wówczas Papamalil (lub Papmalil), którego imię zdaje się mieć obce pochodzenie. Władca ten nie używał typowego dla Majów tytułu k’uhul ajaw z glifem-emblematem miasta, a jedynie ochk’in kaloomte’, prestiżowego tytułu wysokiej rangi. Chociaż nie znamy dokładnej daty objęcia przez niego tronu, to inskrypcje z innych miast wspominają wydarzenia z jego życia z lat 814-859 i mogą dowodzić jego wpływów politycznych w południowej części Nizin Majów. Jego wizerunki pojawiają się na poświęconych w 820 roku Ołtarzach 12 i 13 w Caracol, w towarzystwie tamtejszego króla K’inich Toobil Yopaat. Z kolei inskrypcja na Steli 32 z Naranjo, również z 820 roku podaje, że Papamalil mógł nadzorować rytuały związane z tamtejszym władcą w 814 roku. Wzmianki pojawiają się też w Nakum i Ceibal.

Po lewej: Ołtarz 12 z Caracol, przedstawiający Papamalil i władcę Caracol, K'inich Toobil Yopaat (autor rysunku: Nikolai Grube),
po prawej: Ołtarz 13 z Caracol z wizerunkami tych samych dwóch osób (fot. University of Pennsylvania)

W Nowym Meksyku natrafiono na obozowisko sprzed 8200 lat

Oryginalny artykuł: 8,200-year-old campsite of 'Paleo-Archaic' peoples discovered on US Air Force base in New Mexico

Personel wojskowy wraz z zespołem geologów odkopał na terenie bazy sił powietrznych Holloman w Nowym Meksyku pozostałości dawnego obozowiska, które mogło być zamieszkiwane 8200 lat temu. Baza znajduje się 260 km na południowy wschód od Albuquerque i sąsiaduje z Parkiem Narodowym White Sands („Białe Piaski”), gdzie zachowały się najstarsze ze znanych śladów ludzkich stóp w Ameryce Północnej, pochodzące sprzed 23 000 lat (post: „Nowe dowody wskazują, że ślady stóp w Nowym Meksyku faktycznie pochodzą sprzed ponad 20 tysięcy lat”).

Matthew Cuba podczas prac wykopaliskowych (fot. Isaiah Pedrazzini)

Wśród śladów dinozaurów w Brazylii odkryto sztukę naskalną łowców-zbieraczy

Oryginalny artykuł: 9,000-year-old rock art discovered among dinosaur footprints in Brazil

Nowe badania, których wyniki opublikowano 19 marca w czasopiśmie Scientific Reports wskazują, że 9400 lat temu łowcy-zbieracze na terenach dzisiejszej Brazylii stworzyli dziesiątki przykładów sztuki naskalnej umieszczonych obok skamieniałych śladów dinozaurów. Uczeni uważają, że petroglify zostały wykonane celowo w tych miejscach, gdyż wiele z nich znajduje się zaledwie 5-10 centymetrów od śladów dinozaurów, a niektóre z petroglifów zdają się je przypominać.

Petroglify w Serrote do Letreiro (fot. Leonardo Troiano)

Nowe znaleziska w Puémape (Peru)

Oryginalny artykuł: Sitio arqueológico Puémape: ¿Qué revelan los hallazgos en el templo de hace 3,000 años?

Po 34 latach od pierwszych wykopalisk na terenie stanowiska archeologicznego Puémape (dystrykt San Pedro de Lloc, region La Libertad, Peru) badacze z Programu Archeologicznego Chicama znaleźli nowe dowody na temat świątyni wzniesionej tam około 3000 lat temu przez społeczność Cupisnique oraz cmentarza, z którego później korzystali przedstawiciele preinkaskiej kultury Salinar. Program ten jest sponsorowany przez Universidad Nacional de San Marcos i Instituto Peruano de Estudios Arqueologicos, a kieruje nim Henry Tantaleán.

Stanowisko archeologiczne Puemape (fot. Andina)

Prace wykopaliskowe w Teteles de Ávila Castillo

Oryginalny artykuł: Avanza el proyecto Arqueológico Teteles de Ávila Castillo, en Puebla

Po dziesięciu latach badań na stanowisku archeologicznym Teteles de Ávila Castillo, położonym w gminie o tej samej nazwie w meksykańskim stanie Puebla, odnotowano znaleziska, które potwierdzają hipotezę, że był to ośrodek ceremonialny zamieszkały przez dawną kulturę z Sierra Norte, której przedstawiciele z nieznanych powodów wyemigrowali do Teotihuacan, Cantony lub Choluli, a następnie powrócili, aby złożyć hołd swoim przodkom. Ich cechy kulturowe są typowe dla grup Totonaków.

Stanowisko archeologiczne Teteles de Avila Castillo (fot. INAH)

INAH odzyskuje Kodeksy z San Andrés Tetepilco

Oryginalny artykuł: El INAH recupera los Códices de San Andrés Tetepilco

Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) odzyskał trzy dokumenty piktograficzne, zwane Kodeksami z San Andrés Tetepilco, których autentyczność została potwierdzona przez specjalistów i łączy je z okresem przejściowym między XVI a XVII wiekiem. Spośród nich wyróżnia się jeden, który można uznać za kontynuację Tira de Peregrinaciόn (znanej też jako Kodeks Boturini). Manuskrypty zostały włączone do liczącej 200 mezoamerykańskich kodeksów kolekcji Narodowej Biblioteki Antropologii i Historii (BNAH). Kodeksy z San Andrés Tetepilco zachowują mezoamerykańską tradycję piśmienniczą i nawiązują do założenia San Andrés Tetepilco, a także jego wejścia w nowy porządek społeczno-polityczny w pierwszych dekadach wicekrólestwa. 

Tira de Tetepilco (fot. INAH)

Wyprawy mieszkańców Rapa Nui do Ameryki Południowej

Oryginalny artykuł: Plant material on obsidian blades on Rapa Nui suggests settlers there visited South America and returned

Zespół archeologów powiązany z kilkoma instytucjami w Chile przedstawił dowody na to, że pierwsi osadnicy na Wyspie Wielkanocnej (Rapa Nui) popłynęli do Ameryki Południowej, nawiązali kontakt z mieszkającymi tam ludźmi, a następnie powrócili na wyspę. Taka podróż wymagałaby przepłynięcia w jedną stronę 3700 kilometrów i prawdopodobnie zajęłaby od jednego do dwóch miesięcy, w zależności od pogody. Wcześniejsze badania wykazały, że ustne przekazy ludu Rapu Nui zawierają doniesienia o co najmniej jednej takiej podróży. Uczeni przeanalizowali materiał roślinny znaleziony na obsydianowych ostrzach, pochodzących z miejsca zwanego Anakena, najstarszej znanej osady na wyspie, zamieszkiwanej w latach 1000-1300. 

Anakena (fot. Andrea Seelenfreund)

W Brazylii odkryto naskalne ryty sprzed 2000 lat

Oryginalny artykuł: 2,000-year-old carvings of celestial bodies and animals discovered on rocky cliffs in Brazil

Podczas trzech wypraw w latach 2022-2023, brazylijscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Dziedzictwa Historycznego i Artystycznego (IPHAN) odkryli w Parku Stanowym Jalapão (stan Tocantins) 16 położonych na skalistych klifach blisko siebie prekolumbijskich stanowisk z dużą ilością liczących 2000 lat rytów naskalnych, przedstawiających ślady ludzkich stóp, figury przypominające ciała niebieskie oraz wizerunki zwierząt, takich jak jelenie i dzikie świnie. 

Ryty naskalne odkryte na skalistych klifach w Brazylii (fot. Rômulo Macêdo)

Peruwiańskie pochodzenie kakao

Oryginalny artykuł: Origen peruano del cacao: investigación confirma que surgió en la Amazonía hace 5,000 años 

Szczegółowe badania przeprowadzone przez francuskich naukowców z Uniwersytetu w Montpellier i opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports wykazały, że Theobroma cacao (naukowa nazwa kakaowca) pojawiła się na terytorium peruwiańskiej Amazonii co najmniej 5000 lat temu i stamtąd rozprzestrzeniła się na inne regiony Ameryki Południowej i Środkowej. Peruwiańska Amazonia była ważnym centrum udomowienia roślin, gdzie selekcja rozpoczęła się pomiędzy późnym plejstocenem a wczesnym holocenem, wykorzystując i generując w ten sposób nową różnorodność genetyczną drzew Theobroma cacao. Jak podaje kierująca badaniami Claire Lanaud, z regionu Iquitos (Peru) pochodzi kilka grup genetycznych Theobroma cacao, znanych jako Marañón, Nanay, Iquitos i Contamana. Interakcje między ludami Amazonii i wybrzeża Pacyfiku, które obejmowały wykorzystanie i udomowienie kakao, prawdopodobnie miały miejsce w pierwszych etapach rozwoju rolnictwa. 

Geograficzne lokalizacje jedenastu różnych grup genetycznych Theobroma cacao i prekolumbijskich kultur związanych z przeprowadzonymi badaniami. Gwiazdki przedstawiają obszary upraw trzech odmian: Criollo (czerwone), Amelonado (jasnoniebieskie) i Nacional (żółte). Cyframi oznaczono stanowiska archeologiczne: (1) Marañon, (2) Valdivia, (3) Machalilla, (4) Bahia/Chorrera, (5) Jama Coaque, (6) La Tolita/Atacames/Nariño, (7) San Agustin, (8) Calima Llama, (9) Amazonas, (10) Araracuara, (11) Puerto Hormiga, (12) San Jacinto, (13) Barlovento, (14) Zenu, (15) Panama, (16) Majowie, (17) Olmekowie (źródło ilustracji: Scientific Reports).

Ślady tytoniu w naczyniach z Cotzumalhuapa

Oryginalny artykuł: Ancient Mesoamericans may have drunk tobacco in healing rituals, reveal archaeologists

Zespół badaczy z Uniwersytetu Yale i Lehman College (City University of New York) przeanalizował pozostałości zachowane w wazach ceramicznych znalezionych w mieście Cotzumalhuapa w Gwatemali, odkrywając fizyczne dowody używania tytoniu w Mezoameryce, prawdopodobnie do celów rytualnych i leczniczych. Cotzumalhuapa było jednym z największych miast Mezoameryki w późnym okresie klasycznym (lata 650–950). Tamtejszy styl artystyczny rozpowszechnił się szeroko w ośrodkach położonych na wybrzeżu Oceanu Spokojnego i na wyżynach Gwatemali, odzwierciedlając polityczne i gospodarcze znaczenie tego miasta w regionie. Niewiele jednak wiadomo na temat tamtejszych praktyk rytualnych.

Mapka przedstawiająca położenie miasta Cotzumalhuapa (źródło ilustracji: Antiquity)

Bogaty grobowiec odkryty w Parku Archeologicznym El Caño

Oryginalny artykuł: Descubren importante tumba con suntuoso ajuar de oro en Parque Arqueologico El Caño 

W Parku Archeologicznym El Caño (dystrykt Natá, prowincja Coclé, Panama) odkryto grobowiec ważnego władcy kultury Coclé. Wyprawa grobowa obejmowała głównie artefakty z ceramiki, ale znaleziono też liczne przedmioty ze złota, w tym: pięć pektorałów, dwa pasy z okrągłych złotych paciorków, cztery bransolety, dwie zawieszki w formie ludzkich postaci (kobiety i mężczyzny), zawieszkę w kształcie krokodyla, naszyjnik z małych okrągłych paciorków, dwie zawieszki wykonane z zębów kaszalota pokrytych złotem, zestaw okrągłych złotych płytek i dwa dzwonki. Natrafiono też na bransoletki i spódniczkę z psich zębów oraz komplet kościanych fletów.

Artefakty ze złota znalezione w grobowcu (fot. Ministerstwo Kultury w Panamie)

Wyjątkowy pochówek w meksykańskim stanie Nayarit

Oryginalny artykuł: El INAH descubre sistema funerario prehispánico en Nayarit 

Archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na terenie stanu Nayarit na pochówek z czasów prekolumbijskich, który rzuca nowe światło na praktyki pogrzebowe w tym regionie. Odkrycia dokonano w miejscowości Pozo de Ibarra, gdzie realizowany jest projekt budowy sieci kanalizacji sanitarnej. Jak podaje kierująca pracami wykopaliskowymi Claudia Servín Rosas, jest to system grobowy składający się z pochówku pierwotnego, czyli szkieletu zachowującego pokrewieństwo anatomiczne, któremu towarzyszy koncentracja kości ludzkich złożonych bez pokrewieństwa anatomicznego, ale w określonym układzie. 

Pochówek pierwotny (fot.Claudia Servin Rosas, INAH)

Digitalizacja zabytków w Uxmal

Oryginalny artykuł: Con el Promeza, el INAH emprende estudios de digitalización inéditos en la Zona Arqueológica de Uxmal, en Yucatán

W 2023 r. eksperci z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zgłosili realizację projektu, który ma na celu wykorzystanie nowych technologii do zbadania drogi sacbé o długości 18 km, łączącej miasta Majów Uxmal i Kabah w latach 700-950. Prace już trwają, a ich zakres został znacznie poszerzony i obejmuje również rejestr wszystkich zabytków znajdujących się w centralnej części Uxmal, co pozwoli na poznanie ich stanu zachowania. 

Wizualizacja Uxmal (źródło ilustracji: INAH)

Nowe odkrycia w świątyni Rurupa w Apurímac

Oryginalny artykuł: Apurímac: Hallan recinto enlucido del periodo Formativo en templo ceremonial Rurupa 

W październiku 2023 roku w Apurímac (dystrykt Ancohuallo, prowincja Chincheros, Peru) natrafiono na pozostałości dawnej świątyni pochodzącej sprzed trzech tysięcy lat, którą nazwano Rurupa. Obecnie peruwiańscy archeolodzy pod kierunkiem Edisona Mendozy (z Universidad Nacional San Cristóbal w Huamanga) dokonali tam nowych odkryć, związanych z dwoma okresami budowy. Pierwszy przypada na okres formatywny średni (lata 1000-800 p.n.e.), kiedy to powstała prostokątna platforma i schody z trzema stopniami. 

Prace wykopaliskowe na terenie świątyni Rurupa (fot. Andina)

Sztuka jaskiniowa w Cueva Huenul 1 w Patagonii

Oryginalny artykuł: Cave art in Patagonia found to be oldest pigment-based cave art in South America

Grupa uczonych z Argentyny, Chile i USA przeprowadziła badanie próbek pigmentów pobranych z malowideł w jaskini Cueva Huenul 1 w Patagonii (Argentyna), gdzie zachowało się około 900 różnych przedstawień, w tym ludzi i zwierząt. Ponieważ substancja była pochodzenia roślinnego, można było zastosować datowanie radiowęglowe, które ujawniło, że wiek pigmentów sięga tysięcy lat. Tym samym tamtejsza sztuka jaskiniowa okazała się najstarszą w Ameryce Południowej. Wyniki analiz zostały opublikowane w czasopiśmie Science Advances.

Cueva de Huenul 1 w Patagonii (fot. Guadalupe Romero Villanueva)

Jeden z najwcześniejszych okrągłych placów w prekolumbijskim Peru

Oryginalny artykuł: Anthropologists' research unveils early stone plaza in the Andes

Uczeni Jason Toohey i Melissa Murphy (z University of Wyoming, USA) oraz Patricia Chirinos Ogata (z University of California, Santa Barbara, USA), prowadzący od 2015 roku wykopaliska na stanowisku archeologicznym Callacpuma położonym w pobliżu Cajamarca (Peru), odkryli jeden z najwcześniejszych w Ameryce Południowej okrągłych placów z monumentalną architekturą megalityczną, która nawiązuje do konstrukcji wykorzystującej duże kamienne bloki ustawione pionowo bez użycia zaprawy. Wyniki prac zostały opublikowane w czasopiśmie Science Advances.

Okrągły plac w Callacpuma (żródło fot. Science Advances)

Wyniki analizy diety łowców-zbieraczy w Andach

Oryginalny artykuł: Hallazgo en Puno: dieta de peruanos primitivos se basó en vegetales más que de carne

Zespół naukowców z University of Wyoming, Penn State University, University of California-Merced, University of California-Davis, Binghamton University, University of Arizona (USA) i peruwiańskich archeologów przebadał szczątki 24 łowców-zbieraczy żyjących w Andach 9000 – 6500 lat temu w celu poznania ich diety. Do tej pory zakładano, że jej podstawą było spożywanie mięsa zwierzęcego. Nowe analizy izotopowe wykazały jednak, że w większości opierała się ona na produktach roślinnych.

Szczątki łowców-zbieraczy poddane analizom (źródło fot. Andina)

Renowacja siedmiu postaci "zstępującego boga" w Tulum

Oryginalny artykuł: Resurge el esplendor de los siete dioses descendentes de Tulum

W grudniu 2023 roku specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zakończyli renowację wymodelowanych w stiuku siedmiu postaci tak zwanego "zstępującego boga" i malowideł ściennych w Tulum (stan Quintana Roo, Meksyk) w ramach programu Promeza. Ponadto przeprowadzono prace konserwatorskie i restauratorskie w najważniejszych budowlach tego miasta Majów: w Świątyni Fresków, Świątyni Zstępującego Boga, Domach Chultún i Halach Uinic oraz w El Castillo (Zamek), w których zachowały się wizerunki tego bóstwa.  

Jeden z wizerunków "zstępującego boga" w Tulum (fot. INAH)

Archeolodzy ustalili funkcję Domu Tarcz w Chichén Itzá

Oryginalny artykuł: Casa de los Escudos fue recinto de la guardia del Palacio de los Falos, en el Grupo de la Serie Inicial de Chichén Itzá

W Chichén Itzá, w kompleksie znanym jako Grupa Serii Początkowej nadal prowadzone są prace archeologiczne w ramach programu Promeza. Część z nich związana jest z budowlą zwaną Casa de los Escudos (Dom Tarcz), która prawdopodobnie pełniła funkcję strażniczą. Dom Tarcz ma 14 m szerokości (elewacja wschodnia i zachodnia) i 18 m długości (elewacja południowa). Jest możliwe, że była to ostatnia konstrukcja dodana do kompleksu znanego jako Palacio de los Falos około 950-1150 r., zamykająca go w jego północno-wschodnim narożniku, natomiast od strony południowej łącząca się wewnętrznym korytarzem z Casa de los Caracoles. Za wykopaliska odpowiedzialni są archeolodzy Max Edwin Ayala i José Arturo Cortés. Początkowo sądzono, że Casa de los Escudos jest podobnie jak Casa de la Luna budowlą typu galeria-patio. Jednak dzięki dokładnej eksploracji udało się lepiej zrozumieć jej kompozycję architektoniczną.

Casa de los Escudos (fot. INAH)

W jaskini Cueva del Tesoro znaleziono narzędzia myśliwskie sprzed 1900 lat

Oryginalny artykuł: Descubren instrumentos de caza con antigüedad de 1,900 años, en una cueva de Cadereyta, Querétaro

W wąskim korytarzu jaskini Cueva del Tesoro w Cadereyta de Montes (meksykański stan Querétaro) archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odzyskali jeden z nielicznych zestawów narzędzi myśliwskich pochodzących z czasów prekolumbijskich. Są to atlatl (miotacz strzał) i dwie drewniane strzały pochodzące z I wieku naszej ery. Odkrycia dokonali członkowie Stowarzyszenia Speleologów w Querétaro: Carolina Camacho, Paulo Campos, Héctor Fuentes i Jorge Ramos, którzy podczas eksploracji jaskini znajdującej się na terenie gminy Rancho Quemado natrafili na te artefakty i niezwłocznie powiadomili o nich Centrum INAH Querétaro. 

Rancho Quemado, gdzie znajduje się Cueva del Tesoro (fot. Jesus E. Medina)

W Chochkitam (Gwatemala) odkryto grobowiec z wczesnego okresu klasycznego

Oryginalny artykuł: Descubrimiento arqueológico en Guatemala: Máscara de jade y piezas milenarias revelan la conexión entre Teotihuacán y las tierras bajas mayas

W północno-zachodniej części Gwatemali, 100 km od Melchor de Mencos (Petén), w pobliżu granicy z Belize, na terenie dawnego miasta Majów nazwanego przez archeologów Chochkitam, odkryto grobowiec z wczesnego okresu klasycznego, w którym pochowano władcę o imieniu Itzam/Kokaj Bahlam. Piramida, w której zachował się pochówek pochodzi z około 350 roku. Przy zmarłym złożono liczne dary, w tym jadeitową maskę, ozdobioną kawałkami muszli spondylus i przedstawiającą prawdopodobnie bóstwo burzy.

Jadeitowa maska z grobowca w Chochkitam (fot. Francisco Estrada-Belli)

W Brazylii odkryto pochówki pochodzące z czterech różnych okresów

Oryginalny artykuł: 10,000-year-old burials from unknown hunter-gatherer group discovered in Brazil

W północno-wschodnim stanie Maranhão (Brazylia) archeolodzy odkryli najwcześniejsze szczątki ludzkie na tym obszarze, które zdają się należeć do nieznanych wcześniej przodków poprzedzających Sambaqui, przybrzeżnych łowców-zbieraczy, zamieszkujących te ziemie. Cmentarz ten, na którym zachowały się szkielety z różnych okresów, odkopano w São Luís, stolicy i największym mieście Maranhão, przed rozpoczęciem tam prac budowlanych w ramach rządowego programu mieszkaniowego. Pochówki odnaleziono na Farmie Rosane, która stała się miejskim stanowiskiem archeologicznym pomiędzy dwiema ruchliwymi alejami.

Jeden ze szkieletów znalezionych podczas wykopalisk (fot. Wellington Lage)

Pozostałości cytadeli Inków w Cajamarca

Oryginalny artykuł: Fabuloso hallazgo: descubren vestigios de ciudadela inca en entorno del Cuarto del Rescate

W Cajamarca (Peru) archeolodzy natrafili na kamienne mury, które mogą być pozostałościami cytadeli Inków. Prace rozpoczęto w listopadzie 2023 roku pod kierunkiem Solsiré Cusicanqui Marsano z Uniwersytetu Harvarda, który uczestniczy w badaniach. Pierwsze fragmenty dawnych murów odnaleziono w budynku przylegającym do tak zwanego Cuarto del Rescate, pomieszczenia o długości 11,80 m, wysokości 3,10 m i szerokości 7,30 m. Pojmany przez hiszpańskich konkwistadorów Inka Atahualpa, w zamian za odzyskanie wolności, obiecał zapełnić je złotem aż do miejsca, które mogła osiągnąć jego wyciągnięta ręka. Choć dotrzymał słowa to i tak został stracony 26 lipca 1533 roku. 

Prace wykopaliskowe w pobliżu Cuarto del Rescate, Cajamarca (fot. Andina)

Odkryto urnę Majów z wizerunkiem boga kukurydzy

Oryginalny artykuł: El INAH halla urna funeraria con la imagen del dios del maíz, en el Tramo 7 del Tren Maya

Na Odcinku 7. (Chetumal - Escarcega) trasy pociągu przez ziemie Majów archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na glinianą urnę z wizerunkiem boga kukurydzy, która została zidentyfikowana jako naczynie typu Paaktzatz. Tuż obok znajdowało się inne naczynie tego samego typu i oba mogły stanowić część depozytu złożonego podczas poświęcania dawnej budowli.

Urna ozdobiona wizerunkiem boga kukurydzy (fot. INAH)

Zaginione miasta w Amazonii

Oryginalny artykuł: Hallaron una ciudad perdida en el Amazonas donde vivieron 10 mil personas

Archeolodzy z różnych instytucji we Francji, Ekwadorze, Niemczech i Portoryko odkryli grupę zaginionych miast w amazońskim lesie deszczowym w Ekwadorze. Już dwadzieścia lat temu Stéphen Rostain (z CNRS, Francja) po raz pierwszy natrafił w Ekwadorze na szereg ziemnych kopców i zasypanych dróg, ale dopiero teraz można było dowiedzieć się więcej na ten temat. Wyniki nowych badań zostały opublikowane w czasopiśmie Science. Mapowanie przeprowadzone z wykorzystaniem technologii LIDAR ujawniło, że miejsca te stanowiły część gęstej sieci osad i dróg, która istniała przez około 1000 lat. 

Obraz uzyskany dzięki technologii LIDAR ukazuje prostokątne platformy
i drogi w Kunguints w Ekwadorze (autorzy: Antoine Dorison, Stephen Rostain)

Nowe znaleziska w jaskini La Morita II (stan Nuevo León, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Milenarios restos humanos y materiales de uso doméstico-ritual son hallados en la cueva La Morita II, en Nuevo León

Podczas II i III fazy sezonu 2023-2024 w prehistorycznej jaskini La Morita II (stan Nuevo León, Meksyk) archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natknęli się na szczątki ludzkie pochodzące sprzed 2500–3000 lat. Znajdowały się one wśród fragmentów wikliny, tkanin i włókien, stanowiących prawdopodobnie część dawnych zawiniątek osłaniających ciała. Prace prowadzono w ramach projektu „Prehistoria i archeologia historyczna północno-wschodniego Meksyku”.

Prace w jaskini La Morita II (fot. Moises Valadez, INAH)

W Cima de San José archeolodzy z INAH znaleźli 48 pochówków

Oryginalny artykuł: Recuperan la mayor muestra osteológica de los antiguos pobladores del suroeste de Tamaulipas

Na terenie Cima de San José (gmina Tula, stan Tamaulipas, Meksyk) specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), nadzorujący prace przy budowie szosy, która połączy gminy Mante, Ocampo i Tula, natrafili na pozostałości 48 pochówków pojedynczych i złożonych. Jest to, jak do tej pory, największa próbka osteologiczna dawnych mieszkańców południowo-zachodniej części tego regionu, powiązana z grupami kulturowymi Pueblito i Huasteca. Koordynator projektu, Esteban Ávalos Beltrán podaje, że liczba pochówków w Cima de San José przewyższa liczbę poprzednich, znalezionych w 2023 roku w północnej części stanu Tamaulipas ale jest możliwe, że pochodzą one z tego samego okresu. Dzięki znalezieniu w pobliżu 18 palenisk archeolodzy mogli zebrać materiał, który posłużył do przeprowadzenia datowania bezwzględnego z wykorzystaniem różnych technik. Pierwsze wyniki analiz malakologicznych, cech technologicznych ceramiki i kamienia oraz zaobserwowanych praktyk kulturowych wskazują na związek zaproponowany dla obszarów Río Verde, południowo-zachodniego Tamaulipas, Sierra de Tamaulipas i doliny Baja de Pánuco, co sugeruje, że miejsce to mogło być zamieszkiwane w latach 250-650. 

Prace wykopaliskowe na terenie Cima de San Jose (fot. Centrum INAH Tamaulipas)

Archeolodzy odkryli kompleks architektoniczny z czasów kultury Wari

Oryginalny artykuł: Hallazgo en valle de Nasca: arqueólogos descubren complejo arquitectónico de la época Wari

Hiszpańscy archeolodzy z Universitat Autònoma de Barcelona i Universidad de Almeria, pracujący w ramach Projektu La Puntilla, którym kierują Pedro V. Castro-Martínez i Trinidad Escoriza-Mateu odkryli duży kompleks architektoniczny z czasów kultury Wari na stanowisku El Trigal III (prowincja Nasca, region Ica, Peru). Obejmuje on dwie oznaczone przestrzenie: północną i południową. W części północnej, zajmującej powierzchnię 130 metrów kwadratowych, wykopaliska prowadzono już od 2021 roku. Zachował się tam budynek, który prawdopodobnie miał dwie kondygnacje, na co wskazywałaby grubość ścian i pozostałości gruzu z zawalonej budowli. Pokrywający jej ściany tynk miał oryginalnie kolor biały i żółty. W dolnej jej części natrafiono na ślady przygotowywania żywności, w tym kamienne narzędzia, które służyły do rozcierania produktów roślinnych lub kukurydzy. Znaleziono też fragmenty naczyń z epoki Wari, które wykorzystywano do przechowywania i gotowania. 

Widok na El Trigal i rzekę Aja (fot. Projekt Archeologiczny La Puntilla)