W Teotihuacan rezydowali przedstawiciele majańskiej elity

Oryginalny artykuł: Elite maya residio en Teotihuacan, revelan hallazgos en la Plaza de las Columnas

Inskrypcje Majów zachowane na zabytkach z Tikal i innych ośrodków leżących w Peten (Gwatemala) wspominają o wydarzeniach z 378 r. n.e., kiedy to osoby z Teotihuacan pojawiły się na Nizinach Majów, co dowodziło kontaktów utrzymywanych pomiędzy tymi kulturami. Jednak do tej pory na terenie Teotihuacan nie znaleziono zbyt wielu dowodów wzajemnych relacji. Obecnie, dzięki nowym odkryciom okazało się, że przedstawiciele majańskiej elity rezydowali w Teotihuacan, czego świadectwa zachowały się na Placu Kolumn, położonym pomiędzy Piramidą Słońca i Piramidą Księżyca, po zachodniej stronie Alei Zmarłych. Projekt archeologiczny „Plaza de las Columnas”, w którym uczestniczą badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH, Meksyk), George Mason University (Virginia, USA), Harvard University (Cambridge, USA), University of Arizona (Tucson, USA) i Aichi Prefectual University (Japonia) rozpoczął się przed czterema laty. Podczas prac skupiono się na Placu Kolumn, który po Piramidzie Słońca, Piramidzie Księżyca i Cytadeli jest czwartym z największych kompleksów architektonicznych w Teotihuacan.

Plan Teotihuacan z zaznaczonym Placem Kolumn
(Projekt Archeologiczny "Plaza de las Columnas")
z dodanymi przez mnie objaśniemiami w j. polskim

Plac Kolumn ma 300 m długości, 250 m szerokości i obejmuje trzy pagórki, kryjące budowle piramidalne o wysokości ponad 15 m. Na podstawie prac, którymi kierują Saburo Sugiyama, Verónica Ortega Cabrera, Nawa Sugiyama i William Fash zdołano ustalić, że co najmniej od około 350 r. n.e. miejsce to służyło ceremoniom, omawianiu spraw administracyjnych i przypuszczalnie stanowiło rezydencję elity, pochodzącej nie tylko z Teotihuacan, ale i z ziem Majów. Wyjątkowego odkrycia dokonano już w 2016 roku, kiedy natrafiono na ponad 500 fragmentów malowidła ściennego, wyróżniającego się stylem typowym dla Majów. Malowidło pochodziło zapewne z czasów rozkwitu miasta i zostało celowo zniszczone w ostatnim okresie zamieszkiwania Teotihuacan.

Fragment malowidła ściennego pochodzący z budowli na Placu Kolumn (fot. INAH)

Saburo Sugiyama, który od 38 lat prowadzi wykopaliska na terenie Teotihuacan zaznacza, że już wcześniejsze odkrycia w Piramidzie Księżyca, gdzie osobom złożonym w ofierze towarzyszyły jadeitowe ozdoby wykonane w stylu Majów, wskazywały na relacje utrzymywane przez obie kultury. Jednak pozostałości malowideł na Placu Kolumn stanowią dowód stałej obecności przedstawicieli majańskiej elity w Teotihuacan. Jest zatem możliwe, że zarówno artyści, którzy wykonali malowidła, jak i majańscy urzędnicy o wysokim statusie społecznym zamieszkiwali tamtejszą budowlę.

Fragment malowidła ściennego pochodzący z budowli na Placu Kolumn (fot. INAH)

Chociaż malowidło nie zostało jeszcze zrekonstruowane, to można wyróżnić szeroką paletę barw, między innymi, kolory: biały, czerwony, żółty i zielony, a także dostrzec niewielkie postacie ludzkie podobne do tych, które przedstawiono na malowidłach w dzielnicy Tetitla w Teotihuacan. Jednak biorąc pod uwagę obecność majańskich glifów, styl wykonania i naturalizm można stwierdzić, że malowidła są dziełem artystów, którzy bardzo dobrze znali ikonografię typową dla południowych Nizin Majów. Uczeni podkreślają, że o znaczeniu budowli świadczy też jej umiejscowienie w centralnej części Teotihuacan. Poza tym, w odległości zaledwie kilku metrów archeolodzy natrafili na dużą ilość zwęglonych kości królików, jeleni, przepiórek i zajęcy oraz pozostałości juki, tytoniu, chili i pomidorów, które prawdopodobnie były spożyte podczas odbywających się spotkań. Znaleziono też kawałki obsydianu, muszli i liczne fragmenty ceramiki, z których zdołano niemal w całości odtworzyć część naczyń. Na jednej z przykrywek zachowała się wyryta scena, przedstawiająca Majów z nakryciami głów typowymi dla elity Teotihuacan, co zdaje się wspierać hipotezę o przymierzu zawartym pomiędzy obiema kulturami. 

Fragment naczynia z motywami typowymi dla Teotihuacan (fot. INAH)

Fragmenty przykrywki naczynia z zachowanymi wizerunkami Majów (fot. INAH)

Celem Projektu „Plaza de las Columnas” jest poznanie początków urbanistyki w Teotihuacan i zmian zachodzących w tym wieloetnicznym mieście. Jak zaznacza Saburo Sugiyama, około 200 r. n.e. Teotihuacan było tak potężne, że mogło jednocześnie nadzorować budowę trzech wielkich piramid (Słońca, Księżyca i Pierzastego Węża). W przypadku budowli na Placu Kolumn ustalono, że w latach 200-550 n.e. były one modyfikowane aż dziesięciokrotnie. Odkryto także cenne depozyty, które nie ustępują tym z wielkich piramid i zachowują podobny wzorzec. W jednym z nich, pochodzącym z początków IV w. n.e. znaleziono, między innymi, paciorki, figurki, ozdoby ucha i zawieszki z zielonego kamienia oraz inne artefakty wykonane z obsydianu i pirytu, a także wielkie muszle i niemal kompletne szkielety orła i małpy, czaszkę pumy i szczątki małych węży.

Artefakty znalezione w depozytach ofiarnych na Placu Kolumn (fot. INAH)

W pobliżu Alei Zmarłych, na otwartej przestrzeni przy południowym krańcu muru, oddzielającego strefę mieszkalną od placu, na głębokości trzech metrów zlokalizowano depozyt, zajmujący powierzchnię 5m x 3m i zawierający ludzkie kości. Podczas obecnego sezonu wykopaliskowego zebrano około 2600 szczątków kostnych, głównie żeber i kilkanaście czaszek z kręgami szyjnymi, z których większość ma ślady nacięć. Może to dowodzić, że około 400 r. n.e. wiele osób zostało złożonych w ofierze.

Szczątki kostne znalezione na terenie Placu Kolumn (fot. INAH)

Uczeni czekają obecnie na wyniki datowania oraz analiz izotopów i DNA, gdyż sądzą że ten kontekst archeologiczny mógłby wskazywać na praktykowanie rozczłonkowywania ciał podczas rytuałów, które elita Teotihuacan odprawiała na terenie Placu Kolumn.