Malowidła kultury Moche w Pañamarca (Peru)

Oryginalny artykuł: 1,400-year-old mural of 2-faced men unearthed in Peru 

W sierpniu 2022 roku archeolodzy odkryli na terenie stanowiska Pañamarca (Peru), ośrodka kultury Moche pochodzącego sprzed 1400 lat, dwa malowidła zdobiące filar w sali ceremonialnej tamtejszej budowli. Obecnie przekazali więcej szczegółów związanych z tym znaleziskiem. Oba malowidła przedstawiają mężczyznę o dwóch twarzach, jednej zwróconej w lewą stronę i drugiej – w prawą stronę.

Filar z wizerunkami mężczyzn o dwóch twarzach (fot. Lisa Trever)

Pierwszy mężczyzna ukazany w górnej części filaru trzyma w jednej ręce wachlarz z ptasich piór, a w drugiej czarę z pijącymi z niej czterema kolibrami. Drugi mężczyzna przedstawiony poniżej ma również wachlarz z ptasich piór w jednej ręce, a w drugiej przedmiot przypominający laskę, który niestety jest tylko częściowo zachowany. Obaj mężczyźni mają nakrycia głowy lub korony i barwne stroje z wyszukanymi wzorami oraz ozdobne pasy.

Postać mężczyzny w górnej części filaru (fot. Lisa Trever)

Jak podkreśla Lisa Trever (z Columbia University, USA) pozostaje tajemnicą, dlaczego artyści kultury Moche ukazali wizerunki tych mężczyzn o dwóch twarzach, gdyż nie natrafiono na podobne w Ameryce Południowej. Być może eksperymentowali, starając się przedstawić w ten sposób ruch. Malowidła powstały w latach 550-800, w czasie rozkwitu kultury Moche na peruwiańskim wybrzeżu. Obie postacie nie są prawdopodobnie bóstwami, gdyż – jak zaznacza Lisa Trever – w sztuce Moche bóstwa zazwyczaj wyróżniają się cechami różnych stworzeń, w tym kłami, ogonami lub skrzydłami, a te ukazane na malowidłach poza dwiema twarzami wydają się całkowicie ludzkie. 

Postać mężczyzny w dolnej części filaru (fot. Lisa Trever)

Pañamarca jest kompleksem architektonicznym położonym w Dolinie Nepeña. Sala z wizerunkami mężczyzn o dwóch twarzach ma liczne inne malowidła, w tym przedstawiające kapłankę, węża i nietoperza. Archeolodzy studiowali je przez ponad 60 lat od momentu odkrycia pierwszego malowidła w 1958 roku. Pomimo tak długich badań większa część budowli nie została jeszcze odkopana i prawdopodobnie znajduje się tam więcej malowideł. Nadal nie jest też znane przeznaczenie tej sali. Przypuszczalnie miało do niej dostęp niewiele osób, być może tylko władcy lub starszyzna wspólnoty z Pañamarca, na co wskazywałyby wąskie przejścia i wewnętrzna przestrzeń. Nie było to zatem miejsce o charakterze publicznym. Prace w Pañamarca będą kontynuowane w tym roku.