Jak trąbki z muszli służyły komunikowaniu się w osadach otaczających Kanion Chaco

Oryginalny artykuł: Ancient humans used conch-shell sounds to organize communities

W centrum dawnej kultury Pueblo znajdował się Kanion Chaco w północno-zachodnim stanie Nowy Meksyk. Miejsce to było zamieszkiwane w latach 850–1150 i otoczone mniejszymi społecznościami, z których każda była zorganizowana wokół centralnego wielkiego domu. W wielu tamtejszych pochówkach archeolodzy natrafili na trąbki z muszli, choć muszle musiały być sprowadzane z odległości około 1000 km. Do dziś muszle są wykorzystywane w praktykach rytualnych ludności Pueblo, co sugeruje, że miały one również duże znaczenie w przeszłości. Trąbki z muszli wytwarzały głęboki i donośny dźwięk, który mógł rozchodzić się na znaczne odległości. Uczeni z USA podejrzewali, że rola dźwięku i słuchu wykraczała poza samo centrum Kanionu Chaco, który jest otoczony przez ponad sto niedostatecznie jeszcze zbadanych osad i zastanawiali się, czy dźwięki trąbek z muszli mogły docierać również do nich. 

Mapka przedstawia położenie pięciu badanych osad (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Aby to zbadać wykorzystano innowacyjne narzędzie o nazwie Soundshed Analysis, które służy do modelowania dźwięku w krajobrazach. Jak podaje kierująca badaniami Ruth Van Dyke (z University of Binghamton), ta technika wykracza poza zwykłą wizualizację rozprzestrzeniania się dźwięku. Za pomocą modelu badacze mogą wprowadzić szczegółowe informacje na temat właściwości akustycznych muszli, uwzględniając także czynniki środowiskowe, takie jak układ wiatrów, temperatura i gęstość roślinności, które miały zasadniczy wpływ na rozchodzenie się dźwięku i sposób, w jaki słuchacze odbierali go w różnych lokalizacjach. Uczeni skoncentrowali się na pięciu odległych społecznościach i okazało się, że w każdym przypadku dźwięk trąbki z muszli z centralnego wielkiego domu mógł dotrzeć do prawie każdego mieszkańca w osadzie. Budynki i elementy przyrody prawdopodobnie wzmacniały lub ukierunkowywały dźwięk muszli.

Pozostałości osady Kin Kilzhin (źródło fot. czaspismo Antiquity)

W ten sposób dźwięk trąbki z muszli stawał się wielostronnym narzędziem komunikowania się i służył różnym celom. Mógł sygnalizować rozpoczęcie projektów prac wspólnoty, takich jak naprawy budynków, prace rolnicze lub przygotowania do świąt. Dźwięk mógł także zwiastować wspólne posiłki, nadając rytm dnia i wzmacniając poczucie przynależności do osady. Prawdopodobnie trąbki z muszli odgrywały znaczącą rolę w ogłaszaniu ważnych rytuałów, świąt lub różnych ceremonii o charakterze sakralnym, przyciągając ludzi do centralnego miejsca i przygotowując ich na wspólne doświadczenia duchowe.

Osada Moris 40 (źródło fot. czasopismo Antiquity)

Dźwięki trąbek z muszli mogły też informować o zbliżających się zagrożeniach czy zmianach w pogodzie, które mogły mieć wpływ na uprawy, a nawet ogłaszać o przybyciu gościa do osady. W czasach, gdy nie było wiadomości pisanych ani sygnałów dalekosiężnych, dźwięk był niezbędny do koordynowania działań i zapewniania dobrobytu społeczności. Profesor Ruth Van Dyke podkreśla, że krajobrazy dźwiękowe były ważnymi aspektami interakcji społecznych i rekonstruując historię czasami pomija się dźwięki, które odgrywały znaczącą rolę w życiu dawnych kultur.