Jaskinie na terenie majańskiego miasta Yaxchilan

Oryginalny artykuł: Retoman exploracion arqueologica del meandro de la zona arqueologica de Yaxchilan en Chiapas

Na początku XX w., angielski badacz Alfred Percival Maudslay (1850-1931) wykonał pierwszy plan majańskiego miasta Yaxchilan, położonego w meksykańskim stanie Chiapas, na brzegu rzeki Usumacinty, która w tym miejscu tworzy zakole o kształcie przypominającym literę omega. Od października 2017 r., archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Ileana Edith Echauri Pérez i Eduardo Arturo Tejeda Monroy przeprowadzają nowe badania tego ośrodka i natrafili na liczne jaskinie, niektóre wspominane już przez José Alfredo Vera w 1996 r. Skupili się jednak na siedmiu jaskiniach, w których zachowały się artefakty z czasów prekolumbijskich. Świadczą one o znaczeniu, jakie Majowie przywiązywali do jaskiń, których obecność mogła zadecydować o wyborze tego miejsca i o planie miasta.

Wejście do jednej z jaskiń na terenie Yaxchilan (fot. Eduardo Tejeda, INAH)

Większość jaskiń jest zlokalizowana w niewielkiej dolinie położonej na tyłach Małego Akropolu oraz Budowli 39, 40 i 41 na Akropolu Południowym. Z siedmiu zarejestrowanych wyróżnia się Jaskinia 1, w której znaleziono rylec z kamienia o zielonej barwie, fragmenty ceramiki i platformę o wymiarach 50 x 50 metrów. Na szczególną uwagę zasługuje również Jaskinia 3, do której wejście zostało zmodyfikowane przez dawnych mieszkańców Yaxchilan w taki sposób, aby przypominało słynne fałszywe łuki, typowe dla stylu architektonicznego Majów. Z kolei przy wejściu do Jaskini 6 natrafiono na rytualnie zniszczoną okarynę.

Jaskinia 3 ze specjalnie zmodyfikowanym wejściem (fot. Eduardo Tejeda, INAH)

Ileana Echauri Pérez i Eduardo Tejeda przypomnieli, że do najważniejszych badaczy, którzy wcześniej przygotowali mapy Yaxchilan, poza już wspomnianym Alfredem Maudslayem, należą: Gerónimo López de Llergo, Teoberto Maler (który nadał ruinom obecną nazwę Yaxchilan), John S. Bolles (który opracował najbardziej kompletny plan miasta, udoskonalony później przez Iana Grahama) i archeolodzy z Projektu Yaxchilan, którym kierował Roberto García Moll.

Rylec znaleziony w Jaskini 1 w Yaxchilan (fot. Eduardo Tejeda, INAH)

Celem obecnych prac jest poznanie rzeczywistych rozmiarów miasta. Pomimo iż dzięki inskrypcjom glificznym i badaniom regionu wiadomo, jak daleko sięgała strefa wpływów Yaxchilan, nie jest znany cały obszar leżący w granicach tego ośrodka. Archeolodzy starają się również zidentyfikować tereny zamieszkiwane przez zwykłą ludność, miejsca przeznaczone na uprawy i poszukują pozostałości przypuszczalnych budowli o charakterze obronnym, których istnienie zdaje się być konieczne ze względu na liczne starcia wojenne w tym rejonie. Podczas prac wykorzystuje się metody kartograficzne i technologię LiDAR, które dostarczą dokładnych danych na temat ukształtowania terenu.

Rytualnie zniszczona okaryna znaleziona w Jaskini 6 w Yaxchilan (fot. Eduardo Tejeda, INAH)

Prospekcja terenu wykazała również przełęcz, która przecina cały obszar miasta, biegnąc z północnego zachodu na południowy wschód. Rozpoczyna się pomiędzy wzgórzami, na których wznosi się Mały Akropol, kieruje się w stronę Budowli 37 i 38, docierając do południowego krańca Akropolu Południowego. Poza tym, archeolodzy natrafili na dziesięć małych grup architektonicznych z porośniętymi roślinnością pagórkami, platformami i dziedzińcami, trzynaście odosobnionych budowli i dwa kamieniołomy, w których zachowały się kamienne płyty i świadectwa obróbki materiału.

Czytaj też: Miasta Majów: Yaxchilan (stan Chiapas, Meksyk)