Malowidła naskalne w Cuatro Ciénegas (stan Coahuila, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Cuatro Cienegas: santuario rupestre del semidesierto coahuilense

Na półpustynnym obszarze meksykańskiego stanu Coahuila, w wąwozach, schroniskach skalnych i na pojedynczych głazach zachowały się liczne przykłady dawnej sztuki naskalnej. Od niemal 20 lat Yuri de la Rosa Gutiérrez, archeolog z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przemierza te trudne tereny i rejestruje pochodzące sprzed wieków malowidła. Obecnie jego prace skupiły się na Cuatro Ciénegas i prowadzone są w ramach projektu UNESCO „Człowiek i biosfera”.

Cuatro Ciénegas (fot. Mauricio Marat, INAH)

Wśród motywów zachowanych na malowidłach naskalnych w Cuatro Ciénegas przeważają romby, linie ciągłe i zygzakowate, krzyże, okręgi pojedyncze i koncentryczne oraz spirale, choć zdarzają się też przedstawienia zoomorficzne i antropomorficzne. Spośród tych ostatnich wyróżnia się para szamanów z rękoma uniesionymi w geście błagalnym.

Postać szamana z uniesionymi rękoma (fot. Mauricio Marat, INAH)

W przypadku datowania malowideł naskalnych bierze się pod uwagę ich związek z innymi elementami kulturowymi, które mogą być poddane próbom datowania radiowęglowego lub spektroskopii mas. Najstarsze zachowane motywy mogą pochodzić nawet sprzed 5000 lat. Natomiast najpóźniejsze, sprzed 500 lat, zawierają elementy, które dotarły wraz z Hiszpanami, a zatem wizerunki koni i krzyże. O tym, że sztukę naskalną tworzyły liczne pokolenia świadczą nakładające się na siebie warstwy malowideł.

Malowidła naskalne w Cuatro Ciénegas (fot. Mauricio Marat, INAH)

Poza malowidłami naskalnymi zachowały się również pozostałości dawnych warsztatów, palenisk i moździerzy oraz pochówki w jaskiniach. Tereny te były zamieszkiwane od czasów dotarcia pierwszych migracji z północy kontynentu amerykańskiego aż do połowy XVIII wieku. Łowcy-zbieracze stawiali czoło trudnym warunkom życiowym i dobrze się do nich przystosowali.

Malowidła naskalne w Cuatro Ciénegas (fot. Mauricio Marat, INAH)

Prace archeologiczne wykazały, że tamtejsze społeczności nie żyły w izolacji. Znalezione w jaskiniach ozdoby z muszli i kamienia o zielonej barwie świadczą o kontaktach utrzymywanych z grupami ludzi z wybrzeża Oceanu Spokojnego oraz z ziem położonych bardziej na północ i na południe.

Malowidła naskalne w Cuatro Ciénegas (fot. Mauricio Marat, INAH)

Obecnie w katalogu dotyczącym stanu Coahuila zarejestrowano nieco ponad 400 miejsc z pozostałościami archeologicznymi, ale raporty wspominają o ponad 500 i wiele kolejnych czeka z pewnością na swe odkrycie. Dawne ślady obecności ludzi zachowały się tam w dolinach, wąwozach, u stóp wzgórz i w łańcuchach górskich, często trudno dostępnych. Prace objęły do tej pory zaledwie 10% całego terytorium stanu Coahuila.