Pozostałości drewnianej palisady w boliwijskiej Amazonii

Oryginalny artykuł: Ancient Amazonian farmers fortified valuable land they had spent years making fertile to protect it from conflict

Dr Mark Robinson i prof. Jose Iriarte (University of Exeter, Wielka Brytania), dr Carla Jaimes-Betancourt (University of Bonn, Niemcy), dr Sarah Elliott (University of Bournemouth, Wielka Brytania) i dr Yoshi Maezumi (University of Amsterdam, Niderlandy) opublikowali wyniki swych badań prowadzonych na terenie stanowiska archeologicznego Versalles w boliwijskiej Amazonii. Podczas prac wykopaliskowych, w których uczestniczyli również angielscy i boliwijscy studenci oraz lokalna społeczność natrafiono na pozostałości otaczającej wioskę drewnianej palisady. Ze względu na klimat tropikalny tego typu znaleziska drewnianych konstrukcji są wyjątkowo rzadkie. Okazuje się, że rolnicy w Boliwii budowali specjalne zabezpieczenia wokół wzbogacanych przez lata ziem terra preta, aby zapewnić im bezpieczeństwo w czasach niepokojów społecznych. 

Prace wykopaliskowe na terenie stanowiska archeologicznego Versalles (Boliwia) (fot. Mark Robinson)

Dzięki odpowiedniemu zarządzaniu żyzną glebą, mieszkańcy Amazonii mogli uprawiać kukurydzę, maniok i drzewa owocowe, co stanowiło podstawę utrzymania wspólnot. Już wcześniej było wiadomo, że niektóre społeczności budowały wokół swych osad rowy i wały nazywane zanja i sugerowano, że miały one charakter obronny. Przykłady z Boliwii dowodzą, że miały również ochronić żyzną ziemię. Wyniki badań pokazują, że mieszkańcy Versalles zaczęli wzbogacać glebę około 500 r. p.n.e. Zanja została zbudowana około 1300 r., gdy w Amazonii zaczęły narastać niepokoje społeczne. W latach 1628-1803 fortyfikacje zostały przebudowane i dodano palisadę. Wykopaliska archeologiczne sugerują, że w tym czasie miejscowa społeczność nadal się rozwijała, wyrabiała ceramikę, uprawiała ziemię, łowiła ryby i polowała na zwierzęta. Jak podkreśla dr Mark Robinson, jest to kolejny dowód na to, że Amazonia nie była dziewiczym miejscem, nietkniętym przez ludzi. W miarę rozprzestrzeniania się niepokojów społecznych w całej Amazonii, tamtejsi mieszkańcy odczuwali potrzebę ochrony zasobów, w które oni i ich przodkowie tak dużo zainwestowali.