Jedna z ciekawostek znalezionych w inskrypcjach z Xultun (Saturno, Stuart, Aveni, and Rossi 2012) to niezwykle prosta forma znaku "zero" w kilku zapisach Długiej Rachuby. W tekstach klasycznych zero tradycyjnie było zapisywane jednym z 3 znaków: (a) kwiatek z 3 płatkami, (b) ręka z muszlą, (c) ludzka głowa z dłonią lub wężem zamiast dolnej szczęki. Wszystkie były czytane fonetycznie jako sylaba mi (patrz Grube i Nahm 1990) lub logogram MIH. Odpowiadałyby one powszechnemu w językach majańkich słowu "mih", oznaczającemu "nic" (patrz Blume 2011 - przegląd znaków zero w piśmie Majów).
Natomiast na ścianach Budowli 10K-2 w Xultun znajdujemy mniej znany wariant - (d) prosty, podłużny znak z małym kółeczkiem w środku i dodatkową linią wzdłuż górnej krawędzi. Jest to znak zarezerwowany prawdopodobnie do obliczeń matematycznych i zapisków, rzadko znajdowany przed odkryciem w Xultun. Jedyny inny przykład, jaki znam, to ciąg liczb na logogramie AN lub AHN na Panelu 7 z Pomona, obecnie w Muzeum Sztuki w Dallas.
Warianty znaku "zero": (a) kwiatek z 3 płatkami, (b) ręka z muszlą, (c) ludzka głowa z dłonią, (d) kwiatek bez płatków lub PET "okrągły" (rys. Agnieszka Hamann after Stuart)
Ta owalna forma to być może uproszczony wariant najpopularniejszego znaku - kwiatka z 3 płatkami, ale bez płatków. Inna możliwość to bardzo podobny logogram PET, odcyfrowany wiele lat temu przez Nikolaja Grube. PET w języku pra-Ch'olan oznacza "okrągły" i pojawia się w różnych kontekstach, np. jako PET-ne, peten, "wyspa" lub czasownik PET-ta-ja, pet-aj, "stać się okrągłym" lub "zostać okrążonym". Warto również zwrócić uwagę, że w słowniku kolonialnego jukateckiego Motul Calepino od rzeczownika "pet" pochodzi rzeczownik "petel" oznaczający "całość" lub "zgrupowanie", co pasuje do pozycji oznaczającej zamknięcie pewnego okresu. Osobiście jednak wolę patrzeć na zera z Xultun jako uproszczone formy bardziej złożonych znaków z inskrypcji kamiennych.
- Blume, Anna. 2011. Maya Concepts of Zero. Proceedings of the American Philosophical Society, vol. 155, no. 1., pp. 51-88. http://www.amphilsoc.org/sites/default/files/6BlumeRevised1550106%20(2).pdf
- Grube, Nikolai, and Werner Nahm. A Sign for the Syllable mi. Research Reports on Ancient Maya Writing 33. Center for Maya Research, Washington, DC.
- Saturno, William, David Stuart, Anthony Aveni and Franco Rossi. 2012. Ancient Maya Astronomical Tables from Xultun, Guatemala. Science, vol. 336 no. 6082, pp. 714-717.
 |
| Zero na stiukowym reliefie w Budowli 21, Yaxchilan |
Czytaj także: Koniec świata odwołany, Kontrowersje wokół systemu dwudziestkowego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz