Ślady ognisk rozpalanych około 10 000 lat temu w jaskiniach na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Estudios comprueban que hogueras del cenote Aktun Ha fueron creadas por el hombre hace mas de 10 mil anos

Meksykańscy specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przedstawili wyniki nowych badań, które potwierdzają, ze łowcy-zbieracze na ziemiach Półwyspu Jukatan rozpalali ogniska wewnątrz tamtejszych jaskiń. W tak zwanej Komnacie Przodków, znajdującej się w systemie Aktun Ha (stan Quintana Roo, Meksyk) natrafiono na ślady 14 prehistorycznych ognisk. Pobrane w latach 2017-2018 próbki zostały poddane analizom laboratoryjnym. Jak wyjaśnia archeolog Luis Alberto Martos López, ogniska pochodzą sprzed 10 750 – 10 250 lat, okresu przejściowego z plejstocenu do holocenu. Jest też całkowicie pewne, że ogniska były rozpalane w jaskini, dzięki czemu można odrzucić możliwość przedostania się węgla drzewnego z wodą podczas podnoszenia się poziomu morza. Uzyskane rezultaty badań są kluczowe dla zrozumienia zasiedlania kontynentu amerykańskiego i samego Półwyspu Jukatan.

Cenote Aktun Ha (fot. Octavio del Río, INAH)

O Komnacie Przodków dowiedziano się po raz pierwszy w 1990 roku, kiedy nurkowie Coke i Young natrafili na trzy miejsca z nagromadzonym węglem drzewnym, choć dopiero teraz wiadomo, że chodziło o ogniska. W 1998 r. komnata była badana przez INAH, a pierwsze próbki pobrano w 2002 roku. W ostatnim okresie prac zlokalizowano też drobne kamienie, których cechy wskazują, że mogły być używane jako narzędzia. Aktun Ha stało się pierwszą w Meksyku zatopioną jaskinią, która dowodzi czasowego zamieszkiwania przez ludzi w czasach prehistorycznych.

Ślady po jednym z dawnych ognisk (fot. Octavio del Río, INAH)

Z tego samego okresu pochodzą też inne zatopione dziś jaskinie w rejonie Tulum: Naharon, La Palmas i Hoyo Negro. Zdaniem uczonych, wszystko wskazuje na to, że jaskinie Naharon i Las Palmas były wykorzystywane w celach grzebalnych, podczas gdy Hoyo Negro mogła służyć do zaopatrywania się w wodę. Natomiast Aktun Ha stanowiła miejsce zamieszkania i schronienie. Komnata Przodków znajduje się w odległości 150 m od wejścia do cenote, na głębokości 26 m. Ma powierzchnię około 20 metrów kwadratowych i wysokość 5-6 m. Budowa jaskini sprzyjała wentylacji, gdyż ciepłe powietrze unosiło się i łatwo uchodziło z pomieszczenia.

Rekonstrukcja wyglądu Komnaty Przodków w czasach łowców-zbieraczy

(autor: Octavio del Río, INAH)

W czasach prehistorycznych Komnata Przodków była suchą jaskinią, do której docierało się naturalnym korytarzem o długości 5 m, szerokości 1,5 m i wysokości zaledwie 80 cm. Dzisiaj korytarz jest całkowicie zatopiony i niebezpieczny do pokonania nawet przez wykwalifikowanych nurków. Przez ten niewielki tunel prawdopodobnie trzeba było wczołgać się do wnętrza komnaty, ale jednocześnie stanowił on rodzaj ochrony, zapobiegając przedostaniu się innych grup łowców-zbieraczy, a przede wszystkim dużych drapieżników, szczególnie niedźwiedzi i tygrysów szablozębnych.

Pozostałości dawnych narzędzi kamiennych (fot. Octavio del Río, INAH)

Jaskinia dostarczała też wody pitnej, gdyż w głębi Komnaty Przodków znajdowała się naturalna studnia. Dzięki zebranym z ognisk próbkom zidentyfikowano, że węgiel drzewny pochodzi w większości z krzewów, które sezonowo zrzucają liście. Zidentyfikowano takie rośliny, jak cedrzyk, sumak i kazimira. Badania wykazały również obecność mangrowca czarnego, typowego dla terenów z namorzynami, co sugeruje, że mieszkańcy jaskini przynosili tę roślinę z pobliskiego wybrzeża.