Nowe spojrzenie na osobę Cuitlahuaca, władcy Tenochtitlan

Oryginalny artykuł: Patrick Johansson revela pormenores de su proximo libro dedicado a Cuitlahuac

Patrick Johansson Keraudren, badacz z Narodowego Autonomicznego Uniwersytetu w Meksyku (UNAM), na podstawie analiz źródeł historycznych ponownie prześledził biografię Cuitlahuaca, władcy Iztapalapa i późniejszego władcy Tenochtitlan, następcy Moctezumy II i poprzednika Cuahtemoca. Pięćset lat temu Cuitlahuac stał się jedną z ofiar epidemii ospy, która doprowadziła do śmierci wielu mieszkańców Tenochtitlan i okolic. Z tego powodu krótkotrwałe sprawowanie rządów Cuitlahuaca w stolicy Mexików przyczyniło się do niesprawiedliwego usunięcia jego osoby na drugi plan. Jak podaje Patrick Johansson, śmierć Cuitlahuaca na przełomie listopada i grudnia 1520 roku, zaledwie kilka miesięcy po objęciu przez niego władzy w Tenochtitlan sprawiła, że nie zwrócono uwagi na jego rolę w obronie miasta. Tymczasem, jak podkreśla badacz, słynna Noche Triste („Smutna noc”) mogłaby się równie dobrze nazywać „zwycięską nocą Cuitlahuaca”.

Cuitlahuac przedstawiony jako władca Iztapalapa

w Kodeksie Xolotl (źródło ilustracji: INAH)

Patrick Johansson zaznacza, że Cuitlahuac uczestniczył w wielu ważnych wydarzeniach, jak: przybycie i przyjęcie Hiszpanów w Iztapalapa i Tenochtitlan, masakra związana z obchodami święta Toxcatl w Templo Mayor (Wielkiej Świątyni) oraz oblężenie konkwistadorów i ich późniejsze wypędzenie z Tenochtitlan. Pomimo to w kronikach, które spisali Diego Duran i Fernando de Oviedo nie wspomina się jego imienia i nazywa jedynie „bratem ciotecznym Cuahtemoca”. Mogło to wynikać z relacji samego Hernana Cortesa, który również pomijał imię Cuitlahuaca, używając określeń „władca Iztapalapa” lub „brat Moctezumy”.

Wizerunek Cuitlahuaca w Kodeksie Matritense (źródło ilustracji: INAH)

Cuitlahuac stał się wybitnym wojownikiem i zwolennikiem pozostawania nieugiętym wobec wrogów, uzyskując dzięki temu zaszczytny tytuł tlacochcalcatl, najwyższego dowódcy wojskowego Mexików. Jednocześnie jako władca Iztapalapa wyróżniał się zamiłowaniem do sztuki i piękna, Podczas wydarzeń związanych z konkwistą był zdecydowanym przeciwnikiem polityki realizowanej przez Moctezumę, na polecenie którego przyjął Cortesa w pałacu w Iztapalapa. Nie do końca pozostaje jasne, czy Cuitlahuac był jednym z dostojników, którzy wraz z Moctezumą byli przez Hiszpanów przetrzymywani w pałacu Axayacatla. Hernan Cortes podaje w swej relacji, że uwolnił Cuitlahuaca dwa dni przed słynną Noche Triste. Z drugiej strony, zgodnie z Kodeksem Florentino, aby uspokoić zbuntowanych Mexików, na taras budowli wyszli Moctezuma i Itzcuauhtzin (władca Tlatelolco), informując, że nowym władcą tlahtoani został Cuitlahuac. Zdaniem Patricka Johanssona, Cuitlahuac nie był więziony i po krwawych wydarzeniach związanych z obchodami święta Toxcatl sam stanął na czele Mexików, o czym nie wspominają żadne źródła historyczne.