Astronomiczna orientacja budowli cywilizacji Caral

Oryginalny artykuł: Civilización Caral: La astronomía estuvo ligada a la construcción de sus edificaciones principales

Nowe badania związane z cywilizacją Caral zdają się potwierdzać astronomiczną orientację najważniejszych budowli wzniesionych przez jej przedstawicieli. Ośrodki tej kultury, rozwijającej się w latach 3000-1500 p.n.e. położone są w Dolinach Supe i Huaura, w północno-centralnej części Peru. Już w 1997 r., Ruth Shady wysunęła hipotezę o możliwym zorientowaniu astronomicznym dawnych budowli. W 2004 r. architekt Alfio Pinasco podjął pierwsze prace, których celem było zidentyfikowanie geograficznych i astronomicznych orientacji dawnych budowli. Wykonano wówczas fotografie lotnicze i pomiary oraz przygotowano specjalistyczne programy komputerowe, ale brakowało jeszcze prac w terenie. W latach 2006-2007, José Ishitsuka Iba i Adita Quispe, podczas kilku wizyt w Caral zaobserwowali, że rozmieszczenie niektórych budowli mogło wskazywać na ewentualny związek ze wschodami i zachodami słońca. Kolejne prace podjęto w październiku 2016 roku, a obecnie uczeni peruwiańscy (Aldemar Crispín, Ruth Shady Solís i José Ricra) i hiszpańscy (A. César González-García, Felipe Criado-Boado i Juan A. Belmonte) opublikowali najnowsze wyniki wspólnie prowadzonych badań.

Stanowisko archeologiczne Caral (źródło fot.: El Comercio)

Uczeni przeprowadzili dokładne pomiary 55 budowli na terenie 10 stanowisk archeologicznych: Aspero, Piedra Parada, Vichama, Era de Pando, Pueblo Nuevo, Alpacoto, Lurihuasi, Miraya, Chupacigarro i Caral. Wyniki prac sugerują, że o zorientowaniu budowli decydował nie tylko bieg rzeki Supe, ale i pewne zjawiska astronomiczne, co byłoby najwcześniejszym takim przykładem w Ameryce. Wiadomo, że Słońce odgrywało dominującą rolę w kulturach prekolumbijskiego Peru. Jednak osobliwością w przypadku mieszkańców Doliny Supe jest znaczenie Księżyca i jego ekstremalnych pozycji na niebie jako widocznych elementów uwzględnianych przy orientacji budowli o charakterze sakralnym, szczególnie zagłębionych placów, typowych dla architektury tego regionu. Ważne zdają się być również Syriusz i Krzyż Południa. Jak podają autorzy publikacji, sugerowane zainteresowanie przedstawicieli cywilizacji Caral Księżycem było przypuszczalnie związane z najbardziej na południe wysuniętym miejscem wschodu Księżyca, zwłaszcza podczas pełni. Na tym obszarze zbiegało się ono z początkiem miesięcy zimowych, które trwają od maja do października. Jest to jednocześnie czas, gdy kończyły się tak ważne dla dawnych mieszkańców połowy sardeli peruwiańskiej i gdy nadchodził okres zasiewu bawełny. Ponadto, heliakalny wschód Syriusza w owych czasach mógł przypadać w czerwcu, a heliakalny wschód Krzyża Południa – we wrześniu, kilka tygodni przed początkiem wylewu rzeki Supe i podejmowaniem prac rolniczych związanych z uprawą dyni. 

Ośrodki, w których przeprowadzono badania związane z astronomiczną orientacją budowli
(źródło ilustracji: El Comercio)

Przeprowadzone analizy sugerują również, że część budowli mogła być zorientowana na wschód Słońca w dniach przesileń, szczególnie czerwcowego. Kilka konstrukcji w Aspero, Lurihuasi, Miraya i Caral zdaje się wykazywać podwójną orientację, związaną zarówno z Księżycem, jak i ze Słońcem. Uczeni podkreślają jednak, że takie zorientowanie budowli nie świadczy o tym, że były one obserwatoriami astronomicznymi, ale wskazuje raczej na rytualne znaczenie budowli wznoszonych w danym miejscu. Pojawianie się na niebie Słońca, Księżyca czy gwiazd w określonym momencie mogło przypominać, że nadszedł czas rozpoczęcia szczególnych rytuałów, związanych z ważnymi czynnościami, w tym pracami rolniczymi.