Poświęcony Tlalokowi depozyt ofiarny w Templo Mayor był związany z wielką suszą

Oryginalny artykuł: Ofrenda masiva de infantes dedicada a Tláloc fue coincidente con la gran sequía de 1454 en la Cuenca de México

Pomiędzy końcem lipca 1980 r. a początkiem stycznia 1981 r. zespół Projektu Templo Mayor (PTM) z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkopał depozyt ofiarny zawierający szczątki co najmniej 42 dzieci złożonych w ofierze bogu deszczu Tlalokowi, w nadziei na położenie kresu wielkiej suszy, która spustoszyła Dolinę Meksyku w połowie XV wieku. Leonardo López Luján powrócił do tego znaleziska podczas spotkania „Woda i Życie”, zorganizowanego w Meksyku przez Colegio Nacional. Podkreśla, że w ciągu 9 z 18 miesięcy składających się na kalendarz rolniczy odbywały się ceremonie mające na celu zapewnienie deszczu. Punktem kulminacyjnym niektórych rytuałów było składanie w ofierze dzieci uosabiających tlaloques, pomocników bóstwa deszczu.

Miejsce znalezienia depozytu ofiarnego 48 (źródło fot. INAH)

Depozyt ofiarny, oznaczony numerem 48 był niezwykły ze względu na liczbę 42 szczątków, z których zdołano ustalić płeć w 28 przypadkach, z czego 22 to dzieci płci męskiej w wieku od 2 do 7 lat, a sześć to dzieci płci żeńskiej. Pierwsze zwłoki ułożono twarzą do góry w skrzyni o wymiarach 170 x 111 cm i głębokości 54 cm, na warstwie piasku morskiego. Niektóre z nich miały ozdoby, naszyjniki z chalchihuites i zielone koraliki w ustach. Na górze umieszczono kolejne ciała, które spryskano niebieskim pigmentem, a następnie na nich ułożono kilka tykw, elementy związane z morzem, małe ptaki, obsydianowy nóż, żywicę kopal i jedenaście polichromowanych rzeźb z tezontle (kamienia wulkanicznego), które imitują dzbany z wizerunkiem Tlaloka.

Wnętrze depozytu ofiarnego z rzeźbami imitującymi dzbany z wizerunkiem Tlaloka (żródło for. INAH)

Depozyt ofiarny został znaleziony w północno-zachodnim sektorze Templo Mayor, po stronie poświęconej Tlalokowi i pochodzi z etapu budowy IVa, z czasów rządów Montezumy Ilhuicamina (1440-1469), kiedy to doszło do spustoszenia spowodowanego suszą, która trwała od 1452 do 1454 roku, przy czym ostatni rok był najbardziej niszczycielski. Wahania klimatyczne głęboko wpłynęły na dynamikę gospodarczą i religijną. Depozyt ofiarny 48 jest świadectwem zbiorowej desperacji. Analiza stabilnych izotopów tlenu i fosforanów, przeprowadzona wiele lat później na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej pod kierunkiem dr Diany Moreiras Reynaga, wykazała, że osoby złożone w ofierze przez ścięcie pochodziły z nieokreślonego bliżej miejsca w obecnym stanie Oaxaca, z wyjątkiem jednego, pochodzącego z wyżyn Chiapas lub Gwatemali.

Wizerunki związane z suszą wspominaną w różnych źródłach (źródło fot. INAH)

Leonardo López Luján zaznacza jednak, że jak podają udokumentowane źródła z XVI wieku, choć Montezuma Ilhuicamina nakazał rozdać ludności to, co znajdowało się w królewskich spichlerzach, to niedobory żywności spowodowane suszą i zarazami zmusiły rodziny do sprzedaży potomstwa. Totonakowie znad Zatoki Meksykańskiej i Cohuixcas z ziem dzisiejszego stanu Guerrero otrzymywali niewolniczą siłę roboczą w zamian za zaopatrzenie Mexików.

Część Templo Mayor pochodząca z czasów rządów Montezumy Ilhuicamina (żródło fot. INAH)

Na wschodniej fasadzie Templo Mayor, należącej do etapów IV i IVa, zachowała się data ce tochtli (1 królik – 1454 r.), która architektonicznie i czasowo odpowiada depozytowi ofiarnemu 48, Leonardo López Luján wskazał, że Meksykański Atlas Suszy bezsprzecznie pokazuje, że w środkowym Meksyku w latach 1452–1454 odnotowano ogromną suszę. Wszystko wskazuje na to, że susze występujące na początku lata miały wpływ na kiełkowanie, wzrost i kwitnienie roślin przed kanikułą, natomiast jesienne przymrozki atakowały kukurydzę przed jej dojrzewaniem, co mogło doprowadzać do długotrwałego głodu. 

Różne wizerunki boga deszczu Tlaloka (źródło fot. INAH)

Początkowo Mexikowie próbowali złagodzić jego skutki, otwierając królewskie spichlerze w celu redystrybucji żywności wśród najbardziej potrzebującej ludności, dokonując jednocześnie masowych ofiar z dzieci w Templo Mayor, aby uspokoić wściekłość Tlaloka. Przez pewien czas w ten sposób starano się stawić czoło tragedii, ale nadmierny czas trwania kryzysu uczynił państwo bezbronnym, co doprowadziło do masowego exodusu jego mieszkańców.