Valeriana – miasto Majów, na które natrafiono w stanie Campeche

Oryginalny artykuł: Dan a conocer Valeriana, un nuevo sitio arqueológico descubierto en la selva de Campeche 

Nowe stanowisko archeologiczne, które rzuca światło na gęstość zaludnienia na terenie stanu Campeche w czasach prekolumbijskich pokazuje, że nadal jest jeszcze wiele do odkrycia. Uczeni z Tulane University, Northern Arizona University, University of Houston (USA) i z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku przeanalizowali dane uzyskane dzięki technologii LiDAR w 2013 roku na potrzeby monitoringu lasów jako część projektu znanego jako Alianza M-REDD+. Był to zupełnie niezbadany do tej pory obszar Majów w stanie Campeche (Meksyk). Zebrany materiał obejmuje trzy transekty i trzy bloki. Transekty mają około 275 m szerokości i około 213 km długości, a całkowity obszar to 58,30 kilometrów kwadratowych. Bloki badawcze obejmowały łącznie 64,10 kilometrów kwadratowych i zostały przeprowadzone w trzech miejscach: 1) na południe od miasta Xpuhil, w pobliżu Río Bec, 2) obok wioski Dos Lagunas i Bel Ha oraz 3) w pobliżu miasta Ucum w najbardziej na północ wysuniętej części stanu Campeche. W sumie odkryto 6674 nieznane dotąd budowle Majów. 

Mapka przedstawiająca trzy transekty i trzy badane bloki (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Blok 1, położony na południe i wschód od Río Bec, zawiera jeden prawdopodobny przykład charakterystycznego stylu architektonicznego pseudo-piramidy. Nie odnotowano tutaj zbyt wielu budowli. Jedynym godnym uwagi wyjątkiem jest jednak kompleks architektoniczny przylegający do głębokiego zapadliska umożliwiającego dostęp do częściowo zawalonego systemu jaskiń. Ten zespół budowli jest otoczony wąskim rowem, co może wskazywać na charakter obronny. 

Blok 1 (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Blok 2 bezpośrednio pokrywa się z epicentrum dużego obszaru miejskiego, który był wcześniej nieznany środowisku naukowemu. Miasto to nazwano Valeriana, gdyż leży ono w pobliżu słodkowodnej laguny o tej samej nazwie i obejmuje dwie grupy budowli z monumentalną architekturą, położone w odległości dwóch kilometrów. Odkrycie Valeriany pokazuje, że nadal nie wiemy o wszystkich ośrodkach Majów w tym regionie. Styl architektury jest zbliżony do tego spotykanego na obszarze Chactun-Tamchen, około 20 km na południowy zachód. Większa z dwóch dzielnic Valeriany ma wszystkie cechy typowe dla dużych miast Majów: wiele zamkniętych placów połączonych szeroką groblą, piramidy i świątynie, boisko do gry w piłkę, zbiornik wodny i prawdopodobnie tak zwaną Grupę E, związaną z okresem preklasycznym. Valeriana zajmuje obszar 16,6 kilometrów kwadratowych.

Blok 2 z miastem Valeriana (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Blok 3 natomiast charakteryzuje się nielicznym i skromnym osadnictwem, składającym się z rozproszonych lub luźno skupionych domów bez monumentalnej architektury i z nielicznymi inwestycjami związanymi z magazynowaniem wody. Natrafiono tam na tak zwane „budowle pierścieniowe”, powszechne w regionie Puuc, które zgodnie z opinią uczonych, takich William Ringle, Tomás Gallareta i Ivan Šprajc wykorzystywano do produkcji wapna.

Blok 3 (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Poprzednie prace wykazały, że duża część obecnego stanu Campeche odpowiada krajobrazowi przekształconemu przez dawnych Majów. Badanie to pokazuje, że mało znany region był także obszarem zurbanizowanym, charakteryzującym się dużym stopniem zmienności w skali lokalnej, w którym ludność wiejska wchodziła w interakcje z miastami o większym zagęszczeniu. Uczeni zamierzają poszerzyć zakres prac w terenie i opracować jak najlepsze strategie ochrony tych miejsc.