Zdjęcia satelitarne ukazują pułapki myśliwskie używane przez grupy społeczne Ameryki Południowej

Oryginalny artykuł: Satellite images reveal ancient hunting traps used by South American social groups 

Zdjęcia satelitarne ujawniły dawny system skomplikowanych, lejkowatych ogromnych pułapek, prawdopodobnie budowanych przez myśliwych i pasterzy w celu łapania zwierząt na dużych wysokościach w północnym Chile. Nowe badania krajobrazu Andów i zamieszkujących je ludzi pozwoliły na odkrycie 76 kamiennych chacus, często rozciągających się na setki metrów, które służyły do łapania wikunii, dzikiego krewnego alpaki. Podobne struktury odkryto w innych suchych rejonach świata, między innymi na Bliskim Wschodzie, ale jest to pierwsze tego typu skupisko odkryte w tym rejonie, co podnosi prawdopodobieństwo, że są one starsze niż te, o których wiadomo, że były używane przez Inków.

Zdjęcie lotniczne przedstawiające dwa chacu (fot. Adrián Oyaneder)

Badanie dostarczyło również dowodów na istnienie osad na obszarze znanym jako Doliny Zachodnie, co wskazuje na duże prawdopodobieństwo, że tereny te zamieszkiwali ludzie polujący na pożywienie wiele stuleci po tym, jak sądzono, że ludność ta przyjęła bardziej osiadłe, rolnicze systemy społeczne. Jak podaje dr Adrián Oyaneder z Uniwersytetu w Exeter, od dawna istnieje rozbieżność między tym, co mówią nam zapisy archeologiczne i etnohistoryczne na temat życia w Dolinach Zachodnich w północnym Chile w okresie kolonialnym. Z jednej strony badania archeologiczne wskazują na stopniowy spadek popularności łowiectwa i zbieractwa od 2000 r. p.n.e. wraz z wprowadzeniem udomowionych roślin i zwierząt. Jednak źródła historyczne, takie jak hiszpańskie rejestry podatkowe z XVI–XIX wieku, odwołują się do terminu Uru lub Uro, który był ogólnym terminem określającym populacje zbieracko-łowieckie.

Ilustracja przedstawia przykład chacu (autor: Adrián Oyaneder)

Korzystając z publicznie dostępnych danych satelitarnych, dr Adrián Oyaneder zbadał obszar 4600 kilometrów kwadratowych dorzecza rzeki Camarones, koncentrując się na terenach górskich, które dotychczas pozostawały słabo zbadane. W ciągu czterech miesięcy zidentyfikował ogromną liczbę nowych stanowisk o znaczeniu archeologicznym. Wyniki jego prac opublikowano w czasopiśmie Antiquity. Wśród stanowisk znajdowało się 76 chacus, z których zdecydowana większość to pułapki w kształcie litery V, zbudowane z suchych, kamiennych murów o wysokości około 1,5 metra i średniej długości 150 metrów. Prowadziły one do zagrody o powierzchni około 95 metrów kwadratowych, wykopanej lub ustawionej na głębokości około dwóch metrów, wystarczającej do złapania zwierząt zapędzonych do niej przez myśliwych. Wszystkie chacu znajdowały się na stromych zboczach, skierowane w dół, a niektóre wykorzystywały naturalne ukształtowanie terenu. 

Przykłady pułapek chacu znalezione w dorzeczu Camarones (fot. Adrián Oyaneder)

Dr Adrián Oyaneder zaczął czytać artykuły i książki na ten temat, zwłaszcza autorstwa Thérèse Bouysse-Cassagne i Olivii Harris, i znalazł wzmianki o choquela, wyspecjalizowanych grupach polujących na wikunie, a także określenia odnoszące się konkretnie do myśliwych polujących na chacu. Zidentyfikował prawie 800 małych osad, od pojedynczych budynków o powierzchni nieprzekraczającej 1 metra kwadratowego po grupy dziewięciu lub więcej budowli. Zostały one naniesione na mapę za pomocą GIS i pogrupowane w prawdopodobne skupiska powiązane z pobliskimi chacus i innymi osadami, wszystkie w odległości 5 km. 

3D rendering jednego z chacu (fot. Adrián Oyaneder)

Zdjęcia wykonano za pomocą lotu na średniej wysokości 60 metrów nad powierzchnią, a następnie przetworzono je za pomocą renderingu 3D. Wyłonił się wówczas obraz krajobrazu zajmowanego przez szereg grup ludzkich od co najmniej 6000 r. p.n.e. do XVIII wieku. Jak podaje dr Adrián Oyaneder, grupy te przemieszczały się strategicznie po wyżynach, przywiązane głównie do zasobów łowieckich, zwłaszcza wikunii. Dowody wskazują na zazębiające się style życia, łączenie łowiectwa i zbieractwa z praktykami agropasterskimi oraz istnienie sieci krótkoterminowych osad sezonowych i placówek, które ułatwiały ludziom przemieszczanie się po nierównym i trudnym terenie.