Oczyszczanie i konserwacja malowideł w Bonampak

Oryginalny artykuł: Redescubren imagenes de los murales del Cuarto 3 de Bonampak

W 1946 roku odkryto słynne malowidła w Budowli 1 w Bonampak (stan Chiapas, Meksyk), uważane za prawdziwie mistrzowskie dzieło majańskich artystów. Obecnie, po upływie 70 lat od tego momentu, specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przystąpili do oczyszczania, odnawiania i konserwacji malowideł. Kierująca projektem Haydeé Orea z Centrum INAH w Chiapas postanowiła rozpocząć prace od Komnaty 3, w której przedstawiono uroczystości związane ze zwycięstwem władcy Bonampak, Yajaw Chan Muwaan II w wojnie przeciwko królestwu Sak Tz’i’. W badaniach uczestniczą: Paula García Reyes, Abril Buendía, Jorge Coraza i Constantino Armendáriz, którzy dokładnie sprawdzali kontury wszystkich przedstawionych postaci. Jak podkreśla Paula García, scena jest bardzo złożona nie tylko ze względu na liczbę ukazanych na niej osób, ale i perspektywę samego malowidła. Zatem aby nie pogubić się w bogatej ikonografii należy najpierw dobrze poznać i zrozumieć wszystkie elementy ukazanej sceny.

Komnata 3 w Budowli 1 w Bonampak (fot. Mauricio Marat, INAH)

Specjaliści dysponują wszelkimi informacjami dotyczącymi zarówno ikonografii, jak i technik wykorzystywanych przez Majów w Bonampak, a zatem rysunkami, fotografiami i różnymi analizami, sporządzonymi od momentu odkrycia malowideł. Wśród tych materiałów znajdują się pierwsze kopie, które wykonali Agustín Villagra Caleti i Antonio Tejeda; analizy mikroskopowe barwników, które sporządził Rutherford J. Gettens, a także szczegółowe prace takich badaczy, jak Mary Miller, Beatriz de la Fuente czy Diana Magaloni.

Prace konserwatorskie malowideł w Komnacie 3 (fot. Haydeé Orea, INAH)

Constantino Armendáriz przekazał, że podczas oczyszczania malowideł natrafili na ślady linii i wstępnych szkiców, a nawet na pewne modyfikacje, których dokonał jeden z majańskich artystów-malarzy. Poza tym okazało się, że dokonując drobnych końcowych zmian, Majowie zastosowali technikę malowania temperą, podczas gdy wcześniejsze obrazy wykonano metodą fresku. O ile jedne odcienie niebieskie mogły wydawać się niemal transparentne, to na strojach przedstawionych postaci można było zaobserwować nasycenie koloru. Dr Diana Magaloni, była dyrektorka Narodowego Muzeum Antropologii zaznaczyła, że bogata paleta barw wykorzystana przez artystów z Bonampak jest zaskakująca, gdyż na malowidłach można wyróżnić aż 28 zmieszanych pigmentów. Na przykład, są aż cztery odcienie koloru niebieskiego, które pojawiają się w głębi scen.

Prace nad odnawianiem malowideł w Komnacie 3 (fot. Haydeé Orea, INAH)

Badacze z Centrum INAH w Chiapas, używając skalpela i szpatułek dentystycznych, stopniowo usuwali białawe osady soli, będące wynikiem przesiąkania wody w Budowli 1 i pokrywające malowidła. Jednak pozostawiono delikatną warstwę soli osadzonych przez lata, gdyż ma ona stanowić ochronę przed zniszczeniem powierzchni.

Usuwanie osadów soli z malowideł w Komnacie 3 (fot. Haydeé Orea, INAH)

Uzupełniono również niewielkie ubytki gładkiej powierzchni malarskiej i pęknięcia, po czym nałożono brakującą warstwę kolorów. Należy jednak podkreślić, że podczas tych prac niczego nie modyfikowano ani nie zmieniano, a jedynie w niektórych miejscach użyto akwareli. Zastosowano w tym celu technikę rigattino, która ma na celu wypełnienie luki lub warstwy malarskiej w taki sposób, aby było to niezauważalne, choć jednocześnie pozwala na odróżnienie interwencji od oryginału.

Czytaj również: Miasta Majów: Bonampak (stan Chiapas, Meksyk)