Nowe wieści z ziem Majów

Oryginalny artykuł: Área inexplorada brinda claves sobre el desplazamiento humano en las Tierras Bajas Mayas centrales 

W ostatnim sezonie terenowym grupa badaczy, którą kieruje archeolog Ivan Šprajc (ze Słoweńskiej Akademii Nauk i Sztuk) prowadziła prace na rozległym, niezamieszkanym obszarze w środkowej części meksykańskiego stanu Campeche, charakteryzującym się obecnością terenów podmokłych i wzniesień, co przyczyniło się do poszerzenia wiedzy na temat różnorodności kultury Majów i jej specyfiki regionalnej. W ramach specjalnego projektu w okresie od kwietnia do maja 2024 r. przeprowadzono eksplorację obszaru porośniętego średniej wielkości dżunglą, należącego do gminy Calakmul, która rozciąga się pomiędzy regionem Chenes (na północy) a miastami Conhuás i Constitución (na południu), wzdłuż autostrady Escárcega-Chetumal. Ivan Šprajc poinformował, że prace skupiły się na kilku obszarach Rezerwatu Biosfery Balam Kú, które zajmują powierzchnię około 140 kilometrów kwadratowych. Przypomniał, że w 2023 r. dzięki zastosowaniu technologii LiDAR uzyskano dane dla niektórych niezbadanych do tej pory terenów. W przeciwieństwie do tamtego sezonu, kiedy to zlokalizowano dawne miasto, nazwane Ocomtún (posty: „W stanie Campeche (Meksyk) odkryto kolejne miasto Majów”, „Dalsze wieści z Ocomtún, nowo odkrytego miasta Majów”) tym razem nie natrafiono na większe ośrodki. Prace były możliwe dzięki finansowemu wsparciu Słoweńskiej Agencji Badań i Innowacji oraz Towarzystwa Milwaukee Audubon, a także innych firm i osób prywatnych. W skład zespołu badawczego wchodzą też archeolodzy Octavio Esparza Olguín, Atasta Flores Esquivel, Quintín Hernández Gómez, Vitan Vujanović i geodeta Aleš Marsetič.

Obraz uzyskany dzięki technologii LiDAR, pokazujący jedno z nowo odkrytych miejsc (źródło: INAH)

Pozostałości archeologiczne odkryte na brzegach wyspy Janitzio w Michoacán

Oryginalny artykuł: Descubren vestigios arqueológicos a las orillas de la isla de Janitzio, en Michoacán

Na początku maja, w wodach przy wyspie Janitzio na jeziorze Pátzcuaro (stan Michoacan) specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli dwie łodzie zwane przez ludność Purepecha tepari, z których jedna wyróżnia się dużymi rozmiarami (14,80 metra długości) i zatonęła wraz ze swym ładunkiem, prawdopodobnie drewnem opałowym. 

Tepari znalezione przy wyspie Janitzio (fot. Centrum INAH Michoacan)

Znaleziska archeologiczne w Callao podczas budowy nowego lotniska

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico en el Callao revela un pasado milenario bajo el nuevo aeropuerto Jorge Chávez

W Callao (Peru), na terenie przyszłego nowego lotniska, dokonano ważnych odkryć archeologicznych, które przykuły uwagę ekspertów i opinii publicznej, gdyż mówią nam więcej o czasach prekolumbijskich i kolonialnych na obszarze otaczającym port, który zainspirował Francisca Pizarro do założenia w jego sąsiedztwie stolicy Peru. Miejsce to odegrało kluczową rolę w historii Peru od czasu przybycia hiszpańskich konkwistadorów. Kiedy rozpoczynano budowę lotniska, oczekiwania co do ewentualnych znalezisk archeologicznych były minimalne, na co wskazywały rejestry historyczne. Jednak to, co odkryto obaliło te założenia i ujawniło, że tereny te były zamieszkiwane od tysięcy lat. Erika Cabello, odpowiedzialna za projekt podaje, że w rejonie lądowiska i wieży kontrolnej zachowały się ślady z czasów prekolumbijskich, związane z epoką Lima i kulturą Ychsma. Natomiast przy nowym terminalu pasażerskim natrafiono na pozostałości z czasów kolonialnych i republiki. 

Artefakty znalezione podczas wykopalisk (źródło fot. Infobae/EFE)

Badania genomów wykazały, że w Chichén Itzá składano w ofierze dzieci i bliźnięta

Oryginalny artykuł: Niños y gemelos eran sacrificados en Chichén Itzá, revela estudio de genomas antiguos 

Dzięki analizie genetycznej odkryto, że w Chichén Itzá praktykowano rytualne składanie ofiar z dzieci, skupiając się wyłącznie na chłopcach. Badania przeprowadził interdyscyplinarny zespół pod przewodnictwem Rodrigo Barquera Lozano z Instytutu Maxa Plancka w Lipsku (Niemcy) i brało w nich udział czterech specjalistów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH). Wyniki prac opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature dowodzą bliskich powiązań rodzinnych dzieci złożonych w ofierze, w tym bliźniąt. W badaniach wykorzystano kolekcję kości znajdującą się pod ochroną Centrum INAH Jukatan.  

Kolekcja kości w Centrum INAH Jukatan (źródło fot. INAH)

Ślady obozowisk łowców-zbieraczy w rejonie jeziora Tagua Tagua (Chile)

Oryginalny artykuł: Ancient people hunted now extinct elephants at Tagua Tagua Lake in Chile 12,000 years ago, study finds

Nowe badania, których wyniki opublikowano w czasopiśmie PLOS ONE wykazały, że tysiące lat temu łowcy-zbieracze regularnie powracali nad jezioro Tagua Tagua w dzisiejszym Chile, aby polować na gomfotery i korzystać z innych lokalnych zasobów. Jak podaje Rafael Labarca (z Pontificia Universidad Católica de Chile), w rejonie jeziora Tagua Tagua znajduje się wiele stanowisk archeologicznych, stanowiących jedne z najwcześniejszych znanych osad ludzkich w obu Amerykach. Niedawno odkryte miejsce, nazwane Taguatagua 3, było dawnym obozem łowców-zbieraczy i pochodzi sprzed 12 440 – 12 550 lat.  

Położenie jeziora Tagua Tagua w Chile (źródło ilustracji: czasopismo PLOS ONE)

Ogromne ryty naskalne wzdłuż rzeki Orinoko

Oryginalny artykuł: Enormous rock engravings may be prehistoric territorial markers, suggest archaeologists

Zespół badaczy z Bournemouth University, University College London (Wielka Brytania) i Universidad de Los Andes (Kolumbia), współpracujący z lokalnymi przewodnikami, sporządził mapy 14 stanowisk z zachowaną sztuką naskalną, na których znajdują się największe na świecie monumentalne ryty. Zachowały się one na ścianach skalnych wzdłuż górnej i środkowej rzeki Orinoko, na terenie Wenezueli i Kolumbii. Mapowanie przeprowadzono z wykorzystaniem dronów.

Ryty na skałach w kilku miejscach wzdłuż rzeki Orinoko (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Malowidła w schronisku skalnym wzgórza Centinela

Oryginalny artykuł: Revelador hallazgo en Trujillo: descubren pinturas rupestres en refugio de cerro Centinela

W kwietniu agencja Andina poinformowała o malowidłach naskalnych, na które przypadkowo natrafił Luis De La Vega, monitorujący teren w celu zapobieżenia skutkom zjawiska El Niño. Malowidła znajdują się w schronisku skalnym wzgórza Centinela w pobliżu Trujillo (region La Libertad, Peru). Luis De la Vega niezwłocznie powiadomił o swoim odkryciu archeologa Daniela Castillo, który specjalizuje się w sztuce naskalnej. Okazało się, że malowidła pochodziły z różnych okresów i były nałożone na siebie, przypominając wyglądem palimpsest. Aby móc je zbadać Daniel Castillo musiał użyć specjalnego oprogramowania.

Malowidła znalezione w schronisku skalnym wzgórza Centinela (fot. Andina)