Chiapa de Corzo odgrywała ważną rolę w wymianie handlowej z Olmekami i Majami

Oryginalny artykuł: Ricas ofrendas revelan a Chiapa de Corzo como un sitio de gran intercambio siete siglos antes de Cristo

Chiapa de Corzo (stan Chiapas, Meksyk) była jednym z głównych ośrodków regionalnych kultury zoque, którego rozkwit zaznaczył się wyraźnie począwszy od około 700 r. p.n.e. Jak wskazują nowe badania, Chiapa de Corzo odgrywała ważną rolę w wymianie handlowej z Olmekami i Majami. W 2010 roku, w Budowli 11 na terenie tego stanowiska archeologicznego odkryto wspaniały grobowiec, w którym złożono jednego z władców i prawdopodobnie jego małżonkę. Obie osoby zmarły w wieku około 50 lat, miały zęby inkrustowane masą perłową i pirytem, a ich wyprawa grobowa była wyjątkowo bogata, gdyż obejmowała ozdoby z jadeitu, szczególnie naszyjniki, bransolety i pierścienie, paciorki z bursztynu, zwierciadła z pirytu, naczynia ceramiczne oraz przedmioty z muszli i obsydianu. Obecnie, jak poinformowała archeolog Lynneth Susan Lowe Negrón z Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku (UNAM), przeprowadzono dokładne analizy znalezionych w grobowcu artefaktów, skupiając się na ustaleniu pochodzenia materiałów, z których zostały wykonane. Wykorzystano w tym celu metody nieinwazyjne: spektroskopię podczerwieni, spektroskopię Ramana i fluorescencję rentgenowską.

Ozdoby z jadeitu pochodzące z grobowca w Budowli 11 w Chiapa de Corzo
(fot. Hector Montaño, INAH)

Badaczka wyjaśniła, że w okresie formatywnym średnim (lata 1000-400 p.n.e.), w różnych regionach Mezoameryki nastąpił rozkwit kulturowy, o czym świadczyła wymiana handlowa prowadzona na znaczne odległości i obejmująca głównie jadeit i muszle spondylus, stanowiące dobra luksusowe i tym samym pożądane przez wyłaniające się elity. Chiapa de Corzo stała się jednym z najbardziej wpływowych ośrodków na centralnych ziemiach obecnego stanu Chiapas i mogła sprawować kontrolę nad handlem obsydianem, jadeitem, piórami egzotycznych ptaków i innych towarów docierających z Wyżyn Gwatemali.

Grobowiec w Budowli 11 w Chiapa de Corzo (fot. Emiliano Gallega, INAH)

Na podstawie przeprowadzanych analiz, dr Lynneth S. Lowe Negrón oraz współpracujący z nią dr Luis Ruvalcaba (z Instytutu Fizyki UNAM) i specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH): Emiliano Gallaga, Norma Valentín i Adrián Velázquez ustalili, ze większość ozdób odkrytych w grobowcu została wykonana z jadeitu pochodzącego z trzech różnych źródeł. Jednym źródłem jest rejon rzeki Motagua w Gwatemali, dwóch pozostałych nie udało się jednak do tej pory zidentyfikować. Ponadto w naszyjnikach znajdowały się cztery paciorki z zielonego kwarcu.

Detal z naszyjnika z jadeitu znalezionego w grobowcu w Budowli 11 w Chiapa de Corzo
(fot. Hector Montaño, INAH)

Badacze zwrócili szczególną uwagę na dwa paciorki z turkusów, jeden w naszyjniku utworzonym z małych, wyrzeźbionych z jadeitu ptasich głów i drugi w pierścieniu. Nic nie wskazuje na ich pochodzenie ze złóż turkusów w północno-zachodnim Meksyku (stan Sonora) i w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych (stan Arizona). Jednocześnie są to najwcześniejsze przykłady obecności turkusów w tym regionie, co zmusza do zastanowienia się nad ich źródłami dostępnymi w Mezoameryce w owym czasie i nad szlakami handlowymi.

Naszyjnik z jadeitu pochodzący z grobowca w Budowli 11 w Chiapa de Corzo
(fot. Hector Montaño, INAH)

Badania muszli wykazały, ze większość z nich pochodziła z Oceanu Spokojnego, w tym bardzo duże muszle Spondylus princeps umieszczone na twarzach zmarłych i być może stanowiące część masek pośmiertnych. Inne muszle uzyskano z miejscowych gatunków słodkowodnych. Chiapa de Corzo eksploatowała również pobliskie złoża bursztynu w Totolapa. Bursztyn docierał szlakami handlowymi zarówno do La Venta (stan Tabasco, Meksyk), jak i do Kaminaljuyú (Wyżyny Gwatemali).