Co włosy mumii Paracas mówią o diecie mieszkańców Wari Kayan

Oryginalny artykuł: Mummy Hair Reveals Ancient South American Diet

W 1925 roku, na terenie tak zwanej Nekropolii Paracas w Wari Kayan, na południowym wybrzeżu Peru, archeolog Julio Tello odkrył liczne mumie, które dzięki suchemu klimatowi zachowały się w bardzo dobrym stanie. Znalezione wówczas pięknie tkaniny z wełny, bawełny i innych włókien roślinnych trafiły do muzealnych kolekcji na całym świecie. Jednak nadal niewiele wiadomo o kulturze Paracas. W ostatnim czasie, grupa uczonych pod kierunkiem dr antropologii Kelly Knudson z Arizona State University przeprowadziła badania włosów mumii sprzed 2000 lat, aby przekonać się, czy mogłyby dostarczyć informacji na temat diety dawnych mieszkańców Wari Kayan.

Jedna z badanych mumii (fot. Elsa Tomasto Cagigao)

Jak podaje Kelly Knudson, pobrano próbki z czternastu mumii znalezionych na terenie Nekropolii Paracas i z dwóch artefaktów wykonanych z ludzkich włosów i znajdujących się w zbiorach muzealnych w Peru i Stanach Zjednoczonych. Wiedząc, że ludzki włos rośnie około jednego centymetra w przeciągu miesiąca, badacze, biorąc pod uwagę długość włosów są w stanie wykazać, czym pochowane osoby żywiły się w ostatnich tygodniach lub miesiącach życia. Jeśli chodzi o skład chemiczny, włosy zawierają około 45% węgla i około 14% azotu, a zatem analizując różne izotopy węgla i azotu można określić dietę.

Mumia mężczyzny odkryta na terenie Nekropolii Paracas (fot. Ann Peters)

Specjalistka podkreśla, że zbadanie zawartości izotopu azotu bardzo dobrze pozwala wykazać spożywanie ryb i skorupiaków morskich. Jest to szczególnie ciekawe, gdyż ludzie ci zamieszkiwali peruwiańskie wybrzeże i mieli dostęp do jednego z najbogatszych na świecie miejsc połowu ryb, choć wcześniej nie było wiadomo, na ile z niego korzystali. Zwierzęta na szczycie łańcucha pokarmowego charakteryzują się wysoką zawartością izotopu azotu, choć ta jest znacznie wyższa w przypadku zwierząt morskich niż lądowych. Ponieważ badania wykazały, że włosy mumii zawierały bardzo dużo izotopu azotu, a zatem morskie zwierzęta i rośliny stanowiły ważną część diety ludności z Wari Kayan.

Tylna część głowy jednej z mumii (fot. Ann Peters)

Uczeni przyjrzeli się również izotopom węgla. W zależności od tego, jak w wyniku fotosyntezy rośliny asymilują węgiel, można wyróżnić wśród nich fotosyntezę C3, jak w przypadku roślin strączkowych i owoców lub fotosyntezę C4, stwierdzoną na przykład dla kukurydzy. Analiza włosów mumii wykazała, że dieta obejmowała rośliny C3 i C4. Kukurydza stanowiła ważną część pożywienia, ale wyrabiano również piwo kukurydziane. Badacze zamierzają obecnie dowiedzieć się, dla kogo było przeznaczone to piwo i chcą przyjrzeć się dokładnie znalezionym przy mumiach artefaktom, gdyż mogą znajdować się wśród nich naczynia, w których przygotowywano piwo kukurydziane.

Włosy jednej z mumii i pozostałości wełnianej tkaniny (fot. Elsa Tomasto Cagigao)

Jak zaznaczyła Emily Webb z University of Bristol (Wielka Brytania), która nie uczestniczyła bezpośrednio w badaniach, ostatnio archeolodzy sugerowali, że ludność kultury Paracas mogła zamieszkiwać również tereny bardziej oddalone od wybrzeża. Uczeni zastanawiają się zatem, czy ludzie ci wędrowali z wybrzeża na wyżyny i potem wracali. Skoro jednak skład chemiczny włosów mumii nie wykazuje różnic na przestrzeni czasu, to jest możliwe, że  niewiele podróżowali lub zabierali ze sobą żywność.