Kult wody na środkowym wybrzeżu stanu Nayarit (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Rescate arqueológico revela ancestral culto al agua en la costa central de Nayarit

W związku z budową Kanału Stulecia na środkowym wybrzeżu meksykańskiego stanu Nayarit podjęto prace archeologiczne na terenie stanowiska nazwanego „La Terraza”, przy Odcinku C tego kanału. Prekolumbijska osada „La Terraza” położona jest 640 metrów od prawego brzegu rzeki San Pedro, na terasie rzecznej, w miejscu z bezpośrednim dostępem do jednej z najważniejszych tras wodnych, łączącej niziny z pasmem górskim Sierra Madre Occidental. Znaleziska archeologiczne, jak pagórki kryjące dawne budowle, kamienie ograniczające części mieszkalne, mury oporowe i artefakty rozmieszczone są wzdłuż wspomnianej terasy rzecznej i zajmują obszar o powierzchni około 1,3 ha. 

Stanowisko archeologiczne "La Terraza" (fot. INAH/SEDENA)

Odpowiedzialny za prace archeologiczne na terenie „La Terraza” Mauricio Garduño Ambriz (z Centrum INAH Nayarit) podaje, że wykopaliska prowadzono w Montículo 1 („Pagórek 1”), kryjącym główną i najlepiej zachowaną budowlę o podstawie prostokątnej (20 na 13 metrów), wzniesioną ze skał i zbitej ziemi mulisto-gliniastej. Jej fasada była skierowana na południe, dokładnie w stronę koryta rzeki San Pedro. „La Terraza” była zamieszkiwana przez 800 lat (od 500 r. do 1350 r.), z czego ten późniejszy okres był związany z kulturą Aztatlán. Podczas wykopalisk znaleziono pięć naczyń ceramicznych, w tym trzy garnki, talerz i glinianą misę określaną słowem tecomate. Zostały one umieszczone jako depozyt w Montículo 1 pod posadzką. Na uwagę zasługuje również urna grobowa z zachowanymi w niej ludzkimi prochami i z ułożonym do góry dnem talerzem służącym za przykrycie. Palenie zwłok było praktyką szeroko rozpowszechnioną wśród ludności zamieszkującej aluwialne niziny północnego Nayarit i południowego Sinaloa w okresie epiklasycznym (lata 600-900).

Urna grobowa odkryta podczas wykopalisk
(fot. Mauricio Garduno Ambriz, Centrum INAH Nayarit)

Mauricio Garduño Ambriz podkreśla, że pomimo powiększenia rozmiarów wspomnianej budowli w późniejszym okresie zamieszkiwania „La Teraaza”, jej zorientowanie nie uległo zmianie. Zebrane dane sugerują, że była to świątynia, w której odprawiano ceremonie związane z kultem wody. Zarówno jej fasada, jak i frontowe schody były skierowane dokładnie w stronę rzeki San Pedro. Świątynia była z pewnością celem procesji organizowanych w ramach corocznego cyklu rytuałów poświęconych bóstwom wody.

Stanowisko archeologiczne "La Terraza"
(fot.  Mauricio Garduno Ambriz, Centrum INAH Nayarit)

Archeolog dodaje, że w tym mikroregionie geograficznym i kulturowym jeszcze obecnie grupy tubylczej ludności pochodzące z Gran Nayar obchodzą 24 czerwca święto Muuchatena. Wszyscy zbierają się tego dnia przy rzece San Pedro, a uroczystość jest związana z bóstwami mającymi zapewnić nadejście deszczu i z przesileniem letnim. Wśród darów składanych na głównym ołtarzu podczas święta Muuchatena są kłębuszki bawełny, które symbolizują chmury mające sprowadzić deszcze i zapewnić obfite plony. 

Współczesne ochody święta Muuchatena
(fot. Alfredo Martinez Fernandez, Mexico Desconocido)

Zebrane dane potwierdzają, że kult wody u tubylczych wspólnot z Gran Nayar stanowi kontynuację dawnych tradycji religijnych mieszkańców Mezoameryki. „La Terraza” jest drugim z ostatnio badanych stanowisk na wybrzeżu stanu Nayarit. W czerwcu archeolodzy INAH prowadzili prace na terenie „Las Tinajas” (post: „Nowe dane na temat zamieszkiwania przybrzeżnych terenów meksykańskiego stanu Nayarit”).