Czy Majowie pracujący w warzelniach soli mieszkali przy nich na stałe?

Oryginalny artykuł: Ancient Maya salt makers worked from home, underwater dig reveals

W wielu miejscach na terenie Parku Narodowego Paynes Creek w południowym Belize natrafiono na dawne warzelnie soli Majów. Do tej pory badacze koncentrowali się jednak głównie na samej produkcji soli. Obecnie Heather McKillop (z Louisiana State University) i  E. Cory Sills (z University of Texas w Tyler) postanowili sprawdzić, czy pracujące w warzelniach soli osoby mieszkały w tym samym miejscu, co pozwoliłoby lepiej zrozumieć organizację produkcji soli w okresie największego rozkwitu cywilizacji Majów. W tym celu przeprowadzili systematyczne prace na terenie Ta'ab Nuk Na, największej ze znanych dawnych warzelni soli Majów na terenie Belize i zanurzonej w przybrzeżnej lagunie. W rejonie tym wcześniej odkryto ponad sto innych zatopionych w wyniku podniesienia się poziomu wody osad Majów z lat 600–1000.

Mapka przedstawiająca położenie Ta'ab Nuk Na
(źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Archeolodzy podwodni zaznaczyli kolorowymi chorągiewkami lokalizację kluczowych znalezisk na dnie laguny. Odkryto setki drewnianych pali, stanowiących niegdyś ściany domów przykrytych dachami z liści palmowych. Jest to bardzo ważne znalezisko, gdyż w panującym na ziemiach Majów klimacie tropikalnym drewno szybko się rozkłada, a zatem pozostałości drewnianych budynków dają rzadki wgląd w architekturę dominującą w większości majańskich ośrodków. 

Jeden z drewnianych pali znalezionych w Ta'ab Nuk Nah
(fot. C. Foster, Louisiana State University)

W sumie w Ta'ab Nuk Na zidentyfikowano pozostałości kilku domów. Datowanie radiowęglowe wykazało, że były one wynikiem kilku faz budowy. Początkowo, w VI w. n.e. było niewiele takich domów i wówczas nie zajmowano się tam jeszcze produkcją soli. Zmiana nastąpiła około 650 r., kiedy w tym miejscu pojawiły się trzy kuchnie solne i duża budowla mieszkalna. Zebrane na dnie laguny artefakty pokazują, że czynności domowe dawnych mieszkańców Ta'ab Nuk Na obejmowały rybołówstwo, przygotowywanie posiłków i gotowanie, obróbkę drewna i przędzenie bawełny. Dowodzi to, że produkcją soli zajmowali się ludzie mieszkający na stałe w tym miejscu.

Fragmenty ceramiki znalezione w Ta'ab Nuk Na
(fot. Heather McKillop)

Gospodarstwo domowe najpierw produkowało sól dla siebie, a nadwyżki były transportowane w inne rejony i wymieniane na targowiskach na różne towary. Jak podkreśla Heather McKillop, Majowie żyjący w głębi lądu potrzebowali soli, której brakowało na ich ziemiach i dlatego dostarczano ją z warzelni soli położonych wzdłuż wybrzeży. Badacze szacują, że Ta'ab Nuk Na mogła produkować ponad tonę soli tygodniowo, a skoro pracownicy mieszkali na miejscu to produkcja trwała przez cały rok. Warzelnia soli w Ta'ab Nuk Na działała do około 800 r. W późniejszym okresie największą kuchnią solną w Paynes Creek stało się położone w innej części laguny Ek Way Nal (post: „Badania warzelni soli w Ek Way Nal (Belize)”), gdzie również znajdowały się  budynki mieszkalne.