Technologia LiDAR pozwoliła poznać rozmiary Guiengoli, miasta Zapoteków

Oryginalny artykuł: Remote sensing tools yield insights into abandoned pre-Columbian Mexican city 

Pedro Guillermo Ramón Celis, badacz z McGill University (Montreal, Kanada) odkrył, że Guiengola, XV-wieczne miasto Zapoteków w południowej części stanu Oaxaca (Meksyk), które do tej pory uważano po prostu za fortecę, było w rzeczywistości rozległym, ufortyfikowanym miastem. Guiengola zajmowała obszar 360 ha i została zbudowana na płaskowyżu, po południowo-wschodniej stronie góry o tej samej nazwie. Hiszpański dokument Relacion Geografica de Tehuantepec z 1577 roku opisuje ją jako miejsce, w którym wojska Zapoteków odparły atak Mexików pod wodzą Ahuizotla w 1497 roku. Jak podkreśla Pedro Guillermo Ramón Celis, dokładność tych informacji została potwierdzona przez dominikanina Francisco de Burgoa w 1674 roku. Pomimo to w zapiskach z XVI wieku nie pojawia się żadna wzmianka o tym mieście, co zdaniem badacza może sugerować, że zostało opuszczone przed 1521 rokiem. Badania dostarczyły jasnych dowodów na to, że Guiengola była stałą osadą o wiele bardziej złożoną niż podają opisy etnohistoryczne. Wcześniejsze projekty archeologiczne ujawniły tereny o charakterze publicznym, ceremonialnym i mieszkalnym, w tym dwie największe świątynie. Do tej pory jednak rozmiary Guiengoli pozostawały nieznane.

Guiengola (fot. Pedro Guillermo Ramon Celis)

W ramach projektu GAP (Guiengola Archeological Project) przygotowano kompletną mapę stanowiska, wykonując skanowanie lidarowe w grudniu 2022 r., biorąc pod uwagę, że jest to sprawdzone i zaufane podejście archeologiczne do mapowania na dużą skalę terenów górskich z gęstą roślinnością. Przed zakończeniem skanowania lidarowego projekt przeprowadził trzy sezony systematycznych badań w terenie i mapowanie (w latach 2018-2022), aby określić wielkość miasta za pomocą GPS, co potwierdziło istnienie skupiska budynków na wschodnim zboczu góry. Łącząc dane zebrane z prac w terenie i analizy obrazów lidarowych, zidentyfikowano 1173 budowle.

Mapa Gueingoli przygotowana dzięki technologii LiDAR (źródło ilustracji: czasopismo Ancient Mesoamerica)

Spośród nich wybrano 90 w celu intensywnego zbadania, w ramach którego wykonano szczegółowe plany architektoniczne. Podczas analizy budowle zostały początkowo sklasyfikowane w trzech kategoriach: monumentalne, wojskowe i mieszkalne. Architektura monumentalna obejmowała konstrukcje wzniesione w celach ceremonialnych, religijnych, politycznych lub administracyjnych, w tym piramidy, świątynie, boiska do gry w piłkę, pałace, budynki administracyjne, place, przestrzenie publiczne i ołtarze. Architektura wojskowa obejmowała mury obronne i związane z nimi budynki. Architektura mieszkalna to oczywiście budowle o charakterze mieszkalnym. Łącznie zarejestrowano, zidentyfikowano i przeanalizowano typologicznie 2292 artefakty archeologiczne, pochodzące z tych 90 budynków, co pozwoliło ustalić, że miasto było zamieszkiwane w latach 1200-1521.

Polożenie Guiengoli (źródło ilustracji: czasopismo Ancient Mesoamerica)

Guiengola ma skomplikowaną organizację społeczną opartą na dzielnicach, czyli barrios, zamieszkiwanych przez osoby spokrewnione ze sobą. Na terenie Guiengoli zachowały się cztery kilometry murów obronnych, sieć wewnętrznych dróg i wyraźny układ urbanistyczny. Natrafiono też na świadectwa hierarchicznie zorganizowanego miasta, co daje wgląd w złożoność nie tylko kontroli elit i autonomii Guiengoli, ale także sposobu, w jaki ludność organizowała się ekonomicznie, religijnie i społecznie, konstruując przestrzenie i modyfikując krajobraz. Pedro Guillermo Ramón Celis jest przekonany, że w miarę postępu prac można będzie lepiej zrozumieć poziom złożoności politycznej i społecznej Zapoteków.