Uczeni Francisco Sánchez Nava (z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii w Meksyku) i Ivan Šprajc (z Centrum Badawczego Słoweńskiej Akademii Nauk i Sztuk) postanowili przyjrzeć się dokładnie urbanistyce prekolumbijskich miast Mezoameryki i sprawdzić rozmieszczenie poszczególnych budowli w celu ustalenia, czy służyły one obserwacjom astronomicznym. Od dawna wiadomo bowiem, że obserwacje astronomiczne odgrywały ważną rolę w życiu mieszkańców Mezoameryki, a budowle nie były wznoszone na chybił trafił, lecz zorientowane w ściśle określony i z góry zamierzony sposób. Dotychczasowe dowody były jednak dość przypadkowe i dlatego podjęto projekt szczegółowego przebadania prekolumbijskich ośrodków położonych w różnych regionach kulturowych i pochodzących z okresu od 500 roku p.n.e. aż do 1521 roku n.e. Aby móc porównać rezultaty badań wybrano budowle, z których można było obserwować horyzont, a zatem wysokie, typu pałacowego lub świątynnego. Badania przeprowadzono przy zastosowaniu tych samych instrumentów: kompasu dla określenia ogólnego zorientowania budowli i ich rozmieszczenia, a później teodolitu w celu uzyskania większej dokładności.
 |
| Majański kapłan-astronom (Kodeks Madrycki) |
- na Płaskowyżu Centralnym: Tenochtitlan, Cantona, Tenayuca i Cuicuilco;
- w stanie Oaxaca: Monte Alban, Mitla, Yagul, Guiengola, Bocana Copalita i Monte Negro;
- na ziemiach położonych wokół Zatoki Meksykańskiej: Comalcalco, La Venta , El Tajin, Quiahuiztlan, Cuauhtoxco i Castillo de Teayo;
- na Nizinach Majów: Chichén Itzá, Uxmal, Edzná, Kohunlich, Calakmul, Río Bec, Cobá i Tulum;
- na Wyżynach Majów: Toniná, Tenam Puente, Chinkultic i Lagartero;
- w dżungli Chiapas: Palenque, Bonampak i Yaxchilán;
- na wybrzeżu Oceanu Spokojnego: Izapa i Iglesia Vieja;
- Tikal (Gwatemala).
 |
| Budowla J w Monte Alban (stan Oaxaca, Meksyk) prawdopodobnie pełniła funkcję astronomiczną |
Na podstawie uzyskanych do chwili obecnej rezultatów, Sánchez Nava ustalił, że ponad 70 % zbadanych budowli służyło do obserwacji wschodów i zachodów Słońca. Nic jednak nie wskazuje na to, że mieszkańcy Mezoameryki przywiązywali jakąś szczególną wagę do zjawiska równonocy. Prawdopodobnie bardziej interesował ich podział roku na ćwiartki, które to okresy wiązały się ściśle z rolnictwem, a zatem czasem zasiewów i zbiorów. Z drugiej strony nie ulega wątpliwości, że dla kultur prekolumbijskich bardzo ważne były zjawiska przesileń, czyli najbardziej na północ i na południe wysuniętej pozycji Słońca, gdyż dowodzą tego budowle we wszystkich badanych miastach. Poza tym zachowały się też budowle i elementy architektoniczne, które oznaczały przejście Słońca przez zenit, czyli moment kiedy to Słońce zajmuje najwyższą pozycję na niebie.
 |
| Obserwatorium astronomiczne w Chichén Itzá |
Sánchez Nava wyjaśnił, że sposób zorientowania budowli wzniesionych na terenie większości miast prekolumbijskich na Płaskowyżu Centralnym jest porównywalny w znacznej części ze wzorcem przyjętym w ośrodkach na ziemiach Majów, zwłaszcza na Nizinach Majów, w Chichén Itzá i Uxmal. Z kolei na Wyżynach Majów, na przykład w Toniná i Lagartero, istnieje wzorzec odmienny, który wymaga jeszcze dokładniejszego zbadania. Obaj uczeni sądzą, że być może budowle w tych miastach miały związek z cyklami planety Wenus. Natomiast w ośrodkach leżących na wybrzeżu Morza Karaibskiego, na ziemiach obecnego stanu Quintana Roo, budowle mogły wykazywać jakieś związki z fazami Księżyca tym bardziej, że to właśnie tam – zwłaszcza na wyspie Cozumel – Majowie wznieśli sanktuaria poświęcone bogini Ixchel, wiązanej również z Księżycem.
 |
| Figurka przedstawiająca boginię Księżyca (Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque) |
Jak podkreślają na koniec Francisco Sánchez Nava i Ivan Šprajc, prowadzone już od 2010 roku dokładne badania budowli wzniesionych w różnych rejonach Mezoameryki dowodzą, że wszelkie ceremonie związane z równonocą i obchodzone obecnie na terenie stanowisk archeologicznych są współczesną, rentowną modą i mają niewiele wspólnego z rzeczywistością prekolumbijską,
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz