niedziela, 17 marca 2013

Miasta Majów: Moral-Reforma (stan Tabasco, Meksyk)

W okolicach miasteczka Tenosique, w pobliżu rzeki San Pedro Mártir, znajdują się ruiny zwane obecnie Moral-Reforma. W czasach Majów był to ważny ośrodek religijny i polityczny, który utrzymywał kontakty nie tylko z innymi miastami w rejonie dzisiejszego stanu Tabasco (Pomoná, Santa Elena), ale również z bardziej odległymi, jak Palenque, Toniná, Piedras Negras, Yaxchilán czy Calakmul. Najstarsze ślady osadnictwa o charakterze miejskim w tym rejonie sięgają okresu preklasycznego, chociaż większość budowli powstała znacznie później, począwszy od V-VI wieku, osiągając rozkwit w późnym i końcowym okresie klasycznym. Chociaż znamy glif-emblemat miasta, to jednak do dzisiaj nie udało się go odczytać, zatem oryginalna nazwa pozostaje nadal tajemnicą.

Budowle przy Wielkim Placu w Moral-Reforma
Pierwsza wzmianka o ruinach tego majańskiego ośrodka pochodzi z 1907 roku, kiedy to austriacki fotograf Teobert Maler, przemierzając ziemie wokół Tenosique, usłyszał o mieście i określił je jako Reforma II. Trzydzieści lat później dotarł tam E.Wyllys Andrews i nazwał ruiny Moral. W latach 1959-61 wyruszył do Moral przedstawiciel meksykańskiego Instytutu Antropologii i Historii, César Lizardi Ramos, a od 1992 roku w Moral-Reforma prowadzone są badania archeologiczne, choć część udostępniona zwiedzającym jest niewielka, gdyż większość budowli dawnego miasta wciąż pozostaje porośnięta roślinnością.

Po stronie południowej Wielkiego Placu wznoszą się Budowle 1, 2, 3 i 6. Prace wykopaliskowe wykazały, że Budowla 1 powstała w dwóch etapach – początkowo była znacznie niższa i miała dwie małe świątynie. Potem zmieniono jej wygląd i powiększono piramidalną podstawę z centralnymi schodami.

Budowla 3
Budowla 2 również wykazuje wiele modyfikacji i przypuszczalnie stanowiła kompleks z pomieszczeniami mieszkalnymi władców, która to część została nazwana przez archeologów Budowlą 6.

Budowla 1 (po lewej) i Budowla 2 (po prawej)
Pozostałości  pomieszczeń mieszkalnych w Budowli 6
Na terenie miasta zachowało się też boisko do gry w piłkę, gdzie archeolodzy natrafili na Ołtarz 1 w formie laski ceremonialnej.

Boisko dro gry w piłkę w Moral-Reforma
W Moral-Reforma znaleziono pięć stel, które obecnie znajdują się w muzeach w Balancán i Villahermosa. Nie wiadomo, w jakim dokładnie miejscu ustawione były stele w czasach Majów, ale przypuszczalnie przy głównym placu miasta. Stelę 1 odnalazł w 1937 roku E. Wyllys Andrews. Jest ona rzeźbiona z obu stron. Z jednej strony przedstawia władcę, trzymającego królewski sceptr z wizerunkiem boga K’awiil. U stóp władcy klęczy dwójka związanych jeńców. Druga strona steli ukazuje moment pojmania jeńca. Inskrypcja wspomina rok 756 i jest prawdopodobnie ostatnią w historii miasta. 

 
Stela 1 z Moral-Reforma
(Muzeum Carlos Pellicer w Villahermosa, Tabasco, Meksyk)

Stele 2 i 3 odnalazł w 1945 roku Raúl Pavón Abreu. Tekst zachowany na Steli 2 wspomina narodziny władcy, objęcie tronu i obchody 15-tego k’atuna w 731 roku. Stela 3 jest wcześniejsza i pochodzi z 711 roku. Stele 4 i 5 odkrył César Lizardi Ramos Stela 4 przedstawia władcę Muwaan Jol z dwoma jeńcami, pojmanymi w latach 687 i 689. 

 
Stela 4 z Moral-Reforma
(Muzeum Carlos Pellicer w Villahermosa, Tabasco, Meksyk)

Tylna strona steli pokryta jest natomiast długą inskrypcją, liczącą aż 87 bloków glificznych. Tekst opowiada o wydarzeniach z życia króla i chociaż jest bardzo zniszczona, to analiza epigraficzna przeprowadzona przez Simona Martina wykazała, że Muwaan Jol trzykrotnie obchodził uroczystości związane z objęciem tronu: w latach 661, 662 (w obecności Yuknoom Ch’een II, króla Calakmul) i 650 (w obecności Kan Bahlam II, władcy Palenque), co może świadczyć o tym, że Moral-Reforma było w jakiś sposób zależne od tych dużych ośrodków. Stela 5 została wzniesiona z okazji końca 10-tego k’atuna w 633 roku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz