Miasta Majów: San Clemente (Gwatemala)

San Clemente położone jest w dżungli Petén, w odległości około 55 kilometrów od wyspy Flores. W 1895 roku na teren ruin trafił niemiecki geograf i geolog Karl Sapper, który sporządził raport i opublikował pierwszy plan miasta. Kilkanaście lat później, w 1908 roku dotarł tam austriacki badacz Teobert Maler, a w 1922 pojawiła się ekspedycja z Instytutu Carnegie, kierowana przez Sylvanusa G. Morleya, który nazwał ruiny Chichantun – „mały kamień” – na pamiątkę dwóch niewielkich stel, które niestety zaginęły, choć ze względu na znaczny stopień erozji i tak nie byłoby możliwe odczytanie wyrzeźbionych na nich tekstów.

Budowle San Clemente

W 1924 i 1928 roku natomiast ziemie te odwiedził Franz Blom, który opisał piramidy schodkowe zwieńczone świątyniami i budowle rezydencjalne. W owych czasach na ścianach budowli były jeszcze widoczne ślady malowideł i graffiti.

Graffiti, które zdołał przerysować Franz Blom

W 1930 roku Percy C. Madeira spędził dwa dni w San Clemente, a w 1958 roku dotarł tam William Bullard, który z kolei nazwał ruiny El Gallo. Przez kolejne lata miasto pozostawało w zapomnieniu i zainteresowano się nim ponownie dopiero w 1992 roku podczas Projektu Triángulo Cultural Yaxhá-Nakum-Naranjo, a rok później raport o San Clemente opublikował Karl Herbert Mayer. Od 2006 roku na terenie miasta, w sektorze północnym, prowadzone są prace wykopaliskowe finansowane przez gwatemalskie Ministerstwo Kultury i Sportu oraz Rząd niemiecki. 

W budowlach San Clemente zachowały się ślady po wykopach rabusiów 

San Clemente zamieszkiwane było już we wczesnym okresie klasycznym, a o jego znaczeniu z pewnością zadecydowało położenie wśród licznych lagun. Architektura miasta nawiązuje do stylu typowego dla leżących w pobliżu Tikal, Nakum czy Yaxha.

Architektura San Clemente jest typowa dla miast leżących na ziemiach Petén

Znaczna część miasta pozostaje nadal porośnięta roślinnością, a wznoszące się dokoła pagórki kryją w swych wnętrzach dawne budowle, jak w przypadku Placu Południowego, stanowiącego wewnętrzny dziedziniec otoczony niegdyś konstrukcjami po stronie wschodniej i zachodniej.

Porośnięte roślinnością budowle przy Placu Południowym

Plac Południowy znajduje się około trzech metrów poniżej Placu Głównego, gdzie na wspólnej platformie wznoszą się dwie piramidy bliźniacze, z których każda ma schody prowadzące na szczyt, do świątyni z jedną komnatą.

Piramidy bliźniacze w San Clemente

 

Każda z piramid zwieńczona była świątynią

Na wprost świątyń, na Placu Głównym zachowało się boisko do gry w piłkę.

Boisko do gry w piłkę w San Clemente

Jedyną odrestaurowaną część San Clemente stanowi wspaniały Pałac, zajmujący północną stronę Placu Głównego. Ten kompleks rezydencjalny obejmuje budowle wokół dwóch dziedzińców położonych na różnej wysokości.

Widok z Placu Głównego na Pałac w San Clemente

Budowla III ma 62 metry długości, a jej fasada z dziewięcioma wejściami skierowana była w stronę Placu Głównego, do którego prowadziły schody. Archeolodzy odnaleźli tam cztery rzeźbione bloki kamienne przedstawiające pojmanych jeńców.

Pałac

Z czasem pałac rozbudowano i dodano drugi poziom, a najwyższą część budowli stanowił  Górny Dziedziniec, wokół którego wznosiły się trzy konstrukcje, w tym w miarę dobrze zachowane Budowla I i Budowla II, odpowiednio po stronie północnej i zachodniej. Każda z nich ma trzy wychodzące na dziedziniec komnaty z kamiennymi ławami.

Jedna z budowli przy Górnym Dziedzińcu

Jedna strona dziedzińca pozostawała otwarta, umożliwiając widok na boisko do gry i dwie wspomniane świątynie, pomiędzy którymi wznosiły się niegdyś schody.

Widok na piramidy bliźniacze, pomiędzy którymi Majowie zbudowali schody

Po stronie północno-wschodniej, w Budowli IV, znajdują się wewnętrzne schody, łączące górny i dolny dziedziniec, których różnica poziomów wynosiła siedem metrów.

Widok z Górnego Dziedzińca na budowle wzniesione przy Dolnym Dziedzińcu

Schody w Budowli IV łączące oba dziedzińce

Dolny Dziedziniec jest otoczony z trzech stron budowlami, w których wewnętrznych komnatach zachowały się również kamienne ławy.

Budowle wokół Dolnego Dziedzińca

W murze Budowli VII można dostrzec niszę. Franz Blom wspomina w swoim raporcie, że niegdyś były tam ślady dłoni odciśniętych czerwonym barwnikiem.

Budowla VII z widoczną niszą w murze

Jedna z komnat w Budowli XXIV została tak zmodyfikowana, aby utworzyć wąski korytarz, łączący Dolny Dziedziniec z Budowlą III i Placem Głównym.

Korytarz ze sklepieniem łukowym wychodzący na Plac Główny

Podczas prac archeologicznych na terenie San Clemente odnaleziono wiele naczyń ceramicznych, figurek antropomorficznych i zoomorficznych oraz krzemiennych noży.