Domy pierwszych rolników w La Playa (stan Sonora, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Exploran casas de los primeros agricultores del desierto de Sonora

Dzięki wykorzystaniu georadaru, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku i z University of Arizona (USA) zdołali ocalić przed zniszczeniem nietkniętą budowlę dawnych rolników, zamieszkujących niegdyś stanowisko La Playa, leżące w gminie Trincheras (stan Sonora, Meksyk), gdzie od 25 lat prowadzone są prace wykopaliskowe. Projektem badawczym kierują archeolodzy: Elisa Villalpando Canchola i John Carpenter Slavens z INAH oraz James T. Watson z University of Arizona.

Prace wykopaliskowe w La Playa (fot. Elisa Villalpando)

Jak podkreśla Elisa Villalpando, La Playa jest jednym z najbardziej spektakularnych stanowisk archeologicznych w rejonie, który obejmuje północną część Meksyku i południowo-zachodnie ziemie Stanów Zjednoczonych. Miejsce to było zamieszkiwane przez 10 000 lat. Do tej pory natrafiono na ślady nie tylko pierwszych rolników, sięgające czasów od około 1500 r. p.n.e. do pierwszych stuleci naszej ery, ale także grup myśliwych z okresu 7500-1500 p.n.e., Paleoindian sprzed 11 000 lat, a nawet znaleziono szczątki wymarłej fauny z plejstocenu, w tym mamuta i prehistorycznych konia i wielbłąda sprzed 13 000 lat.

Ostrze znalezione w La Playa (fot. Elisa Villalpando)

John Carpenter uważa, że w La Playa, w okresie długotrwałej suszy, która dotknęła te ziemie w latach 5500-2500 p.n.e., grupy ludności wyruszyły w rejony bardziej sprzyjające życiu i zetknęły się z innymi mieszkańcami, potrafiącymi już uprawiać kukurydzę. Gdy susza minęła, powrócili na swe tereny i zaczęli rozwijać rolnictwo. Stało się to możliwe dzięki kanałom irygacyjnym, które kierowały wodę ze strumienia (obecnie już wyschniętego) na pola uprawne, specjalnie ogrodzone, co pozwalało kontrolować przepływ wody. Początkowo uprawiali jedynie kukurydzę, lecz później również fasolę i dynię.

Pozostałości budowli mieszkalnych w La Playa (fot. Elisa Villalpando)

Postępująca erozja zaciera ślady dawnych mieszkańców La Playa, ale niekiedy sprzyja nowym odkryciom. Stało się tak w 2010 roku, kiedy archeolodzy po raz pierwszy natrafili na posadzkę pomieszczenia mieszkalnego, pochodzącego z lat 800 p.n.e. – 200 n.e. W 2015 roku odkryto kolejne okrągłe budowle, a w kwietniu 2016 r. zakończono dokładne badania jednej z nich, co pozwoliło określić jej wymiary i poznać technikę konstrukcyjną, stosowaną przez pierwszych rolników zamieszkujących ten obszar.

Otwór w posadzce, służący do umocowania pali (fot. Elisa Villalpnado)

Po usunięciu osadu, który pokrywał posadzkę budowli przez setki lat, odsłonięto zwęglone pozostałości domu, zagłębionego na 40 cm w ziemi. Dawni mieszkańcy umieścili najpierw podpory ścian. Były to drewniane pale, na które nałożono dach z plecionej trzciny. W posadzce zachowały się 24 otwory o średnicy 3 cm, służące do wbijania palików, wykonanych najprawdopodobniej z ocotillo – krzewu rosnącego w okolicy. Ściany wypełniono mieszaniną błota i trzciny.

Trzy ostra typu Ciénega (fot. Elisa Villalpando)

Zdaniem archeologów, dom został spalony w sposób zamierzony podczas jakiegoś rytuału, na co mogą wskazywać trzy ostra typu Ciénega, które umieszczono na posadzce przy wejściu jeszcze przed podłożeniem ognia. Zwęglone szczątki datowane są na lata 0-200 n.e. Elisa Villalpando sądzi, że dom mógł być zamieszkiwany przez jakiegoś ważnego członka wspólnoty, który miał dostęp do rekwizytów związanych z rytuałami.