Prace nad odrestaurowaniem ław znalezionych na ziemiach Majów

Oryginalny artykuł: El INAH concluye conservación de milenarias banquetas policromadas, halladas en obras del Tren Maya

W ramach działań Projektu Ratownictwa Archeologicznego, związanych z budową trasy pociągu przez ziemie Majów, specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zakończyli prace stabilizacyjne, dotyczące dwóch ław z modelowanego i polichromowanego stiuku, odkrytych 18 grudnia 2023 roku podczas wykopalisk prowadzonych na poboczu drogi dojazdowej do miasta Tres Garantías, w pobliżu stanowiska archeologicznego Chakanbakán, na 7. odcinku trasy pociągu, biegnącym z Chetumal (stan Quintana Roo) do Escarcega (stan Campeche), 73 kilometry od miasta Chetumal. Ławy zlokalizowano wewnątrz budowli oznaczonej numerem T7_35070 i pochodzącej z późnego okresu klasycznego (lata 600-900).

Budowla T7_35070 (fot. Bryan Samaniego, INAH)

Jak poinformował koordynator projektu, Felix Camacho Zamora, obie ławy zostały 23 grudnia 2023 roku przewiezione do laboratorium w celu przeprowadzenia prac konserwatorskich, gdyż ich stan zachowania nie był dobry, ze względu na degradację spowodowaną rekrystalizacją soli na powierzchni, ubytkami objętościowymi i chromatycznymi, ścieranie i erozję, wynikającymi z kontekstu, w którym je znaleziono i narażeniem na wpływ czynników środowiskowych, takich jak wilgotność i zmiany temperatury. Niektóre elementy modelowanego stiuku stwarzały ryzyko odklejenia się, dlatego zastosowano listwy ochronne i zastrzyki z mleczka wapiennego, aby przywrócić im trwałość. Celem było zapewnienie stabilności elementom budowli, którą tworzy platforma i trzy nadbudowy. Badania wykazały, że konstrukcja przechodziła cztery etapy budowy. 

Fragment rzeźbionej ławy (fot. Aketzalli Moran Gonzalez, INAH)

Demontaż ław, który nadzorowała Karla Mora Yerena przeprowadzono mechanicznie i ręcznie. Pierwsza ława, znaleziona w centralnym pomieszczeniu składa się z 15 elementów dekoracyjnych, odpowiadającym trzem kolumienkom ozdobionym plecionym wzorem, pomiędzy którymi znajduje się gładka kolumienka w kolorze czerwonym i jedna płytka z reliefem przedstawiającym postać antropomorficzną. Ten rozkład powtarza się wzdłuż ławy o długości około 3 metrów, w kierunku z południa na północ. Każda kolumienka ma około 50 cm długości, 18 cm szerokości i 20 cm grubości, natomiast figurki mają 55 cm długości, 30 cm szerokości i 23 cm grubości. Postacie antropomorficzne ukazano w pozycji wyprostowanej, z rękami na piersiach, dwie z nich w kolorze ochry, a jedną w kolorze czerwonym. Mają przepaski na biodrach i strój zakrywający ramiona i część klatki piersiowej. 

Elementy dekoracyjne pierwszej ławy (fot. Felix Camacho Zamora, INAH)

Druga ława, w kształcie litery „L”, ma 1,80 m od strony południowej i 2,27 m od strony wschodniej. Składa się z 11 prostokątnych płyt kamiennych z pozostałościami czerwonego stiuku. Ma 54 cm długości, 36 cm szerokości i 17 cm grubości.

Druga ława (fot. Karla Mora Yerena, INAH)

Po zakończeniu prac konserwatorskich będzie można z większą precyzją określić styl architektoniczny obiektów, ich symbolikę i datowanie. Ostatecznie oczekuje się, że ławy zostaną wystawione w muzeum.