W Dolinie Virú odkryto pochówki sprzed 3800 lat

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico: descubren entierros humanos de 3,800 años de antigüedad en Virú

Pochówki ludzkie, pochodzące sprzed około 3800 lat zostały odkryte podczas prac prowadzonych w ramach Projektu Badań Archeologicznych Doliny Virú na stanowisku Queneto (region La Libertad, Peru). Jak poinformował kierujący wykopaliskami Feren Castillo Luján, szczątki należą do młodzieńca, osoby dorosłej i dwójki dzieci. Ich ciała złożono w pozycji leżącej bocznej, zwrócone w kierunku wzgórza Queneto. Przy jednym z dzieci znaleziono naszyjnik wykonany z kamieni i muszli, umieszczony jako dar grobowy. 

Jeden z odkrytych pochówków (źródło fot. Andina)

Feren Castillo Luján wskazał, że dwa z kontekstów grobowych związane są z architekturą i tymczasowymi paleniskami, nawet jedna ze ścian bocznych nosi ślady ognia. Niestety nie znaleziono ceramiki związanej z pochówkami, co ułatwiłoby datowanie radiowęglowe i określenie wieku świadectw archeologicznych. Do tej pory wykopaliska prowadzono na obszarze 51 metrów kwadratowych, co stanowi zaledwie 1% całego stanowiska, ale skoro na tak małym terenie natrafiono na cztery pochówki, to można przypuszczać, że było ich znacznie więcej. Nadaje to tej przestrzeni sakralnego charakteru.

Drobne przedmioty znalezione podczas wykopalisk (źródło fot. Andina)

Castillo Luján wspomniał, że grupa ludzi zamieszkująca ten obszar to społeczeństwo z początków okresu preceramicznego lub wczesnego okresu formatywnego (lata 1800–1100 p.n.e.). Był to czas, który Rafael Larco nazywał „Queneto”, a Gordon Willey – „Wczesne  Guañape”. Społeczeństwo to już zajmowało się rolnictwem, ponieważ zbudowano kanały i miało ścisły związek z morzem. Peiyu Chen (archeolożka z Tajwanu) przeprowadziła wykopaliska w miejscu zwanym Huaca Negra w Guañape, niedaleko Puerto Morín (w Virú), które wykazały działalność związaną z rybołówstwem, więc mamy do czynienia ze społeczeństwem utrzymującym się z rolnictwa i rybołówstwa, ale odprawiającym również rytuały, związane z astronomią ze względu na bliskość świątyni Queneto 1, którą Rafael Larco odkopał w latach trzydziestych XX wieku i znalazł tam kilka menhirów. Dokładniejsze zbadanie tego miejsca pomoże lepiej zrozumieć tę społeczność, ustalić dlaczego osiedlili się w pobliżu wąwozu i czy mogło to być powiązane z kultem wody, kultem słońca i rytuałami.

Teren wykopalisk (źródło fot. Andina)

Po raz pierwszy odnotowano prace wykopaliskowe w świątyni Queneto 2, która mierzyła 100 metrów długości i 55 metrów szerokości, co pozwoliło zidentyfikować ściany wykonane z otoczaków. Natrafiono też na mury z zakrzywionymi narożnikami, bardzo charakterystyczne dla architektury z okresu formatywnego, które łączyły wąskie przejście z dwoma dziedzińcami. Znaleziono też związane z tą architekturą fragmenty ceramiki z wczesnego okresu, podobne do tych obserwowanych w Gramalote, położonym w dolinie Moche i w Huaca Negra w pobliżu wybrzeża w dolinie Virú.