Przenoszenie kompleksu pałacowego Majów

Oryginalny artykuł: Reubican milenario conjunto palaciego en inmediaciones de la estación Calakmul del Tren Maya

Już niedługo osoby podróżujące pociągiem przez ziemie Majów, dojeżdżające do stacji Calakmul będą mogły podziwiać dawny kompleks pałacowy, na który natrafiono w odległości 3,5 km podczas badań archeologicznych towarzyszących budowie 7. odcinka linii kolejowej. Zespół specjalistów podejmuje się żmudnego zadania renowacji czterech zabytków, kamień po kamieniu. Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) oraz Centrum INAH Campeche uznały za konieczne zabezpieczenie tego kompleksu architektonicznego, zarejestrowanego przy drodze biegnącej z Escárcega do Chetumal, w Nuevo Conhuás, w gminie Calakmul.

Kompleks pałacowy odkryty podczas prac przy budowie pociągu
(fot. Proyecto de Salvamento Arqueologico del Tren Maya)

Nadzorujący ten fragment trasy pociągu Juan Jesús Guadalupe García Ramírez podaje, że odkrycie zespołu pałacowego Majów o cechach typowych dla stylów Río Bec i Chenes nastąpiło podczas prospekcji tego odcinka. Zostało zarejestrowane 9 listopada 2022 r., a w okresie od 23 lutego do 23 marca 2023 roku przeprowadzono inspekcję tego miejsca. Dla archeologa rekonstrukcja oznacza drugie życie tych zabytków. Juan Jesús Guadalupe García Ramírez zauważa, że pozostałości musiały stanowić część ośrodka związanego z pobliskim Balamkú, średniej wielkości miastem z wczesnego okresu klasycznego (lata 250–600), które pozostawało pod wpływem Calakmul oddalonego o około 60 kilometrów.

Prace przy przenoszeniu poszczególnych fragmentów budowli
(fot. Proyecto de Salvamento Arqueologico del Tren Maya)

Przestrzeń, w której teraz będzie zlokalizowany dawny kompleks pałacowy, ma pełnić funkcję interaktywnego muzeum. W miejscu przeznaczonym na przeniesienie prekolumbijskich budowli zbudowano platformę z sascab (skały wapiennej) o wysokości jednego metra, szerokości 30 metrów i długości 20 metrów, ułożono płyty betonowe, na których zostaną ponownie umieszczone zabytki. Przed ich kontrolowanym demontażem przy użyciu technik fotogrametrii lotniczej eksperci od digitalizacji sporządzili ich trójwymiarowy zapis archeologiczny. Już w procesie rozbiórki każdy fragment budowli został oznaczony alfanumerycznie, w celu odniesienia się do planu podczas ponownego ustawiania konstrukcji. Pierwotna platforma, na której stały budynki, była prostokątna z zaokrąglonymi narożnikami i mierzyła 58 metrów w kierunku północ-południe, 50 metrów na osi wschód-zachód i 2 metry wysokości. Spośród budowli wyróżnia się świątynia (Budowla T7_28032) o długości 20 metrów, szerokości 10 metrów i wysokości 2 metrów, która w części północnej ma formę schodkową, a od południa ma kształt półksiężyca z zaokrąglonymi narożnikami.  

Naczynia ceramiczne znalezione w depozycie ofiarnym
(fot. Proyecto de Salvamento Arqueologico del Tren Maya)

We wnętrzu tej świątyni zarejestrowano okrągłą konstrukcję o średnicy 4,40 m, zbudowaną ze skał spojonych zaprawą wapienną, wewnątrz której znajdował się depozyt ofiarny złożony podczas poświęcania budowli. W depozycie znajdowały się różne szczątki ludzkie, takie jak fragmenty zębów i czaszki, para naczyń ceramicznych oraz rzeźba przedstawiająca bóstwo Ah Puch, związane ze światem podziemnym, któremu prawdopodobnie była dedykowana świątynia. Na rzeźbie wykonanej z wapienia zachowały się ślady czerwonego pigmentu.