Na Alasce natrafiono na dowody, że ludzie i psy nawiązali więź 12 000 lat temu

Oryginalny artykuł: Archaeological remains in Alaska show humans and dogs bonded 12,000 years ago

Chociaż powiedzenie, że „pies jest najlepszym przyjacielem człowieka” może być starym banałem, to pytanie, kiedy ta przyjaźń się zaczęła od dawna nurtuje naukowców. Badania przeprowadzone w University of Arizona przybliżają nas do odpowiedzi na pytanie, jak rdzenni mieszkańcy obu Ameryk wchodzili w interakcje z wczesnymi psami i wilkami. Wyniki prac opublikowane w czasopiśmie Science Advances, oparte na pozostałościach archeologicznych z Alaski, pokazują, że ludzie i przodkowie dzisiejszych psów zaczęli nawiązywać bliskie relacje już 12 000 lat temu, około 2000 lat wcześniej niż dotychczas odnotowano w obu Amerykach. Badania, którymi kierował François Lanoë (z University of Arizona, Tucson i University of Alaska Museum of the North, Fairbanks, USA) opierały się na datowaniu radiowęglowym odkrytej w 2018 roku na stanowisku archeologicznym Swan Point (około 112 km na południowy wschód od Fairbanks) kości piszczelowej dorosłego psa. Okazało się wówczas, że pies żył około 12 000 lat temu, pod koniec epoki lodowcowej.

François Lanoë z fragmentem szczęki znalezionej w 2023 roku (fot. Zach Smith) 

Kolejne wykopaliska przeprowadzone w czerwcu 2023 r. doprowadziły do odkrycia 8100-letniej szczęki psa na terenie pobliskiego stanowiska Hollembaek Hill, na południe od Delta Junction. Analizy chemiczne kości wykazały znaczny poziom protein łososia, co oznacza, że pies regularnie jadał ryby. Nie było to typowe dla psów w tym rejonie w tamtym czasie, ponieważ polowały one niemal wyłącznie na zwierzęta lądowe. Najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie pojawienia się łososia w diecie zwierzęcia wskazywało na zależność od ludzi. Naukowcy są przekonani, że pies ze Swan Point pomaga ustalić najwcześniejsze znane bliskie relacje między ludźmi i psami w Ameryce, ale nie oznacza to, że jest to najstarszy przykład udomowionego psa w Ameryce. Jak podkreśla François Lanoë, szczątki psów ze Swan Point i Hollembaek Hill mogą być zbyt stare, aby można je było genetycznie powiązać z innymi znanymi, bardziej współczesnymi populacjami psów. Zachowawczo wydają się być jak psy, ponieważ żywiły się łososiami dostarczanym przez ludzi, ale genetycznie nie są spokrewnieni z niczym, co znamy. Zauważył, że mogły to być oswojone wilki, a nie w pełni udomowione psy. 

Wybrane okazy z końcowego plejstocenu/wczesnego holocenu (C. lupus/familiaris). (A) Carpenter Quarry (fragment szczęki), (B) Hollembaek Hill (żuchwa) i (C) kość piszczelowa, (D) Swan Point (fragment kości piszczelowej) (źródło ilustracji: Science Advances)

Jak podaje współautor badania Joshua Reuther (z University of Alaska Museum of the North, Fairbanks), badanie to stanowi kolejny rozdział długoletniej współpracy ze społecznościami plemiennymi w dolinie Tanana na Alasce, gdzie archeolodzy pracują od lat 30. XX wieku. Badacze regularnie przedstawiają swoje plany Radzie Wioski Healy Lake, która reprezentuje ludność Mendas Cha'ag zamieszkującą ten obszar. Rada autoryzowała również przeprowadzenie testów genetycznych znalezionych gatunków.

Stanowisko Hollembeak Hill (fot. Joshua Reuther)

Evelynn Combs, członkini Rady Wioski Healy Lake, dorastała w dolinie Tanana, przypatrując się wykopaliskom już jako dziecko i czerpiąc wiedzę od archeologów, których zna od czasu, gdy była nastolatką, a teraz sama jest archeologiem i pracuje w biurze ochrony dziedzictwa kulturowego plemienia. Evelynn Combs podkreśla, że członkowie rady Healy Lake od dawna uważają swoje psy za mistycznych towarzyszy. Dziś prawie każdy mieszkaniec jej wioski jest blisko związany z jednym psem. Więcej o psach w Ameryce można przeczytać w postach: „Psy towarzyszyły ludziom w Ameryce już 10 000 lat temu”, „Psy towarzyszyły ludziom podczas migracji do Ameryki”