Na terenie Belize odkryto sieć kanałów i stawy

Oryginalny artykuł: Earliest fish-trapping facility in Central America discovered in Maya lowlands

Grupa badaczy (z University of New Hampshire, Texas State University, University of Vermont, USA i Flinders University, Australia) zebrała dane, które wskazują na obecność dużego, prekolumbijskiego obiektu do połowu ryb. Odkryta w Crooked Tree Wildlife Sanctuary (CTWS), największym śródlądowym mokradle w Belize, sieć kanałów została zaprojektowana tak, aby odprowadzać coroczne wody zalewowe do stawów w celu łowienia ryb, dzięki czemu można było nimi wyżywić nawet 15 000 osób przez cały rok. Początkowo uczeni sądzili, że te masywne konstrukcje zostały zbudowane przez Majów zamieszkujących pobliskie miasta, ale po przeprowadzeniu licznych datowań radiowęglowych okazało się, że powstały w późnym okresie archaicznym w latach 2000-1900 p.n.e. (około 1000 lat wcześniej niż znane dotychczas przykłady z Amazonii) i zostały pierwotnie zbudowane przez łowców-zbieraczy-rybaków, choć w późniejszym okresie były nadal wykorzystywane przez Majów.

Prace na terenie Crooked Tree Wildlife Sanctuary (źródło ilustracji: projekt Belize River East Archeology) 

Jak podaje Eleanor Harrison-Buck (z University of New Hampshire), w przypadku Mezoameryki mamy tendencję do postrzegania produkcji rolnej jako siły napędowej cywilizacji, ale to badanie mówi nam, że nie było to tylko rolnictwo, ale również masowe połowy ryb. Wyniki badań opublikowane w czasopiśmie Science Advances opierają się na datowaniu radiowęglowym 26 próbek osadów z wykopalisk testowych prowadzonych na terenie CTWS. Uzyskane dane wskazują, że tego typu udoskonalenia krajobrazu terenów podmokłych mogły być reakcją adaptacyjną na długotrwałe zaburzenia klimatyczne odnotowane w Mezoameryce między 2200 a 1900 r. p.n.e. 

Dane teledetekcyjne ujawniły na Nizinach Majów tereny podmokłe jako prawdopodobne obiekty do łowienia ryb
(źródło ilustracji: czasopismo Science Advances)

Próbki osadów zebrano wzdłuż ścian jednostek wykopaliskowych i sekwencjonowano pod kątem określonych pierwiastków, takich jak azot i węgiel, aby sprawdzić zachodzące w tym czasie zmiany środowiskowe. Analizy wykazały silną dominację lasów tropikalnych w tym okresie i brak dowodów na uprawę roślin, w szczególności kukurydzy. Oprócz braku pyłków z upraw domowych nie było żadnych śladów pól uprawnych w bezpośrednim sąsiedztwie, pochodzących z tego okresu. Zebrane dane sugerują zatem, że charakterystyczne kanały służyły głównie jako miejsca do łowienia ryb. Jak podkreśla Marieka Brouwer Burg (z University of Vermont), wydaje się prawdopodobne, że kanały umożliwiały coroczne połowy ryb i spotkania towarzyskie, co zachęcało ludzi do powrotu w te rejony rok po roku i gromadzenia się na dłuższe okresy czasu. Tak intensywne inwestycje w krajobraz mogły ostatecznie doprowadzić do rozwoju złożonego społeczeństwa charakterystycznego dla prekolumbijskiej cywilizacji Majów, która pojawiła się na tym obszarze około 1200 r. p.n.e.

Mapa Zachodniej Laguny CTWS pokazująca kanały i stawy oraz stanowiska archeologiczne wspomniane w publikacji
(źródło ilustracji: czasopismo Science Advances)

Jak zaznacza Samantha Krause (z Texas State University) tereny podmokłe zawsze były krytycznym ekosystemem dla ludzi na całym świecie. Wiedza o tym, jak odpowiedzialnie zarządzać zasobami terenów podmokłych, jest niezbędna dla zachowania tych ekosystemów. Łowcy-zbieracze-rybacy wiedzieli, jak chronić swoje zasoby i wykorzystywać je w sposób, który mógłby utrzymać te siedliska, a nie je wyczerpać, co wyjaśnia ich długotrwałe zamieszkiwanie na tym obszarze. Dzięki wsparciu lokalnej społeczności zespół planuje powrócić do Crooked Tree Wildlife Sanctuary, aby zbadać większą próbkę tych modyfikacji krajobrazu, które zidentyfikowano na dużym obszarze północnego Belize. Naukowcy mają nadzieję, że uda im się lepiej zrozumieć złożoność interakcji człowieka z terenami podmokłymi w przeszłości.