Artystyczna złożoność tatuaży na 1200-letnich mumiach z Peru

Oryginalny artykuł: Destacan complejidad artística de tatuajes en momias de Perú de 1,200 años de antigüedad 

Thomas G. Kaye (z Foundation for Scientific Advancemeny, Arizona, USA), Judyta Bąk (z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków), Henry William Marcelo (z Universidad Nacional José Faustino Sánchez Carrión, Huacho, Peru) i Michael Pittman (z School of Life Sciences, University of Hongkong, Chiny i Institute of Archaeology, University College, Londyn, Wielka Brytania) przebadali ponad 100 mumii kultury Chancay w poszukiwaniu tatuaży. Ta praktyka kulturowa spotykana jest na całym świecie od ponad 5000 lat, od Europy po Azję i Amerykę Południową. Obecnie dzięki wykorzystaniu fluorescencji stymulowanej laserem odkryto tatuaże na 1200-letnich mumiach z Peru. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie naukowym Proceedings of the National Academy of Sciences, a analiza tych rysunków na skórze sugeruje, że niektóre z nich były efektem szczególnego wysiłku, wykazującego złożoność artystyczną. 

(A) Rysunek przedstawiający figurkę ceramiczną z tatuażami podobnymi do tych zachowanych na zmumifikowanych szczątkach.
(B) Przykład sztuki tekstylnej. (C) Położenie Chancay. Artefakty ze zbiorów Muzeum Archeologicznego „Arturo Ruiz Estrada”
(źródło ilustracji: Proceedings of the National Academy of Science)

Tatuaże niosą ze sobą odmienne znaczenia, które mogą być interpretowane w zależności od danej kultury. Jednakże jednym z problemów związanych z analizą tatuaży jest ich tendencja do płowienia i blaknięcia w miarę upływu czasu, co może przesłaniać najdrobniejsze szczegóły oryginalnego tatuażu, a problem ten dodatkowo zaostrza się w przypadku mumifikacji. W tym kontekście stałym pytaniem było to, jak dotrzeć do wszystkich detali tej ważnej sztuki kulturowej. Jak wyjaśniają naukowcy, w przeszłości obrazy w podczerwieni były wykorzystywane do wizualizacji tatuaży z dobrymi wynikami w postaci ledwo widocznych lub całkowicie niewidocznych śladów, ale odkrycie w nich wyraźnych szczegółów oryginalnej dekoracji było trudniejsze.

Tatuaże z prekolumbijskiej kultury Chancay przybrzeżnego Peru. (A) Wytatuowane „łuski” na przedramieniu zmumifikowanych szczątków ludzkich, (B) Obraz uzyskany za pomocą fluorescencji stymulowanej laserem (LSF) przedstawiający dodatkowe drobne szczegóły w grafice tatuażu. (C) Obraz A w podczerwieni ujawnia mniej szczegółów niż obraz LSF w B. (D) Tatuaż na dłoni innej zmumifikowanej osoby. (E) Obraz D w LSF ukazujący drobne szczegóły linii. (F) Tatuaż na palcu trzeciej osoby. (G) Obraz F w LSF ukazuje dodatkowe cienkie linie. (H) Obraz przedstawiający tatuaż w formie zwierzęcia na klatce piersiowej czwartej osoby. (I) Obraz LSF nie pokazuje więcej szczegółów, co sugeruje tatuaż o niższej jakości niż w przypadku A, D lub F
(źródło ilustracji: Proceedings of the National Academy of Science) 

Fluorescencja stymulowana laserem oferuje potencjalne rozwiązanie tej luki, ponieważ generuje obrazy przy użyciu fluorescencji z wnętrza obiektów. W tym badaniu po raz pierwszy zastosowano tą technikę do dawnych tatuaży. Z analizy wynika, że złożone motywy geometryczne i zoomorficzne zostały wykonane przy użyciu ciernia kaktusa lub ostrej kości zwierzęcej. Zdaniem uczonych, poziom szczegółowości i precyzji grafiki przewyższał ceramikę, tekstylia i sztukę naskalną, co sugeruje, że przedstawiciele kultury Chancay włożyli wiele wysiłku w przynajmniej niektóre ze swoich tatuaży. Dla badaczy oznacza to, że złożoność artystyczna w prekolumbijskim Peru znajdowała się na wyższym poziomie, niż wcześniej sądzono, poszerzając stopień rozwoju artystycznego występującego wówczas w Ameryce Południowej. O tatuażach w prekolumbijskim Peru można też przeczytać w poście: „Sztuka tatuażu w prekolumbijskim Peru”