Ważne odkrycie w Tak'alik Ab'aj (Gwatemala)

Oryginalny artykuł: Arqueologos revelan importante hallazgo en sitio arqueologico Tak'alik Ab'aj

Archeolodzy Christa Schieber de Lavarreda i Miguel Orrego, prowadzący prace na terenie stanowiska Tak’alik Ab’aj (El Asintal, Retalhuleu, Gwatemala) poinformowali o nowym odkryciu na placu Tanmi T’nam. Już wcześniej zauważono, że pierwotny plan tego miejsca wyróżniał się zorientowaniem astronomicznym, symbolizując kosmogram z czterema punktami kardynalnymi i centrum. W 2016 roku rozpoczęto wykopaliska w Grupie Centralnej, w środkowej części placu, w poszukiwaniu owego centrum, osi świata – axis mundi.  Nazwa Tanmi T’nam pochodzi z języka zamieszkujących te ziemie Majów Mam i oznacza „serce miasta”. W tym roku osiągnięto w Tak’alik Ab’aj cel poszukiwań, czyli natrafiono na symboliczne centrum świata, tak zwany mux (w języku mam) - punkt wyjścia i łączności z przodkami. W tym szczególnym miejscu o charakterze sakralnym, wybranym przez dawnych budowniczych miasta, na przestrzeni dziejów odprawiano różne rytuały.

Wnętrze budowli na placu Tanmi T'nam (fot. Ministerstwo Kultury i Sportu, Gwatemala)

Początkowo w tym świętym miejscu powstało idealnie okrągłe zagłębienie o średnicy trzech metrów i głębokości 90 centymetrów. Wyłożono je otoczakami i kilkoma fragmentami żaren. W centrum umieszczono duży nieobrobiony kamień, a na nim inny, mniejszy, zaznaczając w ten sposób centralny punkt kosmogramu. Podczas kolejnych rytuałów dokonywano licznych modyfikacji. W trakcie jednej z ceremonii, po stronie wschodniej umieszczono w dwóch równoległych rzędach po cztery talerze ceramiczne, na których ułożono małe otoczaki. Talerze znajdujące się w narożnikach są większych rozmiarów i wraz z kamieniem leżącym pośrodku tworzą kosmogram.

Kosmogram utworzony przez talerze i centralny kamień (fot. Ministerstwo Kultury i Sportu, Gwatemala)

Nowe odkrycie potwierdza, że dawni mieszkańcy Tak’alik Abaj przywiązywali szczególną wagę do planowania przestrzennego. Już od początków wznoszenia miasta, jego pierwotny układ w środkowym okresie preklasycznym, rozmieszczenie budowli i wyznaczenie miejsc odprawiania ceremonii były związane z poglądami filozoficznymi i religijnymi.