Miasta Majów: Chacchoben (stan Quintana Roo, Meksyk)

Chacchoben leży na ziemiach obecnego stanu Quintana Roo i zostało odkryte stosunkowo późno, gdyż dopiero w połowie XX wieku. Pierwszy raport na temat miasta przygotował Peter Harrison w 1972 roku, a w 1994 roku Narodowy Instytut Antropologii i Historii w Meksyku rozpoczął prace wykopaliskowe, dzięki którym odrestaurowano budowle wzniesione w centralnej części miasta.

Świątynia 24 w Chacchoben

„Chacchoben” oznacza „miejsce czerwonej kukurydzy” i jest nazwą nadaną miastu współcześnie. Niestety nie wiemy, jak określali je niegdyś Majowie. Archeolodzy natrafili do tej pory jedynie na dwie, dość zniszczone stele. Wyrzeźbione na nich inskrypcje uległy znacznej erozji i są zupełnie nieczytelne. Trudno zatem stwierdzić, czy Chacchoben odgrywało rolę niezależnego królestwa, sprawując władzę nad okolicznymi ośrodkami, czy też w jakimś momencie swej historii znajdowało się w sferze wpływów dynastii Kaan, gdy miała ona swą siedzibę w Dzibanché.

Znaleziona na terenie Chacchoben stela z wizerunkiem władcy siedzącego na tronie

Chacchoben położone jest w rejonie dwóch lagun: Laguny del Ocho i Laguny de Chacchoben, co z pewnością zadecydowało o powstawaniu tam pierwszych wiosek juz w okresie preklasycznym. Rozwój miasta zaznaczył się jednak dopiero około 200 r. n.e., kiedy to zaczęto wznosić pierwsze kamienne budowle, później wielokrotnie modyfikowane na przestrzeni wieków. Archeolodzy zdołali odsłonić fragmenty fasad wcześniejszych konstrukcji, na których widoczne są jeszcze warstwy stiuku i resztki czerwonego barwnika.

Pozostałości warstwy stiuku i czerwonego barwnika na jednej z budowli w Chacchoben

Budowle Chacchoben wykazują styl architektoniczny typowy dla miast Majów leżących na ziemiach Petén. Są tu wysokie, masywne piramidy o zaokrąglonych narożnikach, ze schodami prowadzącymi na szczyt, gdzie zachowały się pozostałości dawnych świątyń. Jednym z odrestaurowanych kompleksów budowli jest Wielka Platforma, stanowiąca przypuszczalnie rodzaj akropolu, gdzie szerokie schody wiodą do Piramid Bliźniaczych, pomiędzy którymi znajduje się wejście na rozległy plac.

Schody prowadzące na szczyt Wielkiej Platformy

Piramidy Bliźniacze

Ta część miasta była z pewnością miejscem ceremonii religijnych i wydarzeń o charakterze publicznym. Wznoszą się tutaj monumentalne piramidy ze świątyniami i ołtarze.

Piramidy ze świątyniami w Chacchoben

W świątyniach znaleziono kadzielnice, ozdobione wizerunkami bóstw i pochodzące z okresu klasycznego.

 

Pochodzące z okresu klasycznego kadzielnice, znalezione na terenie Chacchoben
(Muzeum Majów w Cancun, Meksyk)

Druga grupa budowli, nazwana Las Vías, stanowiła przypuszczalnie rezydencjalną część miasta. Podłużny, prostokątny dziedziniec otoczony jest niskimi kamiennymi platformami, które zapewne stanowiły podstawy domów wzniesionych częściowo z materiałów nietrwałych.

Pozostałości budowli mieszkalnych w grupie Las Vías

Pomiędzy niektórymi platformami zachowały się wąskie przejścia.

Przejście pomiędzy budowlami

Kolejny kompleks architektoniczny, położony w innej części miasta, obejmuje również budowle o charakterze mieszkalnym i być może administracyjnym. Znajdują się tutaj domy wzniesione z kamienia, z ławami w komnatach i pozostałościami zdobionych fasad.

Budowle mieszkalne w Chacchoben

Chacchoben przeżywało okres swego największego rozkwitu w późnym okresie klasycznym. Położenie miasta sprzyjało uczestnictwu w rozległej sieci handlowej zarówno z rejonami na północy, jak i na południu. Ośrodek ten został ponownie zamieszkany w późnym okresie postklasycznym, o czym świadczy znaleziona ceramika.

Pochodzące z okresu postklasycznego naczynie ceramiczne, znalezione na terenie Chacchoben
(Muzeum Majów w Cancun, Meksyk)

Podczas prac wykopaliskowych archeolodzy zdołali zebrać nie tylko ceramikę, ale i narzędzia, krzemienne noże, ostrza z obsydianu i przęśliki, wskazujące na istnienie warsztatów rzemieślniczych. Chacchoben przetrwało przypuszczalnie aż do momentu przybycia Hiszpanów.