Cara Blanca - świątynia Majów nad brzegiem cenote

Oryginalny artykuł: At Newly Discovered Water Temple, Maya Offered Sacrifices to End Drought

W Cara Blanca (Belize) archeolodzy odkryli kompleks świątynny Majów, obejmujący niewielki plac i pozostałości budowli, z których najważniejsza została wzniesiona w pobliżu cenote o głębokości ponad 60 metrów. Uczeni sugerują, ze było to szczególne miejsce kultu boga deszczu Chahka oraz bóstw zamieszkujących podziemny świat Majów. Cenote zostało dokładnie zbadane przez nurków, którzy wyłowili fragmenty najróżniejszych naczyń ceramicznych (waz, mis i dzbanów) oraz narzędzia kamienne. Niektóre naczynia były ozdobione motywami falistych linii i spiral, odnoszących się w ikonografii Majów do świata wodnego. Jedno z naczyń zachowało wizerunek jaguara, zwierzęcia wiązanego ze światem podziemnym. Owe dary ofiarne datowane są na końcowy okres klasyczny, kiedy to wiele ośrodków Majów było już opuszczonych.

Nurkowie badający cenote w Cara Blanca (Tony Rath Photography)

Kierująca grupą badaczy Lisa Lucero, archeolog z University of Illinois uważa, że nowo odkryty kompleks świątynny stanowił szczególne miejsce kultu, do którego przybywali pielgrzymi z całego rejonu, aby błagać o deszcz i aby w głębinach cenote składać dary bogom. Jednak miejsce to nie zawsze odgrywało tak znaczącą funkcję sakralną, o czym świadczy niewielka ilość przedmiotów pochodzących z wcześniejszego okresu. W raporcie przygotowanym dla Cambridge Archaeological Journal, Lisa Lucero i archeolog Andrew Kinkella z Moorpark College w Kalifornii podkreślają, że liczba darów składanych bogu deszczu zaczęła wyraźnie wzrastać dopiero po okresie suszy, która dotknęła rozległą część ziem Majów.

Badacze pobierający z cenote próbki drewna niezbędne do datowania (Tony Rath Photography) 

Antropolog Douglas Kennett i jego współpracownicy, po dokładnym przebadaniu stalagmitów wykazali, że spore opady deszczu doprowadziły do rozkwitu miast Majów, trwającego do około 660 r. n.e. Gdy jednak deszcze ustały, powtarzające się susze przyczyniły się do upadku wielu ośrodków, począwszy od około 800 r. n.e. Wówczas to wyraźnie wzrastała liczba darów ofiarnych składanych w jaskiniach i cenotes.

Cenote w Cara Blanca (Tony Rath Photography)

Archeolog Holley Moyes z University of California przypomniała, że jaskinie i cenotes były uważane przez Majów za portale do świata podziemnego. Dokładne badania pokazują, że w okresach gwałtownych zmian pogodowych pielgrzymi odczuwali potrzebę składania większej ilości ofiar bóstwom wody. Na przykład, na terenie stanowiska Las Cuevas, leżącego w pobliżu majańskiego miasta Caracol (Belize), Moyes i jej koledzy natrafili na wejście do groty, znajdującej się pod jedną z największych piramid. Grota jest połączona z cenote i podziemną rzeką, które prawdopodobnie również stanowiły miejsca odprawiania rytuałów.

Jak podkreśla Brent Woodfill z University of Minnesota w Minneapolis, Majowie wykorzystywali kamienie wydobywane z jaskiń i naturalnych zbiorników wody przy wznoszeniu boisk do gry w piłkę, świątyń i innych budowli ceremonialnych, napełniając je w ten sposób świętością. W przypadku wodnego sanktuarium w Cara Blanca, o jego znaczeniu jako miejsca świętego, może zatem świadczyć fakt, że zostało częściowo zbudowane ze skały pochodzącej z samego cenote. Podłoga świątyni była pokryta złożonymi w darze fragmentami ceramiki oraz skamielinami zębów i pazurów, wyłowionymi z cenote. Moyes dodaje, że inne jaskinie, stanowiące w okresach suszy miejsca szczególnego kultu boga Chahka, również ozdabiano fragmentami ceramiki. W przeciwieństwie jednak do uczonych prowadzących badania w Cara Blanca Moyes sądzi, że sanktuarium funkcjonowało już wcześniej, w latach poprzedzających upadek cywilizacji Majów.