Wojownicy strzegący wzgórza Monte Tláloc

Oryginalny artykuł: Los guerreros del Monte Tlaloc muestran su indumentaria y armamento

Na przełomie XV i XVI wieku władcy Trójprzymierza (Texcoco, Tlacopan i Tenochtitlan) udawali się na wzgórze Monte Tláloc, wznoszące się na terenie Texcoco, na wysokości 4150 metrów n.p.m., aby złożyć dary ofiarne dla boga deszczu. W obawie przed rabunkiem bądź zniszczeniem darów przez Tlaxkalan, specjalni wojownicy byli zobowiązani do pełnienia straży. Ich broń i stroje zostały obecnie zrekonstruowane i zaprezentowane podczas specjalnej wystawy Wojownicy z Monte Tláloc (Los guerreros del Monte Tláloc) zorganizowanej przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH). Kolekcja obejmuje 120 eksponatów zarówno reprodukcji, jak i artefaktów oryginalnych, pochodzących z późnego okresu postklasycznego (lat 1200-1521 n.e.) i znalezionych podczas prac archeologicznych prowadzonych od 10 lat w ramach Projektu Archeologicznego Monte Tláloc, którym kieruje  Víctor Arribalzaga.

Rekonstrukcja ubioru władcy Nezahualcóyotl (fot. Melitón Tapia / INAH)

Badacz INAH wyjaśnił, że parafernalia wojowników zrekonstruowano przy użyciu miejscowych materiałów, biorąc pod uwagę informacje archeologiczne i etnograficzne oraz źródła historyczne. Na wystawie zaprezentowano fragmenty figurek przedstawiających wojowników odzianych w spódniczki i narzutki oraz mających na głowach hełmy w formie orła (wskazujące na przynależność do Zakonu Orłów) lub z tarczami chimalli i miotaczami strzał átlatl.

Repredukcja łuku i strzał (fot. Melitón Tapia / INAH)

Spośród darów ofiarnych złożonych na szczycie wzgórza i odkrytych przez archeologów, wyróżniają się niewielkie rzeźby, z których jedna przedstawia wojownika z atrybutami boga Tlaloka i hełmem w formie łba węża, a druga – wojownika w stroju tolteckim, z wielkim nakryciem głowy z piór, pektorałem z muszli, tarczą, strzałami i miotaczem strzał átlatl.

Fragment figurki przedstawiającej wojownika z atrybutami
boga Tlaloka (fot. Melitón Tapia / INAH)

Podczas prac archeologicznych na Monte Tláloc znaleziono również paciorki z zielonego kamienia chalchíhuitl tworzące niegdyś naszyjnik złożony w darze ofiarnym, podobnie jak prostokątne plakietki z muszli z niewielkimi otworami, stanowiące część pektorału. Mała rzeźba z andezytu, przedstawiająca Tlaloka, jest jak dotąd jedynym wizerunkiem boga deszczu odkrytym na szczycie wzgórza.

Naszyjnik z paciorkami z zielonego kamienia (fot. Melitón Tapia / INAH)

Na podstawie ceramicznych figurek wojowników zrekonstruowano ich ubiory. Wzorując się na wizerunku z Códice Ixtlilxóchitl przedstawiono strój, który prawdopodobnie miał na sobie Nezahualcóyotl podczas kampanii wojennej przeciwko Azcapotzalco. Ubiór obejmuje: hełm wykonany z trzciny, papieru amate, włókien agawy, skóry i barwnych piór; okrągłą ozdobę ucha nacaztli z metalu; téntetl czyli bezote (ozdobę umieszczaną na brodzie) w formie orła, również wykonaną z metalu; strój éhuatl, składający się z ichcahuipilli czyli pancerza i poły, obu sporządzonych z bawełny i piór. Dopełnieniem stroju są: panhuéhuetl (mały bębenek z drewna i skóry), tarcza chimalli (wykonana z trzciny, skóry, drewna, papieru amate i kolorowych piór), macuahuitl, (drewniana maczuga z ostrzami z zielonego obsydianu) oraz  ixcactli (obuwie ze skóry, bawełny i włókien agawy).

Pektorał wykonany z plakietek z muszli (fot. Melitón Tapia / INAH)

Rynsztunek wojownika Tzitzímitl, niebiańskiego potwora, który zstępował co 52 lata aby pożerać ludzi, obejmuje: hełm przedstawiający ludzką głowę w zaawansowanym stopniu rozkładu, płócienne odzienie ze skórzanym pasem, naramienniki ze skóry i bawełny, tepuztopilli (drewnianą lancę z romboidalnym ostrzem i nożami z zielonego obsydianu), która służyła do obrony i jednocześnie wzbudzała strach u przeciwnika. Przedstawiono również ubiory cuauhpilli wojowników-orłów, cuextécatl (huasteckie) i quáchic (solarne, ze względu na żółty kolor).

Rekonstrukcja ubiorów i broni wojowników strzegących darów na wzgórzu Monte Tláloc

(fot. Melitón Tapia / INAH)

Jak podaje Víctor Arribalzaga, stu wojowników znajdowało się na samym szczycie góry i strzegło bogatych darów składanych Tlalokowi. Gdyby ich wrogowie, Tlaxkalanie zrabowali lub zniszczyli dary, to wówczas prośby nie zostałyby wysłuchane przez boga deszczu. Aby chronić darów ofiarnych, musieli być wyposażeni w odpowiednią broń, a zatem w macuáhuitl (drewniane maczugi z obsydianowymi ostrzami), temalátlatl (procę ze strzałami), átlatl (miotacz strzał) i tlacochtli (strzały), tepuztopilli (pikę z obsydianowymi ostrzami), łuki i strzały (tlahuitolli ihuan mitl tlachotli).

Obsydianowy nóż técpatl (fot. Melitón Tapia / INAH)

Spośród innych, przedstawionych na wystawie i związanych z wojną artefaktów znajdują się:  quauhololli (rodzaj drewnianego młota), tarcze chimalli quetzalxicalcoliuhqui, noże técpatl, pancerze ichcahuipilli, a także reprodukcja podstawowego wyposażenia wojennego, jak narzędzia i przybory do krzesania ognia, przygotowywania posiłków i osłony ciała w przypadku zmiennej pogody. Wojownik nosił cały swój ekwipunek na plecach, w trzcinowej skrzyni, przymocowanej skórzanym pasem omecatopilli.

Repredukcja tarczy chimalli (fot. Melitón Tapia / INAH)

Víctor Arribalzaga podkreśla, że podczas ceremonii o charakterze rytualnym, ukazywanie potęgi militarnej było bardzo ważne, stanowiąc część wojennej strategii stosowanej wobec  przeciwników i wywołując wielkie wrażenie psychologiczne poprzez ubiór i broń. Wystawa zorganizowana przez INAH przedstawia to, co oznaczała wojna i wojownicy, niezbędni dla ochrony przestrzeni rytualnych i władców w społeczeństwie prekolumbijskim. 

Rekonstrukcja darów ofiarnych (fot. Melitón Tapia / INAH)

Czytaj też: Wzgórze Monte Tlaloc świętym miejscem Mexików