Dawni mieszkańcy Rapa Nui nie wyginęli w wyniku wzajemnych walk

Oryginalny artykuł: Easter Island civilization not destroyed by war, analysis shows

Przez wiele lat panowało przekonanie, że dawna cywilizacja zamieszkująca Wyspę Wielkanocną (Rapa Nui) została zniszczona przez wojnę, czego dowodem miały być tysiące trójkątnych, obsydianowych ostrzy znalezionych w wielu miejscach wyspy i znanych jako mata’a. Ze względu na ich znaczą ilość i wykonanie z ostrego szkła, wielu uczonych sądziło, że stanowiły one broń wojenną, używaną przez dawnych mieszkańców wyspy podczas wzajemnych walk. Jednak nowa analiza tych artefaktów wykazała, że były to prawdopodobnie jedynie narzędzia do użytku codziennego. Jak podkreśla kierujący badaniami Carl Lipo, profesor antropologii z Binghamton University, do tej pory utrzymywano, że jeszcze przed dotarciem Europejczyków mieszkańcom Wyspy Wielkanocnej kończyły się środki do życia, w wyniku czego wdali się we wzajemne masowe walki, które ostatecznie doprowadziły do ich upadku.

Fotografie przedstawiające najróżniejsze mata'a (fot. Carl Lipo)

Profesor Lipo i jego współpracownicy przeanalizowali różnorodne kształty ostrzy w oparciu o fotografie ponad 400 mata’a znalezionych na wyspie, wykorzystując w tym celu morfometrię, która pozwoliła im określić kształty ostrzy w sposób ilościowy. Porównując je z inną tradycyjną bronią, uczeni ustalili, że mata’a nie były wykorzystywane w walce, gdyż stanowiłyby bardzo słabą broń. Carl Lipo podkreśla, że kształt ostrzy wcale nie wskazuje na broń. Patrząc na ostrza wykorzystywane faktycznie jako broń w Europie lub w jakimkolwiek innym miejscu na świecie, można zauważyć, że mają one określony kształt. Miały służyć w walce do zabijania, a gdyby nie zostały odpowiednio wykonane, ryzykowano by życiem. Bronią może okazać się cokolwiek, ale w przypadku wojny broń ma spełniać swe zadanie. Dlatego ostrza wykorzystywane jako broń muszą mieć odpowiedni kształt skoro mają służyć zabijaniu. Przedmiotem takim, jak mata’a można kogoś zranić, ale nie będzie to rana śmiertelna.

Mapa przedstawiająca wyspy na Oceanie Spokojnym, w tym Rapa Nui (autor Carl Lipo)

Zdaniem profesora Lipo, wyniki badań wyraźnie dowodzą, że przedstawiciele dawnej cywilizacji zamieszkującej Wyspę Wielkanocną nigdy nie doświadczyli sugerowanych walk i wojny, a przekonanie, że mata’a były bronią, która doprowadziła do upadku cywilizacji jest w rzeczywistości interpretacją podaną przez Europejczyków, a nie opartą na świadectwach archeologicznych. Dawni mieszkańcy Rapa Nui żyli dobrze i utrzymywali się na wyspie aż do czasu kontaktu z Europejczykami. Profesor Lipo i jego współpracownicy wierzą, że mata’a znajdowane są na całym obszarze wyspy, gdyż były narzędziami używanymi podczas prac rolniczych. Mogły też służyć do tatuowania ciała podczas rytuałów.