Nahualac (u stóp wulkanu Iztaccíhuatl) mogło reprezentować mikrokosmos

Oryginalny artykuł: Nahualac, sitio en las faldas del Iztaccihuatl podria representar un microcosmos

Nahualac, miejsce u podnóża wulkanu Iztaccíhuatl w Meksyku mogłoby nawiązywać do mezoamerykańskich mitów o stworzeniu świata, zgodnie z którymi ziemia powstała z cielska ziemskiego potwora unoszącego się na pierwotnych wodach. W Nahualac, w naturalnym zbiorniku wodnym znajduje się bowiem miejsce kultu zwane tetzacualco, a tworzący się w lustrze wody efekt optyczny sprawia wrażenie, że budowla wyłania się z wód. W ten sposób miejsce to mogło reprezentować miniaturowy model wszechświata. Taką wizję przedstawiła archeolog Iris del Rocío Hernández Bautista z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), odpowiedzialna za badania prowadzone u stóp wulkanu, w gminie Amecameca (stan Meksyk), na wysokości 3870 m n.p.m.

Nahualac widoczne z lotu ptaka (fot. Arturo Cruz, Terrasat Cartografía)

Prace w ramach Projektu Archeologicznego Nahualac podjęto w 2015 roku, a podczas wykopalisk w 2016 roku natrafiono na wiele fragmentów ceramiki, przedmioty z kamienia i materiał organiczny. Nauhalac obejmuje dwie strefy. Pierwszą i główną jest sezonowo zasilany wodą staw, w którym zachowało się wspomniane tetzacualco. Świątynia ma czworokątną podstawę o wymiarach 11,5 m na 9,8 m i została wzniesiona z kamieni, bez użycia spoiwa. Druga część Nahualac znajduje się po stronie południowo-wschodniej, w odległości 150 m od tej budowli, na rozległej dolinie, gdzie biorą początek źródła. Tam również natrafiono na fragmenty ceramiki z elementami dekoracyjnymi związanymi z bogiem deszczu Tlalokiem. Część zebranego na powierzchni materiału ceramicznego została zidentyfikowana jako należąca do typów: Coyotlatelco (750-900 n.e.), Mazapa (850-900 n.e.) y Complejo Tollan (900-1150 n.e.).

Jedno z naczyń ceramicznych znalezionych na terenie Nahualac
(fot. Isaac Gómez, Projekt Archeologiczny Nahualac, SAS-INAH)

Obecnie przeprowadzane są analizy przedmiotów wykonanych z kamienia, w których to pracach pomaga dr Emiliano Melgar z Muzeum Templo Mayor. Głównie są to wyroby z obsydianu i łupków, a celem badań jest, między innymi, ustalenie miejsca pochodzenia surowców. Z kolei dr Aurora Montúfar z Laboratorium Paleobotanicznego INAH przeprowadzi analizę zebranego materiału organicznego. Chodzi tutaj przede wszystkim o zbadanie osadów pobranych z wnętrza kilku naczyń złożonych jako dary ofiarne, co dostarczy informacji o ich zawartości.

Prace wykopaliskowe na terenie Nahualac
(fot. Isaac Gómez, Projekt Archeologiczny Nahualac, SAS-INAH)

Iris del Rocío Hernández Bautista przypomniała, że do Nahualac dotarł już w XIX wieku francuski badacz Desiré Charnay, przemierzający okolice wulkanów Popocatépetl i Iztaccíhuatl. Później, w 1957 roku archeolog José Luis Lorenzo opisał to miejsce szczegółowo, datując na IX-XIII w. Wykonał również szkic budowli tetzacualco i sporządził rejestr znalezionego na powierzchni materiału archeologicznego. W 1986 roku Stanisław Iwaniszewski i jego współpracownicy zebrali sporą kolekcję wyrobów ceramicznych, z których większość należy do fazy Mazapa (850-900 n.e.). Uwzględniając wszystkie wcześniejsze raporty i nowe badania można przypuszczać, że Nahualac było miejscem odprawiania rytuałów, gdzie widoczny był kult Tlaloka, choć istnieją też związki z żeńskimi bóstwami wody i ziemi.

Nahualac – staw z widocznym w wodzie miejscem kultu tetzacualco
(fot. Isaac Gómez, Projekt Archeologiczny Nahualac, SAS-INAH)

Zdaniem Iris del Rocío Hernández Bautista, w czasach prekolumbijskich kontrolowano napływ wody z pobliskich źródeł, gdyż chodziło o wypełnienie stawu tak, aby powstał efekt optyczny, dzięki któremu budowla i kamienne wzgórza zdawały się unosić nad lustrem wody, odbijającej otaczający krajobraz. W ten sposób Nahualac mogło reprezentować mikrokosmos, który przywoływał wody pierwotne i początek mitycznej czasoprzestrzeni.