Co się (nie) wydarzy w 2012?

Kalendarz

Typowa data mezoamerykańska, a konkretnie majańska wyglądała tak:

6 Hix 12 Yaxk'in (czytaj hisz i jaszkin)

6 Ocelota 12 Pierwszego Słońca

liczba+Tzolk'in + liczba+Haab

Tzolk'in to święty kalendarz 260-dniowy, przez niektóre ludy majańskie używany do dziś. Jest to odwieczny cykl, złożony z liczby od 1 do 13 i nazwy jednego z 20 dni. 

Haab to kalendarz 365-dniowy, a więc słoneczny. Ten cykl składa się z 18 miesięcy po 20 dni każdy, plus 5-dniowy okres Wayeb. Majańscy astronomowie z pewnością zauważyli, że rok jest nieco dłuższy niż 365 dni, ale kalendarz tego nie uwzględniał, tak więc poszczególne miesiące nie odpowiadały konkretnej porze roku tak jak w naszym kalendarzu. 

Data Tzolk'in i data Haab razem tworzą tzw. Koło Kalendarzowe. Ponieważ dana konfiguracja liczb i dni Tzolk'in i Haab powtarzała się co 52 lata, taki kalendarz doskonale się sprawdzał w życiu codziennym.

Natomiast kiedy Majowie chcieli dokładnie zlokalizować datę historyczną, podawali ilość dni, jakie upłynęły od początku rachuby, który według Majów przypadał na 13 sierpnia 3114 p.n.e. Taka data w Długiej Rachubie wygląda następująco: 

9.14.0.10.6

9 bak'tunów + 14 k'atunów + 0 tunów + 10 winali + 6 k'inów

1 397 006 dni od początku rachuby

28 czerwca 712 n.e.

przy czym: k'in to dzień, winal to 20 dni, tun to 360 dni, czyli prawie rok, k'atun to 20 tunów, czyli prawie 20 lat, bak'tun to 20 k'atunów, czyli 394 lata.

Rocznice i święta

Podobnie jak my, Majowie lubili okrągłe daty i hucznie świętowali daty takie jak: 9.6.0.0.0, 8.12.10.0.0, czy 9.12.0.0.0 - im więcej zer, tym lepiej. A w tym roku (2012) będą świętować bardzo okrągłą datę! Można powiedzieć, że jest to okrągła rocznica daty stworzenia naszego świata: 13.0.0.0.0 4 Ahaw 8 Kumk'u w 3114 p.n.e. Będzie to 13.0.0.0.0 4 Ahaw 3 K'ankin, a wg naszego kalendarza 21 lub 23 grudnia 2012 - niestety nie wiemy na pewno, jak skorelować kalendarz gregoriański z majańskim, stąd wątpliwości co do dnia.

Pewne jest natomiast, że Majowie nic nie pisali o końcu świata, a ponieważ ich kalendarz ma charakter cykliczny, każda okrągła data zamyka pewien cykl i otwiera następny. Tak więc 21 lub 23 grudnia 2012 liczba bak'tunów zmieni się z 12 na 13, czyli z 12.19.19.17.19 na 13.0.0.0.0.

Starożytne inskrypcje

Pierwsza starożytna inskrypcja, która wspomina tę datę to fragment mocno zniszczonej inskrypcji z Tortuguero w Meksyku, opowiadającej o życiu króla imieniem Bahlam Ahaw, czyli Jaguar Lord, który żył w 7 w. n.e. W roku 669 król poświęcił świątynię, z której pochodzi ta inskrypcja, a żeby dodać powagi swoim czynom, król postanowił połączyć je nie tylko z czynami swoich szlachetnych przodków, ale także z okrągłą rocznicą, która miała nastąpić za ponad 1000 lat. Według majanisty Davida Stuarta końcowy fragment inskrypcji mówi: "Za 2 dni, 9 razy 20 dni, 3 lata, 8 x 20 lat i 3 razy 400 lat skończy się 13 bak'tun i będzie 4 Ahaw 3 K'ankin". Jak na ironię, kolejne kilka bloków glificznych uległo zniszczeniu, więc nie wiemy, jak tekst się kończy. David Stuart unika spekulacji na ten temat, natomiast inny znany autorytet, Stephen Houston, argumentuje, że końcowa część tekstu mogła powtarzać informację o poświęceniu świątyni, co zamykało by tekst elegancką klamrą.

Drugi starożytny tekst wymieniający koniec bak'tuna 13.0.0.0.0 4 Ahaw 3 K’ank’in, czyli 21 lub 23 grudnia 2012, to schody glificzne z La Corona. Ponieważ 13 to dla Majów liczba święta skryba użył prostego zabiegu literackiego, aby współczesne sobie obchody końca mniejszego cyklu - 13 k'atuna powiązać z końcem większego cyklu - 13 bak'tuna, pokazując je w ten sposób w szerszym kontekście kosmologicznym. 

--------------------

Czytaj także: 13 Bak'tun w La Corona. 

--------------------

Trzeci artefakt wymieniany w związku z rokiem 2012, to cegła z Comalcalco. Niestety, cytując dalej Davida Stuarta, zawiera ona jedynie Koło Kalendarzowe (data Tzolk'in + data Haab), więc de facto może się odnosić do dowolnej daty 4 Ahaw 3 K'ankin, a ponieważ struktura gramatyczna nie wskazuje na przyszłość, więc najprawdopodobniej inskrypcja opisuje datę w przeszłości, a nie przyszłości.

Tyle mówią specjaliści, odrzucając wszelkie interpretacje katastroficzne jako bezpodstawne. Tak więc, wygląda na to, że mimo wszystko musimy kupić prezenty na Święta :-)

Cegła z Comalcalco w Narodowym Muzeum Antropologii w Meksyku 

--------------------

Zobacz także: Fotogaleria: Comalcalco

Czytaj także: Koniec świata odwołany, 13 Bak'tun w La Corona

--------------------

Bibliografia: 

• Coe, Michael, Mark Van Stone (2005). Reading the Maya Glyphs. Thames&Hudson. 
• Gronemeyer, Sven, Barbara MacLeod (2010). What could happen in 2012: a re-analysis of the 13-Bak'tun prophecy on Tortuguero Monument 6. Wayeb Notes No 34, 2010. 
• Kettunen, Harri, Christope Helmke. Wprowadzenie do hieroglifów Majów. Tłum. Boguchwała Tuszynska. 14-ta Europejska Konferencja Majanistyczna, Kraków 2009. 
• Stuart, David (2011). The Order of Days. The Maya World and the Truth About 2012. New York: Harmony Books. 

Zobacz także: 

• Stone, Mark Van. The Maya Cosmic Prophecy: From Sensation to Sensibility. It's Not the End of the World: What the Ancient Maya Tell Us About 2012. Prezentacje ppt. 
• Blog Davida Stuarta: More on Tortuguero’s Monument 6 and the Prophecy that Wasn’t. 
• Notka Stevena Houstona: What Will Not Happen in 2012. 
• Stephenson, Mark. Mexico acknowledges 2nd Mayan reference to 2012. The Seattle Times.