Centrum ceremonialne Cerro del Teúl w stanie Zacatecas (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Avanza puesta en valor del sitio Cerro del Teul en Zacatecas

Meksykańscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzą prace restauratorskie na terenie ośrodka ceremonialnego Cerro del Teúl (w południowej części stanu Zacatecas, Meksyk), który zamieszkiwany był przez co najmniej 1800 lat, aż do momentu przybycia Hiszpanów. Peter Jimenez Betts i Laura Solar Valverde, kierujący Projektem Archeologicznym Cerro del Teúl podają, że ustalenie tak długiego okresu zamieszkiwania oparte jest na materiale uzyskanym podczas pięciu lat prac wykopaliskowych, kiedy to znaleziono, między innymi, grobowiec datowany na kilka wieków przed nasza erą.

Budowla na Placu Dwóch Wzgórz (fotografia INAH)

Kiedy w 1531 roku Hiszpanie dotarli na południowe ziemie obecnego stanu Zacatecas, centrum ceremonialne Cerro del Teúl nadal tętniło życiem. Jednak w wyniku spotkania Hiszpanów z ówczesnymi mieszkańcami, Caxcanes, wszystkie budowle wzniesione tam w okresie po 1300 r. uległy całkowitemu zniszczeniu. Zachowane do dziś i udostępnione zwiedzającym konstrukcje pochodzą z czasów największej świetności ośrodka Cerro del Teúl, przypadającego na lata 900/1000 – 1300 n.e. W owym czasie ludność z tego rejonu utrzymywała silne więzi z grupami tak zwanej sieci Aztatlán na przybrzeżnych równinach Oceanu Spokojnego, o czym świadczy ceramika, ikonografia i metalurgia.

Rzeźby odnalezione podczas prac wykopaliskowych (fotografia INAH)

Centrum ceremonialne Cerro del Teúl obejmuje Plac Dwóch Wzgórz, Zagłębiony Dziedziniec i prowadzące do niego przejście. Główny plac zajmuje powierzchnię 43 na 18 metrów i tutaj wznosi się okrągły ołtarz o średnicy sześciu metrów, gdzie archeolodzy natrafili na depozyt ofiarny obejmujący liczne zużyte żarna. Archeolog Laura Solar dodała, że prace wykopaliskowe wykazały modyfikacje kompleksów architektonicznych, przeprowadzone około XI wieku. Wówczas to plac główny połączono specjalnym przejściem z Zagłębionym Dziedzińcem, o czym świadczą zachowane schody. O umiejscowieniu tego przejścia, odgrywającego przypuszczalnie szczególną rolę podczas rytualnych procesji, zadecydowało jego powiązanie z najważniejszymi okresami roku, czasem zasiewów i zbiorów, kiedy to mieszkańcy odprawiali ceremonie w celu zapewnienia ciągłości cyklu rolniczego. Archeolodzy sądzą, że mieszkańcy Cerro del Teúl starali się odtworzyć mity stworzenia rozpowszechnione na terenie całej Mezoameryki. Główna platforma skierowana jest na wschód, skąd wyłania się słońce. Z kolei kanał przebiegający przez plac mógł służyć do zalewania go wodą, nawiązując do mitycznego oceanu pierwotnego.

Ołtarz w centrum Placu Dwóch Wzgórz (fotografia INAH)

Archeolog Luis Octavio Martínez Méndez wyjaśnia, że w Cerro del Teúl zlokalizowano  dwa typy kanałów, które doprowadzały do centrum ceremonialnego wodę ze źródła leżącego 600 metrów na południe od wzgórza. Kanał przy boisku do gry w piłkę służył do szybkiego usuwania nadmiaru wody, podczas gdy woda z kanału na Placu Dwóch Wzgórz była prawdopodobnie wykorzystywana podczas rytuałów odprawianych przez kapłanów.

Widok z placu głównego (fotografia INAH)

Pomocą w zrozumieniu i interpretacji funkcjonowania ośrodka Cerro del Teúl służą również źródła etnograficzne dotyczące Gran Nayar, zamieszkiwanego przez Nahuas, Tepehuanes, Huicholes i Coras, którzy zachowali dawne tradycje swych przodków. Ze względu na swą bliskość do Sierra Madre Occidental, związani oni byli bardziej z ludnością z ziem zachodniego aniżeli północnego Meksyku.