Oryginalny artykuł: Wari, predecessors of the Inca, used restraint to reshape human landscape. Phys.org 16.10.2013.
Zdaniem naukowców z uniwersytetu Dartmouth wysoko rozwinięta przedinkaska cywilizacja Wari rządziła nie tylko dzięki grabieżom i bezwzględnej biurokracji. Zamiast tego tworzyli luźno kontrolowane kolonie, aby rozwijać handel, zapewnić ziemię dla osadników i uzyskać dostęp do zasobów naturalnych dużej części centralnych Andów. Wyniki badań opublikowane w Journal of Anthropological Archaeology rzucają nowe światło na to, jak wczesne państwa ewoluowały w stronę modelu imperialnego w regionie, który następnie stał się centrum imperium Inków.
 |
| Pikillacta - dawna stolica cywilizacji Wari, położona 20 km na wschód od Cuzco (fot. Wikimedia) |
Jest to pierwsze tak szeroko zakrojone spojrzenie na modele osadnictwa i rozwój cywilizacji Wari, która kwitła w latach 600-1000 n.e. na andyjskich wyżynach, na długo zanim w XV wieku powstało imperium Inków.
Stosunkowo niewiele wiadomo na temat kultury Wari - nie ma żadnych dokumentów historycznych i archeolodzy nadal się spierają na jej temat. Wielu badaczy uważa, że Wari utrzymywali ścisłą, scentralizowaną kontrolę ekonomiczną, polityczną, kulturalną i militarną, podobnie jak ich inkascy następcy, nad ludnością zamieszkałą w odległych rejonach Andów. Ale najnowsze badania wskazują na to, że chociaż Wari dysponowali znaczącą siłą administracyjną, to jednak nie zamieniali większości kolonii w bezpośrednio zarządzane prowincje.
Zdaniem prof. Alana Coveya - szefa tego projektu - zachęca to do skoncentrowania się na praktykach kolonizacyjnych, a nie na scentralizowanym zarządzaniu prowincjami. "Kolonizacyjna" interpretacja wczesnej ekspansji kultury Wari pociąga za sobą konieczność ponownej oceny motywów ekspansji, przesuwając nacisk z podboju wojskowego i ekonomicznej eksploatacji podbitych ludów na potrzeby demograficzne oraz strategiczny rozwój szlaków handlowych i dostępu do zasobów naturalnych.
Wyniki są oparte na systematycznej analizie wykopalisk archeologicznych obejmujących ponad 2500 km2 oraz na analizie danych geograficznych z ponad 3 tys. stanowisk archeologicznych w peruwiańskiej dolinie Cuzco i jej okolicach. Dane wskazują, że władza Wari nie emanowała stale z jednakową siłą z Pikillacta - centrum administracyjnego, którego budowa wymagała wielkich inwestycji. Dystrybucja ceramiki z kultury Wari wskazuje na to, że wpływ centrum na prowincje był bardziej nierówny, pośredni i ograniczony - nawet u szczytu potęgi - niż dotychczas uważano.
 |
| Naczynie ceramiczne z kultury Wari, ok. 650-800 n.e., obecnie w Walters Art Museum (fot. Wikimedia) |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz