Miasta Majów: Acanceh (stan Jukatan, Meksyk)

Podobnie jak w przypadku Izamal, ruiny Acanceh leżą na terenie miasteczka o tej samej nazwie. Jest to najprawdopodobniej oryginalna nazwa tego majańskiego ośrodka, gdyż pojawia się w księgach Chilam Balam i dokumentach spisanych na Jukatanie w XVI wieku. Pierwsza wzmianka o ruinach pochodzi z 1881 roku od francuskiego podróżnika Desiré Charnaya, wspominającego kilka piramid wzniesionych z wielkich, obrobionych bloków kamiennych. Jego zdaniem miasto musiało być dość spore i przypuszczalnie zajmowało obszar około trzech kilometrów kwadratowych.

Acanceh rozwijało się we wczesnym okresie klasycznym (250-600) i wówczas wzniesiono tam około trzystu budowli różnych rozmiarów. Przetrwało aż do XV wieku, kiedy to powoli zaczęło podupadać, gdyż w pobliżu wyrosło inne silne miasto Mayapán. Archeolodzy znaleźli w Acanceh wiele rzeźbionych przedmiotów, noży z obsydianu i waz, wskazujących na bliskie kontakty z odległym miastem Teotihuacán.

Do naszych czasów przetrwały tylko dwie znaczące budowle: Pałac Stiuków i położona trzysta metrów dalej wielka Piramida Maszkaronów o podstawie kwadratowej 32 x 32 metry i wysokości 15 metrów. Z innych budowli nie pozostał żaden ślad, gdyż bloki kamienne wykorzystano w XVI wieku do budowy kościoła. Pałac Stiuków pochodzi z lat 800-1000. W górnej jego części mieści się świątynia o długości trzynastu metrów i szerokości sześciu metrów. Ozdobiona jest stiukowym fryzem, przedstawiającym małpy, nietoperze i inne zwierzęta związane ze światem podziemnym Majów. 



Piramida Maszkaronów w Acanceh

Miasto skrywało jednak pewną tajemnicę aż do 1997 roku, kiedy to grupa meksykańskich archeologów, pod kierownictwem Beatriz Quintal Suaste, dokonała wspaniałego odkrycia. Okazało się, że wielka piramida ozdobiona była niegdyś modelowanymi w stiuku maszkaronami, umieszczonymi po obu stronach schodów i na wysokości trzeciego poziomu. Dwa maszkarony zostały dostrzeżone już w 1908 roku przez Teoberta Malera, który wykonał pierwsze fotografie budowli. Rzeźby uległy niestety zniszczeniu i dopiero teraz udało się odsłonić dwa maszkarony po stronie zachodniej, dwa – po północnej i jeden – po wschodniej.



Maszkaron 1

Maszkaron 2

Każdy z nich ma około 3 metrów szerokości i około 3,5 metra wysokości. Możemy zauważyć wielkie oczy, ozdoby uszne i nakrycia głów. Zachowały się też resztki czerwonego barwnika, którym je pokryto.


Maszkaron 3

 

Maszkaron 4

Maszkarony pochodzą z wczesnego okresu klasycznego i wykazują wiele cech typowych dla boga słońca K’inich Ajaw. Pomimo iż maski są do siebie podobne, to różnią się detalami. Trudno z całkowitą pewnością ustalić, czy maski przedstawiały boga, czy też miejscowych władców identyfikujących się z K’inich Ajaw. Ponieważ maszkarony są częściowo uszkodzone, zatem można przypuszczać, że dokonano ich rytualnego zniszczenia przed wzniesieniem kolejnej budowli, która zakryła wcześniejszą konstrukcję.