Miasta Majów: Palenque (stan Chiapas, Meksyk) - część IV

Czytaj też: Miasta Majów: Palenque (stan Chiapas, Meksyk) - część I
                 Miasta Majów: Palenque (stan Chiapas, Meksyk) - część II
                 Miasta Majow: Palenque (stan Chiapas, Meksyk) - część III

K’an Joy Chitam II, podobnie jak jego brat nie pozostawił spadkobiercy. Jednak K'inich Janahb Pakal I miał jeszcze trzeciego syna, noszącego imię Tihwol Chan Mat, który poślubił Ix Kinuuw, księżniczkę z zaprzyjaźnionego ośrodka Uxte'k'uh.

 

Glify imion Tihwol Chan Mat (po lewej) i Ix Kinuuw (po prawej)

(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Tihwol Chan Mat zmarł w młodym wieku i nigdy nie zasiadł na tronie Palenque. W tej sytuacji jedyną osobą, która mogła sprawować rządy był jego syn, który przyjął królewskie imię K’inich Ahkal Mo’ Naab III i objął władzę w 721 roku, chociaż stanowiło to wyraźne odstępstwo od tradycji zachowania linii dynastycznej.

Zapis glificzny imienia K'inich Ahkal Mo' Nahb
(Panel 96 Glifów, kopia w Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Być może niewiele by wiedziano o tym władcy, gdyby nie odkrycia dokonane przez archeologów w 1999 roku podczas prac prowadzonych wówczas w ukrytej w dżungli Świątyni XIX.

Świątynia XIX

Archeolodzy natrafili na przepiękne tablice zdobiące platformę z długą inskrypcją, która opowiadała o dziejach władcy i jego prawie do objęcia tronu. Okazało się, że chodzi właśnie o króla K’inich Ahkal Mo’ Naab III, gdyż to w jego czasach powstała świątynia. Płaskorzeźba po stronie południowej przedstawia scenę koronacji. K'inich Ahkal Mo' Nahb III personifikuje boga GI z Triady. Towarzyszy mu sześciu dostojników (trzech z każdej strony). Z kolei płaskorzeźba po stronie zachodniej ukazuje trzy osoby. W samym centrum widzimy dostojnika z Uxte'k'uh,

Wizerunek K'inich Ahkal Mo' Nahb III na południowej stronie platformy ze Świątyni XIX
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Zachowany tekst glificzny okazał się bardzo istotny dla poszerzenia naszej wiedzy o mitologii Majów. Podaje on, że jeszcze przed stworzeniem świata, w 3309 roku p.n.e. bóg GI z Triady, w obecności najwyższego boga Yax Naah Itzamnaaj objął tron królewski w niebie. Uczeni przypuszczają zatem, że data pochodząca ze Świątyni Krzyża odnosi się tylko do odrodzenia boga GI, a nie do jego narodzin.

Zachodnia strona platformy w Świątyni XIX
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

K’inich Ahkal Mo’ Naab III rządził przez około 15 lat i nadal dbał o rozwój architektoniczny miasta. Nadzorował nie tylko budowę Świątyni XIX, ale również część konstrukcji w południowym sektorze Grupy Krzyża (Świątynia XVIII i być może Świątynia XXI). Kolejnym władcą Palenque został Upakal K'inich Janahb Pakal, przypusczalnie młodszy brat K'inich Ahkal Mo' Nahb III. Jego wizerunek przedstawia modelowana w stiuku scena, zdobiąca jeden z filarów w Świątyni XIX.

Wizerunek Upakal K'inich Janahb Pakal na fliarze w Świątyni XIX
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Przedostatni król, K’inich K’uk’ Bahlam II, pozostawił po sobie równie piękne dzieła sztuki. Objął on tron w 764 roku. 

Zapis glificzny imienia K'uk' Bahlam (detal z Panelu 96 Glifów)
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Dwadzieścia lat później, z okazji uroczystych obchodów końca k’atuna (w 783 roku) polecił artystom wyrzeźbienie wspaniałego tronu, który został umieszczony u podnóża wieży w Pałacu. Zachował on wyrytą delikatnie w kamieniu inskrypcję, podającą listę władców Palenque od czasów K’inich Janahb Pakal I i wsponiającą poświęcenie sali tronowej w budowli Sak Nuk Naah. Płytę tę nazwano Panelem 96 Glifów i jest on uważany obecnie za mistrzowski przykład kaligrafii Majów.

Fragment Panelu 96 Glifów
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Na tyłach Grupy Północnej, na niewielkich wzgórzach wznoszą się liczne kompleksy o charakterze polityczno-administracyjnym i mieszkalnym. Być może tutaj zatrzymywali się też przybywający z wizytą władcy innych miast. Na licznych tarasach, wokół dziedzińców, zachowało się wiele budowli ze sklepieniami łukowymi, połączonych ze sobą schodami i korytarzami.

Jeden z dziedzińców otoczony budowlami mieszkalnymi

Poszczególne grupy budowli leżą pomiędzy strumieniami Murciélagos, Otulum i Balunte, i określane są jako Grupy I, II, B, C i Murciélagos. Archeolodzy znaleźli tam wiele przedmiotów codziennego użytku,   różne narzędzia, naczynia ceramiczne, kadzielnice, a także wiele figurek ceramicznych, które pozwoliły poznać wygląd mieszkańców Palenque. Natrafiono również na liczne grobowce z VIII-IX wieku.

Jedna z budowli w Grupie B

Kadzielnica z wizerunkiem boga jaguara świata podziemnego,
znaleziona przez archeologów w Grupie B
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Na terenie kompleksów mieszkalnych archeolodzy odkryli też panele pokryte inskrypcjami glificznymi. Jeden z nich, znany jako Panel K’an Tok, zachował tekst mówiący o prowincjonalnych władcach, związanych z Palenque i obejmujących swe stanowiska w latach 445–767. Natomiast w jednej z budowli na terenie Grupy IV znaleziono tak zwany Panel Niewolników. Chociaż wyrzeźbiona scena przedstawia króla K'inich Ahkal Mo' Nahb III i jego rodziców, to inskrypcja opowiada o wydarzeniach z życia dostojnika imieniem Chak Sutz', przypuszczalnie jednego z dowódców wojskowych, noszącego tytuły sajal i yajaw k'ahk'.

Panel Niewolników znaleziony w budowli Grupy IV
(Muzeum Alberto Ruz Lhuillier w Palenque)

Spacerując malowniczą ścieżką pomiędzy strumieniami możemy też podziwiać wspaniałą przyrodę. W Grupie B, u stóp dwóch wodospadów, znajduje się uroczy zakątek zwany Łazienką Królowej.

Tak zwana Łazienka królowej

Ponieważ prace archeologiczne w Palenque są nadal prowadzone, zatem możemy oczekiwać jeszcze wielu nowych i wspaniałych odkryć. Należy bowiem pamiętać, że część miasta udostępniona zwiedzającym to zaledwie jedna trzecia ogromnego Palenque.