Miasta Majów: Xlapak (stan Jukatan, Meksyk)

Stanowisko archeologiczne Xlapak leży w niewielkiej odległości od Uxmal, Sayil i Labna. To majańskie miasto znalazło się na trasie wędrówki dwóch wielkich podróżników, Johna Lloyda Stephensa i Fryderyka Catherwooda. W czasach, gdy przemierzali oni ziemie Jukatanu, tamtejsza ludność określała wszystkie ruiny dawnych miast Majów słowem xlapak, pochodzącym od xlap-pahk, oznaczającego po prostu „stare mury”. Obecnie nazwa ta dotyczy już tylko tego jednego stanowiska.

Pałac w Xlapak - widok od strony północnej

Miasto Xlapak kwitło w późnym okresie klasycznym, w latach 600-900 n.e. Obejmowało dwie grupy budowli, choć do dnia dzisiejszego niewiele się zachowało. Jedyną odrestaurowaną konstrukcją jest Pałac, wzniesiony w typowym dla tego rejonu stylu puuc. Jego fasadę zdobią kolumienki i kamienne mozaiki oraz nakładające się na siebie maski bóstw, umieszczone w części centralnej i na narożnikach. Budowla ma dziewięć pomieszczeń. Po trzy wejścia prowadzą od strony północnej i południowej, a dwa dodatkowe znajdują się po bokach. Na terenie miasta natrafiono również na zbiorniki wodne takie, jak aguadas i chultuny. Xlapak pozostawało prawdopodobnie pod wpływem swego potężnego sąsiada – Uxmal.

Pałac w Xlapak - widok od strony południowej

W pobliżu Xlapak znajduje się grota Loltún – „Kamienny kwiat”, w której znaleziono jedne z najstarszych na Jukatanie śladów człowieka. W grocie natrafiono na szczątki mastodontów, bizonów, wielbłądów, koni plejstoceńskich i wielu innych ssaków, które już wyginęły. Poza tym archeolodzy odkryli sporo ceramiki nawet z okresu preklasycznego, 145 malowideł naskalnych i 62 petroglify. Jaskinia ta stanowiła miejsce kultu i była wykorzystywana w celach rytualnych od 1200 r. p.n.e. aż do czasów kolonialnych.