piątek, 11 grudnia 2015

Miasta Majów: Xlapak (stan Jukatan, Meksyk)

Stanowisko archeologiczne Xlapak leży w niewielkiej odległości od Uxmal, Sayil i Labna. To majańskie miasto znalazło się na trasie wędrówki dwóch wielkich podróżników, Johna Lloyda Stephensa i Fryderyka Catherwooda. W czasach, gdy przemierzali oni ziemie Jukatanu, tamtejsza ludność określała wszystkie ruiny dawnych miast Majów słowem xlapak, pochodzącym od xlap-pahk, oznaczającego po prostu „stare mury”. Obecnie nazwa ta dotyczy już tylko tego jednego stanowiska.

Pałac w Xlapak - widok od strony północnej
Miasto Xlapak kwitło w późnym okresie klasycznym, w latach 600-900 n.e. Obejmowało dwie grupy budowli, choć do dnia dzisiejszego niewiele się zachowało. Jedyną odrestaurowaną konstrukcją jest Pałac, wzniesiony w typowym dla tego rejonu stylu puuc. Jego fasadę zdobią kolumienki i kamienne mozaiki oraz nakładające się na siebie maski bóstw, umieszczone w części centralnej i na narożnikach. Budowla ma dziewięć pomieszczeń. Po trzy wejścia prowadzą od strony północnej i południowej, a dwa dodatkowe znajdują się po bokach. Na terenie miasta natrafiono również na zbiorniki wodne takie, jak aguadas i chultuny. Xlapak pozostawało prawdopodobnie pod wpływem swego potężnego sąsiada – Uxmal.

Pałac w Xlapak - widok od strony południowej
W pobliżu Xlapak znajduje się grota Loltún – „Kamienny kwiat”, w której znaleziono jedne z najstarszych na Jukatanie śladów człowieka. W grocie natrafiono na szczątki mastodontów, bizonów, wielbłądów, koni plejstoceńskich i wielu innych ssaków, które już wyginęły. Poza tym archeolodzy odkryli sporo ceramiki nawet z okresu preklasycznego, 145 malowideł naskalnych i 62 petroglify. Jaskinia ta stanowiła miejsce kultu i była wykorzystywana w celach rytualnych od 1200 r. p.n.e. aż do czasów kolonialnych.

1 komentarz:

  1. Poprawne odczytanie nazw majańskich nie jest takie trudne. Oto najważniejsze informacje:
    "x" czytamy jak nasze "sz" (np. Uxmal czytamy Uszmal, a Xlapak - Szlapak);
    "ch" czytamy jak nasze "cz" (np. Chacmultun czytamy Czakmultun, a Chichen Itza - Cziczen Itza);
    "j" czytamy jak nasze "h" (podobnie jak w języku hiszpańskim), a "h" jest prawie niesłyszalne.
    "c" czytamy jak nasze "k", a "y" jak nasze "j";
    "w" czytamy jak nasze "ł" (na przykład ajaw czytamy ahał).
    Zatem, przykładowo Yaxchilan czytamy Jaszczilan, a Xcalumkin - Szkalumkin.
    W przypadku słów majańskich, akcent zawsze pada na ostatnią sylabę. Jeśli chodzi o współczesne nazwy stanowisk archeologicznych, to oczywiście większość - choć podawana w języku Majów, nie stanowi ich nazw oryginalnych. Poza tym, na przykład "Palenque" oznacza "palisadę" i jest słowem z języka hiszpańskiego, a zatem w tym przypadku akcent pada na przedostatnią sylabę. Mam nadzieję, że takie wyjaśnienie wystarczy. Jeśli nie, to proszę pytać dalej :-)

    OdpowiedzUsuń